Eski ve Yeni Ölçü Birimleri ve Ölçme Aletleri

ESKİ UZUNLUK ÖLÇÜLERİ

Sponsorlu Bağlantılar

Arşın, Türkiye'de metrenin resmen kabulüne kadar kullanılan uzunluk ölçüsü birimi ve aleti.
Kullanıldıkları yerlere ve uzunluklara göre arşın:
Çarşı arşını
Daha çok çarşı ve pazarda kullanılırdı. Metre hesabıyla çarşı arşını 68 cm'dir.

Bina ve mimar arşını

75,8 cm'dir. Bu arşının uzunluğunda zamanla değişiklikler oldu. Üçüncü Selim Han abanoz ağacından bir mimar arşını yaptırdı. Bunun ölçü olarak kullanılmasını istedi ve kütüphaneye kaldırttı. Bunun bir tarafı 24 parmağa ve her parmak 10 hat'ta bölündü. Böylelikle bu bölümle basımevinde kullanılan punto büyüklükleri de alınabilecekti. Diğer tarafı sadece 20 eşit parçaya bölündü. Değerli kumaşları bilhassa ipekleri ölçmede endaze kullanılırdı (endaze 65,25 cm'dir).
Türkiye'de 26 Mart 1931 tarih ve 1782 sayılı kanunla, arşın ölçü birimi kaldırılıp, yerine metre sistemi kabul edildi. 1933'ten sonra da arşının bütün çeşitleri tamamen ortadan kaldırılıp metre sistemine geçildi.
Zirai mimari, arşın ve endaze ölçü birimlerinin ast ve üst katları aşağıda gösterilmiştir.

ENDAZE
1 endaze = 8 rubu
1 rubu = 2 kirah
ÇARŞI ARŞINI
1 çarşı arşını = 8 rubu

ZİRAİ
1 merhale = 2 berid
1 berid (menzil) = 4 fersah
1 fersah = 3 mil
1 mil = 2500 zirai
1 kulaç = 2,5 zirai

PARMAK
1 parmak = 12 hat
1 hat = 12 nokta

GÜNÜMÜZ ÖLÇÜSÜ METREYE GÖRE KIYASLAMA
" 1 parmak = 12 hat = 0,03157 m
" 1 hat = 12 nokta = 0,00263 m
" 1 nokta = 0,00022 m
" 1 kulaç = 2,5 zirai =1,895 m (ip boyu, su derinliği, kuyu derinliği vb. için)
" 1 kara mili = 2500 zirai = 1895 m (kara yolculuğundaki mesafeler için)
" 1 fersah = 3 mil = 7500 zirai = 5685 m
" 1 berid (menzil) = 4 fersah = 12 mil = 30900 arşın = 22740 m
" 1 merhale = 2 berid = 45080 m
" 1 çarşı arşını = 8 rubu (urup) = 0,680 m (kumaş için)
" 1 rubu = 2 kirah = 0,085 m
" 1 kirah = 0,0425 m
" 1 endaze = 8 rubu (urup) = 0,650 m
(artan ipekli fiyatlarına karşılık konulan ölçü birimi)

ESKİ AĞIRLIK ÖLÇÜLERİ
Ağırlık ölçü birimi de uzunluk ölçü birimi gibi farklılıklar gösteriyordu. Şimdi kullanılan ağırlık birimi kilogram olup 0 derecede bir desimetreküp suyun ağırlığı olarak tanımlanmış ve Uluslararası Ölçü ve Ağırlık Birliğinden Türkiye'ye bir örnek verilmiştir.1874 yılı iridyumlu platin alaşımından 1928/29 da yapılmış olan 42 nolu Türkiye milli kilogram prototipinin kullanılmasında gösterilen dikkatsizlik ve özensizlikten dolayı bozulduğunun anlaşılması üzerine 1953 yılında yapılan 54 numaralı prototipi ile değiştirilmiştir.

OKKA
1 tonilato = 4 çeki
1 çeki = 4 kantar
1 kantar = 44 okka(kıyye)
1 batman = 6 okka(kıyye)
1 okka(kıyye) = 400 dirhem

DİRHEM

Osmanlı Döneminde kullanılan 1 dirhem
1 dirhem = 4 dönük
1 dönük = 4 kırat
1 kırat = 4 bakray
1 bakray = 4 fitil
1 fitil = 2 nekir
1 nekir = 2 kıtmir
1 kıtmir = 2 zerre

GÜNÜMÜZ ÖLÇÜSÜ KİLOGRAMA GÖRE KIYASLAMA
" 1 okka (kıyye) = 400 dirhem = 1282,945 gr (1280 gr)
" 1 batman = 6 kıyye = 7,544 kg
" 1 kantar = 44 kıyye = 100 ludre = 56,320 kg
" 1 çeki = 4 kantar = 176 kıyye = 225,798 kg
" 1 tonilato = 1000 kg = 4 çeki + 1 kantar + 37,4 okka
" 1 tonilato = 17 kantar + 31 okka + 183 dirhem
" 1 miskal = 1,5 dirhem = 4,8 gr
" 1 dirhem = 4 dünük = 3,2 gr
" 1 dünük = 4 kırat
" 1 kırat = 4 bakray = 1/24 misgal
" 1 bakray = 4 fitil
" 1 fitil = 2 nekir
" 1 nekir = 2 kıtmir
" 1 kıtmir = 2 zerre

ESKİ ALAN ÖLÇÜLERİ

" 1 arşın (zirai) ²= 0,57417 m²= 4 ayak²
" 1 dönüm (yeni) = 2500 m²
" 1 dönüm (büyük) = 2720 m²
" 1 dönüm (atik) = 4 evlek = 1600 zirai² = 918,672 m² (bir kenarı 40 arşın (zirai) olan kare)
" 1 atik evlek = 400 arşın²= 229,668 m²
" 1 yeni evlek = 100 m²
" 1 cerip = 3600 zirai²= 2067,012 m²
" 1 ayak² = 144 parmak²= 0,14354 m²
" 1 parmak² = 144 hat²= 0,00099751 m²
" 1 hat² = 144 nokta²= 0,000006927 m² " 1 çarşı arşın² = 0,46240 m²
" 1 urup² = 0,007225 m²
" 1 kirah² = 0,0018062 m²
" 1 endaze² = 0,422500 m²
" 1 urup² = 0,0066015 m²

ESKİ ZAMAN ÖLÇÜLERİ
Alaturka Saat
Hicri Takvim
Cumhuriyetten önce, yurdumuzda kullanılan ölçüler uygar ülkelerin kullandığı ölçülerden farklıydı. Metre yerine, arşın denilen bir uzunluk aleti kullanıyordu ve ayrıca alaturka saat kullanıyordu. Bu saate göre 6'da öğle 12'de akşam oluyordu.
Dünya ülkelerinin çoğu miladi takvim kullanırken, biz hicri takvim kullanıyorduk. Bu yüzden takvim birliği sağlanamıyordu. Ağırlık ölçüsü olarak okka, batman, dirhem denilen ölçü birimi kullanıyordu. Bütün bunlar dünyaya ayak uydurmamızı engelliyordu. TBMM hazırladığı bir kanunla eski ölçü birimleri değiştirirdi. Bugün kullandığımız metre, kilogram, takvim, saat gibi ölçü araçları kabul edildi.

ESKİ SIVI ÖLÇÜLERİ
Su kaynağının debisinin ölçülmesinde birim olarak "lüle" kullanılmıştır. 1 lüle yaklaşık olarak 26 mm çapında bir borudur ve dakikada 36 litre su akıtır. Günlük yaklaşık 52 m3 su olarak kabul edilir. Şehir içinde yer alan su taksim istasyonlarında bulunan dağıtım sandıklarında kullanılan boruların günlük debisi ise dağıtım yapılan bölgenin ihtiyacına göre ayarlanmıştır ve aşağıdaki gibidir.
1 Hilal 0,5625 lt/Dak. (Günde-0,81 m3)
1 Çuvaldız 1,125 lt/Dak. (Günde-1,62 m3)
1 Masura 4,5 lt/Dak. (Günde-6,48 m3)
1 Kamış 9 lt/Dak. (Günde-12,96 m3)
1 Lüle 36 lt/Dak. (Günde- 51,84 m3 ~ 52 m3)

Uluslararası Birimler Sistemi - SI Birim Sistemi
International System of Units (SI)

Birimleri gözlemlenebilen doğal olaylara veya fiziksel sabitlere bağlama gereksinimi ve ondalık bir sistem oluşturma çalışmaları düşünsel anlamda kökleri Fransız Devrimi öncesine kadar giden uzun bir serüvendir. Önceleri uzunluk birimi metre için Paristen geçen boylamın kırk milyonda biri standard olarak düşünülmüş, bu amaçla Dünya çevresini ölçmek için yıllar süren, yorucu çalışmalar yapılmıştır. Platinden imal edilen metre ve kilogram standardları, 1799 yılında çıkarılan bir yasayla resmileştirilmiştir. Bu tarihe kadar bir çok bilimsel çalışma yapılmasına ve resmi kararlar alınmasına rağmen Metrik sistemin zorunlu olarak tüm Fransada kullanılması ancak 1 Ocak 1840'a gelindiğide mümkün olmuştur. Fransa hükemetinin 19. yüzyıl ortalarında yaptığı bir dizi tanıtım çalışması ve diplomatik girişimi takiben yapılan bilimsel çalışmaları onaylamak için Metre üzerine diplomatik bir koferans toplanmıştır. Nihayetinde Metre Antlaşması (Metre Convention), 17 ülkeden delegelerin katılımı ile 20 Mayıs 1875'de Paris'te imzalanmıştır. Uluslararası birim sistemi (SI) 1960li yillardan beri uluslararasi kabul gormus bir birim sistemidir. SI kabul edilmeden once yakin zaman kadar genel olarak CGS ve MKS birim sistemleri kullanilmaktaydi. Bunlar hakkinda genel olarak bilgi verecegim fakat ozel olarak baska bir birim sistemi hakkinda bilgi istiyorsaniz ebilge.com'a sorabilirsiniz.

SI Temel birimler
Sırasıyla metre, kilogram, saniye, ampere, kelvin, mole ve candela' dır.

DEVAMI Uluslararası Birimler Sistemi (SI)

ÖLÇÜ ALETLERI VE KULLANIMLARI
Ölçme:Bir büyüklügün kendi cinsinden bir birimle karsilastirilmasidir.

Akim : Ampermetre
Gerilim : Voltmetre
Direnç : Ohm-metre
Güç : Watt-metre
Frekans : Frekans-metre
Akim, gerilim, direnç ayni ölçü aleti tarafindan ölçülebiliyorsa bu ölçü aletine avometre, bu üç ölçümün haricinde baska özellikleri de bulunan ölçü aletine multimetre denir.
Ölçü Aletlerinin Siniflandirilmasi
Analog Ölçü Aletleri
Dijital Ölçü Aletleri
Kaydedici Ölçü Aletleri
Toplayici Ölçü Aletleri
1-) Analog Ölçü Aletleri
Analog ölçü aletleri ibreli ve kadranli aletlerdir. Kadran ölçülecek degere göre taksimatlandirilmistir. Analog ölçü aletlerinin genel özelligi sürekli degisim gösteren büyüklüklerin ölçümünde sagladigi kolayliktir.
2-) Dijital Ölçü Aletleri
Sayisal ölçü aletleridir. Yani ölçülmek istenen büyüklügü ekranda rakamlarla gösterirler.
3-) Kaydedici Ölçü Aletleri
Ölçtükleri büyüklüge ait degerleri sürekli hareket eden bir kagida kaydeden aletlerdir. Örnegin depremlerin büyüklüklerini gösteren kayit cihazlari, kalp atislarini kaydeden elektrokardiyograf, meteorolojide havanin isisini, nemini, basincini gösteren kayit cihazlari, yalan makineleri.
4-) Toplayici Ölçü Aletleri
Ölçtükleri büyüklükleri toplayarak kaydeden cihazlardir. Örnegin elektrik sayaçlari.
Analog Ölçü Aletlerinin Avantajlari
Ölçtükleri büyüklük ile baglantiya geçtikleri anda ibreleri sapar. Yani hizli çalisirlar.
Daha basit yapili olmalari sebebiyle ucuzdurlar. Bakim ve onarimlari kolaydir.
Analog Ölçü Aletlerinin Dezavantajlari
Kadran alani sinirli oldugu için gerektigi gibi taksimatlandirilma zorlugu vardir. Ibrenin gösterdigi deger %1-3 arasinda farkli olabilir.
Ölçülen degerin okunmasindaki hassasiyet kisiden kisiye degisebilmektedir.
Okuma hizi da kisiden kisiye degisir.
Elektromanyetik alandan etkilenirler.
Mekanik ariza yapma olasiliklari fazladir.
Dijital Ölçü Aletlerinin Avantajlari
Ölçülen degeri ekranda gösterdigi için insandan kaynaklanan okuma hatalarini ortadan kaldirirlar.
Yapisindan kaynaklanan hata, %0,01 civarindadir.
Enerji sarfiyatlari çok azdir.
Elektromanyetik alandan etkilenmeleri çok azdir.
Mekanik ariza yapmazlar.
Dijital Ölçü Aletlerinin Dezavantajlari
Gösterge olarak LCD veya LED kullanildigi için uzaktan okunmasi zordur.
Üretimi, onarimi, bakimi zordur. Dolayisiyla daha pahalidir.

Eski Türk Ölçü Birimleri
Eski Uzunluk Ölçü Birimleri
Osmanlı İmparatorluğu zamanında 75,80 cm'lik tarım mimari (veya sadece zirai), 68 cm uzunluğundaki çarşı arşını vardı. Daha sonra ipekli fiyatlarının artması dolayısı ile fiyatı yükseltme yerine ölçü birimi kısaltılarak 65 cm'lik Fars kökenli endaze birimi kullanıldı. III. Selim abanoz ağacından bir prototip olarak 1 zirai mimari yaptırdı. Bunun bir tarafı 24 parmağa ve her parmak 10 hat'ta bölündü. Böylelikle bu bölümle basımevinde kullanılan punto büyüklükleri de alınabilecekti. Diğer tarafı sadece 20 eşit parçaya bölündü. Zirai mimari, arşın ve endaze ölçü birimlerinin alt ve üst katları aşağıda gösterilmiştir.

1 zirai mimari = zirai = mimari arşını = 2 ayak (kadem) = 0,75774 m = 24 parmak = 288 hat = 3456 nokta (yol, sokak uzunluğu, bina yüksekliği vb.)

• 1 parmak = 12 hat = 0,03157 m
• 1 hat = 12 nokta = 0,00263 m
• 1 nokta = 0,00022 m
• 1 kulaç = 2,5 zirai =1,895 m (ip boyu, su derinliği, kuyu derinliği vb. için)
• 1 kara mili = 2500 zirai = 1895 m (kara yolculuğundaki mesafeler için)
• 1 fersah = 3 mil = 7500 zirai = 5685 m
• 1 berid (menzil) = 4 fersah = 12 mil = 30900 arşın = 22740 m

Eski Türk Ölçü Birimleri
Eski Alan Ölçü Birimleri

• 1 arşın (zirai) ²= 0,57417 m²= 4 ayak²
• 1 dönüm (yeni) = 2500 m²
• 1 dönüm (büyük) = 2720 m²
• 1 dönüm (atik) = 4 evlek = 1600 zirai² = 918,672 m² (bir kenarı 40 arşın (zirai) olan kare)
• 1 atik evlek = 400 arşın²= 229,668 m²
• 1 yeni evlek = 250 m²

Eski Türk Ölçü Birimleri
Eski Ağırlık Ölçü Birimleri

• 1 batman = 6 kıyye = 7,544 kg
• 1 kantar = 44 kıyye = 100 ludre = 56,320 kg
• 1 çeki = 4 kantar = 176 kıyye = 225,798 kg
• 1 tonilato = 1000 kg = 4 çeki + 1 kantar + 37,4 okka
• 1 tonilato = 17 kantar + 31 okka + 183 dirhem
• 1 miskal = 1,5 dirhem = 4,8 gr

DEVAMI Eski Türk Ölçü Birimleri

Ölçü Aletleri
MsXlabs.org & Temel Britannica

Nesnelerin ağırlığını, boyutlarını ya da başka özellikleri­ni, zamanı, sıcaklık, basınç, akış hızı, elektrik gerilimi ve direnci gibi fiziksel büyüklükleri son derece kesin ve şaşmaz değerlerle ölçebi­len duyarlı ölçü aletleri bilim, mühendislik ve sanayi alanında büyük önem taşır.
Günlük yaşamda kullandığımız bütün ölçü aletlerinin bu kadar duyarlı olmasına gerek yoktur. Örneğin evde un ya da şeker tartmak için kullanılan bir mutfak terazisi ya da küçük el kantarları hiçbir zaman laboratuvarlardaki ölçü ve tartı aletleri kadar duyarlı olamaz. Oda sıcaklığını ölçmek için kullandığımız duvar termometresinin bir derecelik yanılgısı da pek sorun yaratmaz. Oysa hastaların ateşi­ni ölçmek için kullanılan klinik termometre­sinde (doktor derecesinde) aynı yanılgı ciddi sonuçlar doğurabilir. Aynı biçimde saatimizin bir dakika geri kalması ya da ileri gitmesi günlük yaşantımızı çok etkilemeyecektir; ama açıkta seyreden bir geminin konumu belirle­nirken bir dakikalık yanılgı 25 kilometrelik bir sapmaya yol açar. 1773'te İngiliz saat yapımcısı John Harrison zamanı çok büyük bir duyarlılıkla ölçebilen kronometreyi yapın­caya kadar denizcilikte bu tür yanılgılar sık sık yaşanıyordu.
Mikrometre


Uzunlukların ölçülmesinde en çok kullanılan duyarlı ölçü aleti mikrometredir. Mikromet­renin çalışması, sıradan bir vida-somun çifti­nin çalışmasına benzetilebilir. Somun döndü­rüldükçe vida üzerinde ilerler. Somunun bir tam dönüşte aldığı yola vida adımı denir. Mikrometrenin yay biçimindeki çelik gövdesi­nin iki ucu arasındaki açıklık, vida gibi ileri geri hareket eden sürgü milinin yardımıyla ayarlanır. Mikrometre sağ elde tutulur; ölçü­lecek cisim de sabit örs ile sürgü mili arasında kalan açıklığa yerleştirilir. Sürgü miline bağlı olan bilezik döndürüldükçe mikrometrenin tamburu üzerinde hareket eder ve hareketin yönüne göre sürgüyü ya ileri iter ya da geri çeker. Sürgü mili ölçülecek parçayı hafifçe kavrayıncaya kadar bilezik döndürülerek par­ça sabitleştirilir.
Çizimde gösterilen mikrometreyle milimet­renin yüzde birine kadar olan uzunluklar ölçülebilir. Bu mikrometrede vidanın adımı 0,5 milimetredir; demek ki bilezik her dönüş­te tamburun üzerinde 0,5 mm ilerler ve sürgü milini örse 0,5 mm daha yaklaştırır. Tambu­run üzerine 0,5 milimetrelik aralıklarla işaretler konulmuş, ama okumayı kolaylaştırmak için bu işaretler iki sıra halinde düzenlenmiş­tir. Üstteki sıra tam milimetreleri gösterir ve üzerinde 5 mm, 10 mm, 15 mm gibi belli aralıklarla yazılmış rakamlar bulunur. Alttaki sıra ise yarım milimetrelik ara değerleri göste­rir. Bileziğin kenar çevresi 50 eşit aralığa bölünmüştür; milimetrenin yüzde birine ka­dar olan uzunluklar buradan okunabilir. Bile­ziğin bir tam dönüşü sürgü milini 0,5 mm ilerlettiğine (ya da gerilettiğine) göre, ellide bir dönüşü sürgüyü 0,01 mm ilerletiyor ya da geriletiyor demektir. Tamburun üzerinde bir baştan bir başa uzanan cetvel çizgisinin karşı­sına düşen bilezik çizgisi milimetrenin yüzde bir değerini verir. Bilezikten okunan bu ölçüm tamburdan okunan ölçüme eklendiğin­de parçanın tam uzunluğu belirlenmiş olur.
Bazı mikrometrelerde milimetrenin binde birini okuma olanağı sağlayan bir verniye ölçeği vardır. Adını Fransız Pierre Vernier' den alan bu ölçek sürgülü kumpaslarda da bulunur. Bu kumpaslarda ölçülecek cisim aletin sabit çenesi ile sürgü çenesi arasına hafifçe kıstırılır. Sürgü üzerindeki verniye cetvelinin uzunluk bölmeleri aletin üzerindeki ana cetvelin bölmelerinden biraz farklıdır. 9 milimetrelik uzunluğu 10 eşit parçaya bölerek yaptığınız bir verniye cetvelini, milimetrelere bölünmüş bir cetvelin işaretli kenarında kay­dırarak siz de verniye ilkesiyle ölçüm yapabi­lirsiniz.

Komparatörler
Sanayide çok kullanılan komparatörler doğ­rudan ölçüm yapmaktan çok uzunlukları birbirleriyle karşılaştırmaya yarar. Bu karşılaş­tırmada temel alınan standart takım, ayar mastarı (etalon mastar) denen, sert çelikten yapılmış bir dizi çubuktur. Her çubuğun üzerinde tam kalınlığı yazılıdır. Ölçüm yap­mak için bu mastarlar duvar tuğlaları gibi üst üste yığılabilir.
Bu mastar takımı, kadranlı bir göstergeyle birlikte başka cisimlerin kalınlıklarını karşı­laştırmak için kullanılabilir. Tek iğneli bir saate benzeyen kadranlı gösterge bir sehpa ya da ayak üzerine oturtulur. Göstergenin altın­da yaylı bir sürgü vardır; bu sürgü yukarıya doğru itildiğinde gösterge iğnesini kadran üzerinde hareket ettirir. Sürgü milinin hare­keti, göstergede bulunan bir dişli çark düze-neğiyle büyütülerek gösterge iğnesine aktarı­labilir; böylece, örneğin sürgü milinin 0,001 milimetrelik hareketiyle iğnenin kadran üze­rinde bir birim kadar ilerlemesi sağlanabi­lir.
Ölçüm yapılırken, kadranlı gösterge ve ayar mastarları düzgün yüzeyli çelik bir levha­nın üzerine yerleştirilir ve sürgü mili mastar takımının üzerine serbestçe bırakılır. Bu ko­numdayken, göstergenin iğnesi sıfırın üzerine gelinceye kadar kadran döndürülür. Sıfırın sağındaki bölmeler artı, solundakiler eksi olarak işaretlenmiştir. Daha sonra mastaryığının yerine ölçülecek cisim konur ve yük­seklik farkı kadran üzerinden okunur.

Ölçme ve değerlendirme iki kavramdır. Bu iki kavram öğretim süreci ile çok yakından ilgilidir. Değerlendirme öğretim sürecinin son evresidir. Öğretim için gerekli olan bir etkinliktir. Ölçme ve değerlendirme arasındaki ilişkiyi bulalım ve önce ölçme tekniklerini inceleyelim. Deniz kenarındasınız ve avucunuza bir miktar kum alıyorsunuz. Avucunuzda bulunan kumu mu yoksa yerdeki kumu mu ölçebilirsiniz? Ya da bir arkadaşınız için “O iyi insandır.” dediniz . Hangi ölçüye dayanarak bu değerlendirmeyi yaptınız. Lord Kelvin’in bir sözü bize ölçmeyi çok güzel anlatıyor. “Sözünü ettiğiniz şeyi ölçebiliyorsanız ve bunu rakamlarla anlatabiliyorsanız, onun hakkında bir şeyler biliyorsunuz demektir.” İzlenemeyen her süreç denetim altına alınamaz. Öyleyse eğitim öğretim süreçleri de denetim altına alınarak iyi ürünler almak esas olmalıdır.
Ölçme ve değerlendirmenin okullarda toplam kaliteyi artırmak için kullanılmasında ilk hedefimiz öğrenmeyi öğretmek olmalıdır.
Okullarda yapılan eğitimle bilimin verilerinden yararlanılarak daha önce kazanılmış olan davranışların olumlu yönde değiştirilmesi gerçekleştirilir.
Davranışların ne denli değiştiğini ölçme nedenlerini dört ana başlık altında toplayabiliriz:
1. Öğrencilerin bir konuyu öğrenmeye ne kadar hazırlıklı oldukları,
2. Öğretilmesi planlanmış olan davranışların daha öncede öğrenilmiş olup olmadığını saptama (kavram haritası ve öğrenci soruları ) , bir dersin aday hedefleri arasından bu dersin belli bir gruba öğretilişi ile ilgili gerçekleri belirleme,
3. Her bir öğrenme ünitesi sonunda bu ünitede öğretilmesi planlanmış olan davranışlardan hangilerinin tam olarak öğrenilmiş, hangilerinin tam olarak öğrenilmemiş olduğunun izlenmesi ve neden öğrenilemediğinin ortaya çıkarılması,
4. Konunun belli dönemlerinin sonunda , bu dönemlerdeki etkileşimlerin ürünü olarak oluşan, dersin hedefleriyle örtüşen tutarlı öğrenme düzeylerinin belirlenmesi.

Bütün bu davranışların sonucunda bir öğrenciye belli bir öğrenme ünitesinde öğrenmesi beklenen yeni davranışları ne oranda öğrendiğinin, örneğin bunların yüzde kaçının öğrenmiş ya da yüzde kaçının öğrenmemiş olduğunun söylenmesi yetmez. Öğrenciye öğrenilen o konudaki eksiklerinin neler olduğu bildirilmelidir. Ancak, bu eksiklerini tamamlayan öğrenci tam öğrenme düzeyine erişebilir.

Eğitimde ölçme önemlidir. Ölçme ne demektir? Nasıl olmalıdır?
Öğrenme sürecine katılan tüm öğrenciler, önceden kazanmış oldukları davranışları kullanarak öğrenme ortamıyla etkileşeceklerdir. Bu etkileşim sırasında yeni davranışlar edineceklerdir. Bu davranışlar istenilen davranışlar değilse öğretimin etkisiz olduğuna karar verilir. Buradan da anlaşılacağı gibi öğrenme ve öğretme sürecinde:” Beklenen davranış değişiklikleri gerçekleşmiş midir?” sorusuna verilecek yanıt çok önemlidir. Bu sorunu yanıtını kolay verileceği sanılır ama o kadar kolay değildir. Bu soruya verilecek yanıt:”Beklenen davranış değişiklikleri neden gerçekleşmemiştir.” “ Bu davranış değişikliklerinin gecikmesine neler etken olmuştur?” “Bu davranış değişikliklerinin daha etkili ve verimli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için neler yapılması gerekir?” gibi sorulara da yanıt aranıyorsa davranış değişikliklerinin gerçekleşme derecesini saptamak daha karmaşık ve zor bir iş halini alır.
Bu davranış değişikliklerinin bazı önemli özellikleri vardır. Birincisi değiştirilmek isteneni gözleyebilme olanağı, ikincisi değişikliklerin derecesi, üçüncüsü ve en önemlisi davranışta aranacak kararlılıktır.

Doğrudan gözlenebilen Özellikler
Eğitimde kazandırılmak istenen yeni davranışların beklenen düzeyde öğrenilmiş olup olmadığına karar verebilmek için bazı koşulların yerine getirilmesi gerekir. Önce, öğrencilere kazandırılması hedef alınan davranışlarla erişilen öğrenme düzeyi ölçülmeli, sonra da bu öğrenme düzeyi ile ulaşılması istenen öğrenme düzeyi karşılaştırılmalıdır.
Ölçme, varlık veya olayların belli bir nitel ya da nicel özelliğe sahip oluş derecelerini belirleme işlemidir. Bir tahta parçasının uzunluğu, bir eşyanın ağırlığı belirlenirken ölçme yapılır. Ölçmede amaç gerçeğin önemli bir anlam kaybı olmadan betimlenmesidir. Ölçmenin bu tanımı öğrenmeler için de geçerlidir. Her ölçme işleminde, ölçülmek istenen özellik ile bu özelliğin ölçülmesine yarayan bir ölçek, ölçme aracı olmalıdır. Kullanılan ölçeğin, kendi yapısına uygun bir başlangıç noktası ve tanımlı bir birimi vardır. Bir ölçekte birimin, ölçülen özelliğin her bölgesinde aynı büyüklüğü göstermesi nasıl bir sonuç doğurur. Okullarda günümüzde kullanılan ölçme teknikleri yukarıda anlatılan gibidir. Son yıllarda tüm dünyada standardize edilmiş, çoktan seçmeli testlerin olumsuz yanı üzerinde pek çok tartışmalar yapılmaktadır. İlk görüş bir konu hakkındaki bilgi ile bu bilgiyi kullanabilmek arasındaki farkı vurgulamaktadır. Eğitim dünyası, artık öğrencilerin öğrenme sonuçlarının sosyal ve kişisel veriler olarak değerlendirilmesini istiyor. Bilginin kavram olarak ezberden tekrarlanması ve becerilerin yapay ortamlarda sergilenmesi yerine bilgi ve becerilerin uygulanmasını istiyorlar.(Moss ve arkadaşları.1991) Bilginin edinilmediği aslında yapılandırıldığını öğrendikçe bilgiyi kişiler arası iletişimle yarattığımızın ve kişisel ve sosyal gereksinmelerimiz doğrultusunda kullandıkça anlamlandırdığımızın daha fazla farkına vardık. (Browwn.1989) Bir konu hakkında bilgi sahibi olmak, onu farklı ortamlarda ve farklı durumlarda kullanmayı garanti etmez. Bu açıdan bakıldığında standardize edilmiş testler , öğrencilerin bilgiyi farklı alanlara uygulamalarını ve öğrendiklerinden yeni bilgiler üretmelerini yetersiz kılar.(Camp. Calfree ve Hiebert. 1989)
Bu konudaki ikinci karşıt görüş, geleneksel ve standardize edilmiş ölçme araçlarının öğretmenlerin uyguladıkları müfredat programı üzerindeki etkisidir. Okullarda kullanılan ölme araçları öğretmenlerin neyi nasıl öğreteceklerini belirtmektedir. Öğretmenler yapmış oldukları sınavların hedefleri doğrultusunda eğitim yapmak zorunda kaldıklarından eğitimin diğer hedefleri unutulmakta ve öğrenci başarısı hafife alınmaktadır. Böylece geleneksel ölçme teknikleri öğretmenleri öğrencilerinde gelişmesini hedeflediği davranış biçiminden uzağa düşürmektedir. Standardize edilmiş ölçme araçlarıyla bilginin var olup olmadığı ölçülüyor. Her zaman bilginin var olması onun nerede nasıl kullanılması gerektiği ile ilgili bir fikir vermez. Bu durumda müfredat programını testler yönlendirerek eğitim ve öğretim asıl hedefinden sapmış oluyor. Ders etkinlikleri ölçme ve değerlendirme arasında bir ilişki olmalıdır. Test sonuçları bir çok öğretim kurumunda hem öğrenciyi hem de öğretmeni değerlendiren bir araç olmaktadır.
Okullar geleneksel ölçme tekniklerini bırakıp alternatif ölçmeye geçmelidir. Bu yeni ölçme tekniklerinin bazı özellikleri aşağıda gösterilmiştir.

• · Alternatif ölçme teknikleri beceri ve bilginin kullanımı birbiriyle bağlantılı, tamamlanmış ve ortamlara uyum sağlanmış etkinlikleri ölçer.
• · Alternatif ölçme müfredat programının içine yerleşmiştir. Sadece amaca yönelik ölçme yapan yönergeli etkinliklerden ayrıştırılabilir. Başka bir deyişle alternatif ölçme anlamlı öğrenme deneyimleri demektir.
• · Alternatif ölçme esnektir. Farklı sunuş şekillerine ve öğrencilerin tercih ettikleri öğrenme biçimine olanak sağlar.
• · Alternatif ölçme, öğrencilerin kendi öğrenme biçimlerinin ve düşüncelerini analiz etmelerini sağlamak yoluyla kendine dönük düşünmeyi ve kendini irdelemeyi öğretir.

Alternatif ölçme tekniklerini okullarda uygulamak için bir çok zorlukla karşılaşacağız. Çünkü, geleneksel ölçme tekniklerini bırakmak öğretmene, öğrenciye ve veliye de zor gelecektir.
Geleneksel ölçme teknikleri üç varsayım üzerinde kurulmuştur.
1. Öğrettiğimizi ispatlayabilmek için testlerin gizliliğine gereksinim vardır.
2. Testler için eğitim yapmayalım.
3. Ders işlemek ve değerlendirmek birbirinden farklıdır.

Geleneksel ölçme öğrencilere şu mesajları verir.
1. Değerlendirme onların sorumluluğu değildir.
2. Onların bilgileri ve özümsedikleri önemli değildir. Esas olan testlerde hedeflenen belirli alanda gösterdikleri performanstır.
3. İlk yaptıkları yeterlidir.
4. Başarı gelişmeden bağımsızdır.

Alternatif ölçme öğrencilerin bu üç mesajı anladıklarını varsayar.
a. Öğrencilerin diğer öğrencilerle birlikte çalışmalarının uygun olduğu,
b. Yapılan bir işin üzerinde değişiklik yapabileceği,
c. Testlerin sadece sınıfta verilen bilgilerden anımsanması ve tekrarlanması olmadığıdır.

Alternatif ölçme doğal ortamlarla uyumlu olarak verilmelidir. Alternatif değerlendirme ölçütleri, dosyalama, performans ölçümü ve eğitimin içine yerleştirilmiş hazırlama ve uygulama adına zaman alıcıdır. Her ne kadar öğrenciler ve öğretmenler açısından daha doyurucu olmasına karşın geleneksel tekniklerden daha fazla zaman harcamayı gerektirir. Bu yüzden alternatif ölçme tekniklerine geçmek öğretim kurumlarında zor ve yavaş olacaktır.
Ders işleme teknikleri ile ölçme değerlendirmenin birbirine bağlanması alternatif ölçme değerlerinin bir özü olmaktadır. Öğretmenler sınıf içinde sürekli öğrencileri değerlendirmeye tabi tutarken bu değerlendirme süreci sınıf dışında önemini yitirmektedir. Ayrıca, öğretmenler psikometrik ölçümler yapmak ve bu ölçüm araçlarını geliştirmek için eğitim almamışlardır. Alternatif ölçme araçlarını kullanmak bu gereksinmeyi de karşılar.

Örneğin; New York’ta 30 ilk öğretim okulu öğretmenleri arasında yapılan bir çalışma sonucunda, herkesin ortak olarak değer verdiği sonuçlar ortaya çıkmıştır. “Değişik problem çözme becerilerini farklı alanlara uygulayabilmek ve işbirliği yaparak çalışmak.” Bu sonuçlar tartışıldıktan ve bu sonuçları farklı sınıf düzeylerinde sağlayacak ders etkinlikleri belirlendikten sonra grup alanlara ve sınıf düzeylerine göre ayrılmıştır. Bu çalışma sonucunda varolan müfredat programına göre ölçme ve değerlendirme araçları hazırlamanın olumlu yönleri ve sakıncaları üzerine şu görüşler ortaya çıkmıştır. “Öncelikle öğretmenlerin nasıl öğrenciler yetiştirmek istedikleri üzerine detaylı fikirler üretmeleri hiç zor olmamıştır. Esas zorluk bu beklentileri ölçme araçlarını gerçekleştirmek için nasıl bir başlangıç noktası olması gerektiğinde çıkmıştır. Daha sonra bu beklentilerin geliştirilecek olan değerlendirme tablosuna aktarılması gerekmektedir. İkinci bulgu, değerlendirme sürecinde öğrencilerin standartlara farklı yollardan ulaşmalarına olanak sağlayacak bir esnekliğin olmasıdır. Anı zamanda bu standartlar öğrencilere ünitenin başında bildirilmelidir. “

Değerlendirme aracını geliştirme süreci ister müfredat programına göre ister planlama sürecinden önce olsun, araç geliştirilirken o sınıf düzeyinde veya okuldan mezun olurken gelinebilecek en üst performans göz önünde tutulmalıdır. Bu performans öğrencinin ne bileceği ve neler yapabileceği şeklinde ifade edilmelidir. Standartlar belirlenirken, öğrencilerin hangi davranış ve performanslarının hedeflenen öğrenci sonuçlarını doğuracağının belirlenmesi gerekmektedir. Standartların belirlenmesi işlemi, göstergelerin gözlemlenebilir hareketler, olaylar ve performanslara dönüştürülmesini içerir. Standart belirleme süreci, aynı zamanda farklı performans düzeylerinin belirlenmesini sağlar. Bu şekilde yüksek, orta ve düşük performans ayırt edilebilir.
Alternatif ölçme değerleri ve standartları dönüşümlüdür. Sonuçlardan göstergelere, standartlara ve tekrar geriye sonuçlara gidebiliriz. Bu ölçme sisteminde bir sonucun göstergesi olarak birden fazla standart kullanılabilir. Bu tam öğrenme ölçümleri arasındaki en önemli farktır. Eğitimciler alternatif ölçme araçlarının sunduğu olanakları tanımaya başlandıktan sonra, sadece neyi nasıl ölçtüğümüzü değil, neyi niçin ve nasıl öğrettiğimizi de etkilediğini göreceklerdir.

****Uzunluk Ölçüleri ****

Metre (m)...........................1m
Dekametre (Dm)......................10 m
Hektametre (hm) = 10 Dm.............100 m
Kilometre (Km) = 10 Hm = 100 Dm.....1.000 m
Desimetre (dm)......................1/10 m
Santimetre (cm).................1/100 m
Milimetre (mm)..................1/1.000 m
Mikron (mu).....................1/1.000.000 m
Nano (n)........................1/1.000.000.000 m

*****Agırlık Ölçüleri *****

Kilogram (kg)........1.000 gr
Kental ..........100 kg
Ton .................1.000 kg
Kiloton .............1.000 ton
Megaton .............1.000.000 ton
Gram (gr) ...........1/1.000 kg
Desigram (dg)...................1/10 gr
Santigram (sg)..................1/100 gr
Miligram (mg)...................1/1.000 gr


*****Hacim Ölçüleri***** (Sıvılar için)

Metreküp (m³)..............1 m küp
Dekametre küp (Dm³) .......1000 m küp
Hektometre küp (hm³) ......1.000.000 m küp
Kilometre küp (Km³)....... 1.000.000.000 M küp
Desimetre küp (dm³) .......1/1.000 m³
Santimetre küp (cm³)...... 1/1.000.000 m³
Milimetre küp (mm³)....... 1/1.000.000.000 m³

******* alan ölçüleri ********

Metrekare (m²) ...........................1 m²
Dekametrekare (Dm²) = AR (a) ...............100 m²
Hektometrekare (hm²) = HEKTAR (ha)..........10.000 m²
Kilometrekare (Km²) = (100 HEKTAR)..........1.000.000 m²
Desimetrekare (dm²) ...................1/100 m²
Santimetrekare (cm²)...................1/10.000 m²
Milimetrekare (mm²) ...................1/1.000.000 m²
---------------------------------------------------------
UZUNLUK BİRİMLERİ
1 Astronomi Birim (AB) = 149.598.000 Km (Güneş ve dünya arası mesafe temel alınır)
1 Işık Yılı = 9.46 X 10 Kilometre (Yaklasık 9,5 Trılyon KM)
1 Isık yılı = 63.240 AB (Astronomı Birimi)
1 Işık dakikası = 18,625.000 km
1 Kilometre (km) = 1.000 Metre
1 Metre (m) = 100 Santimetre (cm)
1 Metre (m) = 1,000 Milimetre (mm)
1 Mikron (m) = 1.000 Milimikron
1 Milimikron (mm) = 10 Angström(a)

başka bır örnekle;
1 mikron (µ) = 1 µm = 1/1 000 000 m (metre)
1 µm = 1x10 -6 m
1 m = 1 000 000 µm
1 Mikrometre: 1×10 üzeri -6
1 Milimetre: 1×10 üzeri -3
1 Santimetre: 1×10 üzeri-2

şu sekılde yazacak olursak; 1 mıkron(1 mıkron uzunluk), 1 Metre'nin 1 milyonda birine denir.
matematıksel yazılış: 1 mıkron= 1/1 000 000 M dir.
Aşagıdakı örnekler bu iyiden ıyıye ufalmış ölçü birimlerını daha ıyı anlamamızı saglayacaktır;

NANO: nano eskı yunan dilinden alınmıstır ve ''cüce,en küçük olan''' anlamlarında kullanılır.
Gunumuzde teknoloji ilerledıkce sistemler,ölçüler hatta matematık bilimi bile yeterlı
gelmemeye baslamıstır....Bundan 100 yıl once en buyuk sayı basamagı mılyonken, artık trılyon
hatta sentılyon gıbı terımler kullanılmaktadır....
Sentılyon nedır?....Sentılyonu sadece NASA kullanmaktadır (uzay için yaratılmış bır sayı
bırımıdır)sentılyon 37 basamakla gösterılır.yanı 1 sentılyon da, 1 adet 1 ve 36 adet sıfır
bulunur.....37 basamaklı bır sayıdır....sayısal olarak 1.000.000.000.000.000.000.000.000.000.
000.000.000 seklınde gösterılır....Bu sayı dunyadakı butun çakıl taslarından daha fazladır....

işte ''mıkron ve nano'' kavramlarıda artık gelişen teknolojının bıze kazandırdıgı ölçü ve
uzunluk bırımlerı....
Nano ve mıkron her zaman dilimi basına ya da ölçü birimi basına eklenebılıyor.
Kılonun basına eklersenız ''nanokılo''(NKG), litrenın basına eklenırse ''nanolitre''(NL),
Metrenın basına eklenırse ıse ''nanometre''yanı NM oluyor....Nano ölçüsü sabıttır, 1 nano her
zaman basına geldıgı ölçü birımının MILYARDA BİRİ anlamına gelır....
ÖRNEK-1: 1 nanosanıye, 1 saniyenin mılyarda biridir ve su sekılde yazılır; 1/ 1.000.000.000
sn(sanıye)
ÖRNEK-2: 1 mıkrosaniye, 1 saniyenın BİR MILYONDA biri dir ve su sekılde yazılır;1/1.000.000 sn

Nano yada MIKRO ölçülerıne sahıp canlıları cıplak gozle gormenızde ımkansızdır.....
ÖRNEK:'''mıkrop'' sözcüğü de MIKRO dan türemiştir,ya da ''mıkro dalga fırın'' fıkrıde yıne
MIKRO kelımesınden yola cıkılarak geliştirilmiştir...
şimdi asagıya bır kac örnek yazıyorum....

Akar ya da MAYT:10 ıle 30 mıkron ( 1 mıkron= milimetrenın 1/1.000 dir)
canlı hucreleri: 7-8 mıkron
sogan zarı hücresı: 15 mıkron
Sac kılı: 60 mıkron (kıl görülebılır ama kalınlıgını cıplak gozle ölçemessınız)
tuz tanesi:20-40 mıkron
baska bır örnek: Bir PİRE yada BİT yaklasık olarak 200-250 mıkron uzunluga sahıptır.

Kütle ve Ağırlık Ölçüleri ve Sembolleri

• Atomik Kütle Birimi --> Sembolü: amu
• Cental
• Dekagram
• Desigram
• Galon --> Sembolü: Gal (Kilogram - Galon çevirisi istekler uzerine eklenmistir. Galon, Hacim Ölçüsü birimidir.)
• Gigagram --> Sembolü: Gg
• Grain --> Sembolü: gr
• Gram --> Sembolü: g
• Groston (Gross ton) --> Sembolü: GTN
• Hundredweight --> Sembolü: cwt
• Karat
• Kental --> Sembolü: K
• Kilogram --> Sembolü: kg
• Kiloton
• Libre --> Sembolü: lb
• Litre --> Sembolü: l (Kilogram - Litre çevirisi istekler uzerine eklenmistir. Litre, Hacim Ölçüsü birimidir.)
• Megagram --> Sembolü: Mg
• Megaton
• Metreküp --> Sembolü: m3 (istek uzerine eklenmistir. Metreküp, Hacim Ölçüsü birimidir.)
• Mikrogram --> Sembolü: µg
• Miligram --> Sembolü: mg
• Mililitre --> Sembolü: ml (istek uzerine eklenmistir. Mililitre, Hacim Ölçüsü birimidir.)
• Nanogram --> Sembolü: ng
• Ons (ounce) (Amerikan) --> Sembolü: oz
• Ons (Sarraf) (Degerli Tas Ölçmede kullanılır.)
• Pennyweight
• Pound --> Sembolü: lb lbs
• Quarter --> Sembolü: qrtr, qrs
• Santigram
• Santilitre --> Sembolü: cl (istek uzerine eklenmistir. Santilitre, Hacim Ölçüsü birimidir.)
• Stone
• Ton
• Troy Ons
• Troy Pound

Eski Ağırlık Ölçüleri

• Arpa
• Bakray
• Batman
• Buğday
• Çeki
• Denk
• Dirhem
• Dirhemi Şer'i
• Dünük
• Fitil
• Habbe
• Hardal Tanesi
• Kantar
• Kırat
• Kıyye
• Kıtmir
• Ludre
• Misgal (Miskal)
• Nekir
• Okka
• Pirinç
• Tonilato
• Zerre

Popüler Ağırlık Ölçüleri Çevirimleri

1. pound kg
2. litre kilogram
3. karat gram
4. kilogram libre
5. gram mililitre
6. metreküp kg
7. ons gram
8. kilogram lbs
9. gr ml
10. Ton pound
11. Ton Metreküp
12. kilogram pound
    
    
    Uzunluk Ölçüleri ve Sembolleri
    • Adım (Yaklaşık DEğer)
    • Angstrom
    • Astronomik Birim--> Sembolü: au
    • Dekametre --> Sembolü: dam
    • Desimetre --> Sembolü: dm
    • Deniz Mili
    • Elle
    • Feet (Foot)--> Sembolü: ft
    • Femtometre (Fermi) --> Sembolü: fm
    • Gigametre--> Sembolü: Gm
    • Hektometre --> Sembolü: hm
    • Hubble uzunluğu
    • İnç(Inch) --> Sembolü: in
    • Işık Yılı
    • Kilometre --> Sembolü: km
    • Megametre
    • Metre--> Sembolü: m
    • Mikron (Mikrometre)--> Sembolü: µm
    • Mil (Kara Mili) --> Sembolü: mi
    • Milimetre--> Sembolü: mm
    • Nanometre--> Sembolü: nm
    • Parsek
    • Pikometre--> Sembolü: pm
    • Santimetre--> Sembolü: cm
    • Thou
    • Yard (Yarda)--> Sembolü: yd
    
    Matbaada kullanılan Uzunluk Ölçüleri
    
    • Pika (pica, pc)
    • Punto (point, pt)
    
    Denizcilikte ve Su Sporlarında kullanılan Mesafe Ölçü Birimleri
    
    • Linye
    • Kulaç
    • Pus
    • Fathom
    • Gomina
    • Cable
    • Kadem
    
    Osmanlı Uzunluk ve Uzaklık (Mesafe) Ölçü Birimleri - Eski Uzunluk Ölçüleri
    
    • Arşın
    • Ayak
    • Berid
    • Çarşı Arşını
    • Endaze
    • Eski Mil
    • Fersah
    • Hat
    • Kadem
    • Kerrab
    • Kirah
    • Kulaç
    • Menzil
    • Merhale
    • Nokta
    • Parmak
    • Rubu (Rub)
    • Urup (Urub)
    • Zirai (Zira)
    
    
    Popüler Amerikan Uzunluk ve Mesafe (Uzaklık Ölçüleri) Çevirimleri
    
    1. feet metre
    2. cm inç
    3. yard metre
    4. inch metre
    5. metre inç
    6. foot cm
    7. mil kilometre
    8. metre inch