1- AĞ NEDİR ?
Network ikiden fazla bilgisayarın birbirleriyle iletişim halinde olmasıdır. Bu iletişim internet üzerinden farklı kıtalardaki iki bilgisayar arasında da olabilir , aynı mekan içinde olan iki bilgisayar arasında da. Eğer bu bilgisayarlar aynı yerel alan içinde bulunurlarsa bu network , LAN (Local Area Network) olarak adlandırılır. Bu iş için her bilgisayarda iletişimi sağlayan ethernet kartları ve gerekli kablolar mutlaka olmalıdır. LAN büyüdükçe bu sisteme HUB , Server gibi LAN`ın hızını ve yeteneğini arttıracak üniteler eklenir.
2- AĞ TÜRLERİ 2.1. Bus Ağ Modeli :
Bu bağlantı türünde backbone adı verilen uzun bir kabloyla, başka kablolarla ya da T bağlantılarla bağlı makinelerin eklenmesiyle oluşur. Kablonun her iki ucuna sinyalleri bütün bilgisayarlara ulaştıktan sonra yok etmek için sonlandırıcılar kullanılır. Kuruluşu ve yeni bilgisayar eklenmesi en kolay topoloji türüdür.
2.2. Ring Ağ Türleri:
Point 'to-Point hatlarla birbirine bağlı bilgisayarların oluşturduğu bir kapalı döngüdür. Elektronik sinyaller, her zaman aynı yönde olmak üzere bir makinadan diğerine iletilir. Her makinaya bağlı kablonun gelen ucunda bir alıcı ve giden ucunda da bir gönderici vardır. Sinyaller her makine üzerinde güçlendirilerek gönderildiğinden, zayıflama minimum seviyededir. Yeni bir makine ekleneceği zaman bu kapalı döngüyü açmak zorunda kalınması, iletişimin geçici olarak durmasına neden olur.
2.3. Star Ağ türleri :
Bu topoloji de merkezi bir ünite kullanılır ve makinalar kablolarla bu üniteye bağlanırlar. Bütün makinaların point-to-point olarak bağlandıkları bu üniteye hub ya da multi port repeater gibi isimler verilir. Makinalar arasında sinyaller bu merkezi ünite üzerinden güçlendirilerek gönderilir. Makinaların hepsi bu merkezi alet üzerinden çıkması zorunlu olduğu için diğer bütün topolojilere nazaran en çok kablo gerektiren sistemdir. Ancak sorun çözme ve yeni makine ekleme açısından da en sorunsuz olanıdır.
Bu Ağ türlerinin dışında Mesh ve Celular ağ sistemleri vardır ; Bunlarda kısaca ;
2.4. Mesh Ağ türü :
Network üzerindeki her makine arasında point-to-point bir bağlantı kurulur. Pratikte pek kolay olmayan bit topoloji türüdür. Çünkü her makinaya sinyal gönderilmesi zorunluluğu vardır.
2.5. Celular Ağ türü:
Bu topoloji coğrafik alanları hücrelere bölerek point-to-point ve multi point olarak kablosuz iletişim kurar. Hücrelerdeki birimler merkezle ve bu merkez üzerinden de diğer birimlerle görüşür. Bu yapıda kablolu yapılarda olduğu gibi sabitlik söz konusu değildir. Bu nedenle bu üniteler hücreler arası ilerleyerek de görüşebilirler.
3. AĞ BİLEŞENLERİ * Ethernet Kartı * Kablo Ve Konnektör * Protokol * İşletim Sistemi
Şimdi sırasıyla bu bileşenleri inceleyelim
3.1. Ağ Kartları ' NIC (Network Interface Card)
Ağ kartları, üzerinde ağ erişim portu olmayan standart özellikte bilgisayar veya benzeri sayısal sistemlere takılan kart şeklinde bir sistemdir. Genel olarak, LAN içinde bulunan uç sistemlerin ağa bağlanması için kullanılır. Dolayısıyla Ethernet, Token Ring (TR), ATM ve FDDI vs. gibi her LAN teknolojisi veya türü için farklı ağ kartı vardır. Ethernet teknolojisine dayanan bir LAN'a uç sistem bağlanması için Ethernet kart, ATM teknolojisine dayanan bir LAN'a uç sistem bağlanması için ise ATM kart kullanılır.
Ağ kartları, temel olarak ait olduğu teknolojinin fiziksel katmanına ait fonksiyonları yerine getirir. Ancak, uygulamada, fiziksel katman dışında diğer katman fonksiyonlarının bir kısmını da yerine getirirler. Örneğin Ethernet kartlar, OSI başvuru modeline göre, fiziksel katman ve hemen bir üstünde bulunan MAC alt katmanın (veri bağı katmanın bir parçası) işlevlerine de sahiptir ve bunlarla ilgili standartları destekleyecek şekilde üretilmiştir. ATM kart ise, sürücü programıyla beraber hemen hemen mimarisinin sahip olduğu tüm katmanlara sahiptir. Böyle olmasına karşın, ağ kartlarından söz edilirken daha çok fiziksel katman özellikleri ve onun standartları akla gelir.
Bilindiği gibi bilgisayarlar 32-bit PCI, 16-bit ISA ve 32 bit EISA gibi çeşitli türde iç yollara sahiptir. Bir kart hem takılacağı bilgisayarın iç yoluna ve hem de bağlanacağı aktif cihazın (Anahtar, HUB vs.) port ara yüzüne uygun olmalıdır. Örneğin, bilgisayar 32-bit PCI yoluna ve kartın bağlanacağı aktif ağ cihazı 100 Mbps fiber portlara sahipse, buraya uygun kart ta bu özelliklere sahip olmalıdır .
PCI bir Ethernet Kartı
Ethernet kartlar, Ethernet teknolojisinin LAN uygulamasında yoğun olarak kullanılması nedeniyle oldukça yaygın kullanılır. Bugün için kullanılan tüm ağ kartlarının %85-90'ının Ethernet kart olduğu söylenebilir. Çünkü bir bilgisayarı Ethernet kart ile ağa bağlamak oldukça düşük maliyetli olmakta ve çoğu zaman kullanıcı gereksinimini karşılamaya yetmektedir. Ethernet kartları, aktarım hızı (band genişliği) ve fiziksel port türüne bağlı olarak Tablo' da görüleceği üzere çok çeşitli türlerde üretilir.
Ethernet Kart Türleri Kart Türü Hızı (Mbps) Kablo Türü Port Konnektörü
10Base-T
10
UTP, STP (bakır)
RJ45
10Base-F
10
fiber optik
ST veya SC
100Base-TX
100
UTP, STP (bakır)
RJ-45
100Base-T4
100
UTP, STP (bakır)
RJ45
100Base-FX
100
fiber optik
ST veya SC
1000Base-SX
1000 (1 G)
fiber optik
ST veya SC
1000Base-T
1000 (1G)
UTP (bakır)
RJ45
Örneğin 10 Base-T diye adlandırılan bir Ethernet kartı, 10 Mbps band genişliğine ve bakır kablo bağlanacak porta sahiptir ; veya 100 Base-FX diye adlandırılan bir Ethernet kartı 100 Mbps band genişliğine ve fiber optik kablo bağlanacak porta sahiptir.
Birçok üretici esnek olması açısından Ethernet kartlarını hem 10 hem de 100 Mbps' de çalışacak biçimde üretmektedir. Bu tür kartlar 10/100 olarak gösterilir, hangi hızda çalışacağını ya yapılan konfigürasyonla (manuel) anlar ya da otomatik olarak karşı tarafta hangi hızda bir ara yüz varsa, ona kendisini uyarlayarak (autosense) çalışır.
Diğer tüm ağ cihazlarında olduğu gibi Ethernet kart karşı taraftaki porta kablo ile bağlanır. Bu kablo boyunun en uzun ve en kısa ne kadar olabileceği standartlar ile belirlenmiştir. Bu standartların dışına çıkıldığında ağdan beklenen performans alınmayabilir. Aşağıda bu uzunlukların ne kadar olduğu gösterilmektedir.
10 Base-T' de 10 Mbps
Cat 3,4 ve 5 UTP kablo ile 100 metreye kadar
10 Base-F' de 10 Mbps
Çok modlu Fiber Optik Kablo ile 2 Km'ye kadar
100 Base-TX' de 100 Mbps
Cat 5 UTP kablo ile 100 metreye kadar
100 Base-T4' de 100 Mbps
Cat 3,4 ve 5 UTP kablo ile 100 metreye kadar
1000 Base-T' de 1 Gbps
Cat 5 UTP kablo ile 100 metreye kadar
1000 Base-LX' de 1 Mbps
Çok modlu Fiber Optik Kablo (50 m ) ile 550 metreye kadar
3.2.Kablo ve Konnektörler 3.2.1 Koaksiyel Kablo
Koaksiyel kablo bir tür bakır kablo çeşididir; uygulamada bir çok alanda yüksek frekanslı elektriksel işaretin aktarılmasında kullanılır. Veri iletim kablolamasında tipik olarak 10 Mbps için birkaç yüz metre mesafelere kadar gidilmektedir.
Koaksiyel kablo üretim şekli olarak, aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi, ortada çok damarlı tel yumağından oluşmuş bir iletken, üzeri yalıtkanla kaplanmış ve onunda üzerinde kafes yapısında bir koruyucu iletken tabaka vardır. En dışta ise, kablo içindeki parçaları dış fiziksel etkilerden korumak amacıyla bir kılıf bulunur. Koaksiyel kabloda iletkenler, adı üzerinde (COmman AXIs cAbLe) aynı eksene sahiptir.
Koaksiyel Kablo
Koaksiyel kablolar, elektriksel parazitten korunma açısından bakır kablolar içerisinde tercih edilen bir kablo türüdür.
Ana İletken Koruyucu İletken Tabaka
Yalıtkan Tabaka Koaksiyel Kablo
Koaksiyel kablo yapısı
Elektriksel işaret en ortadaki tel yumağı üzerinden taşınırken, iki üstünde bulunan kafes tabaka onu dış elektriksel parazit etkilerden korur. Ancak, veri iletimi kablolamasında, döşenmesinin zor, diğer tür bakır kablolara göre pahalı olması ve buna karşılık çok yüksek hızlara çıkılamaması koaksiyel kablolara olan yönelimi daha ucuzu olan büklümlü çift kablolara yöneltmiştir.
Aşağıda LAN uygulamasında kullanılan birkaç çeşit koaksiyel kablonun özellikleri ve kullanıldığı LAN standardı verilmiştir.
Kablo Türü Direnci Özelliği RG-8 ve RG-11 50 W 10 Base5- Kalın Ethernet RG-58 50 W 10 Base2- İnce Ethernet RG-59 75 W Geniş band 802.3 Ethernet (TV kablosu) RG-62 93 W IBM SNA ağlarda terminal bağlantısında
3.2.2. Büklümlü Çift (Twisted Pair UTP, STP, FTP)
Büklümlü çift bakır kablolar LAN uygulamasında yoğun olarak kullanılan kablo türüdür; koaksiyel kablolara göre çok ucuz ve döşemesi kolaydır. Büklümlü çift kabloların üretim şekli olarak, aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi her bir çift birbirine dolanır. Böylece elektriksel işaretin taşınması sırasında olabilecek parazitler her iki telde de benzer etkiyi bırakacağından, uç taraflarda parazitlerin etkisini yok etmek kolay olur. Dolayısıyla büklümlü çift kablolarda çiftler olabildiğince birbirinden uzaklaştırılmaması gerekir; aksi durumda teller anten özelliği oluşturmaya başlar.
Büklümlü çift kablolar UTP, STP, FTP olarak adlandırılan farklı türlerde üretilir. En yalın üretim şekli ikişer ikişer birbirine dolanmış 4 çift kabloyu bir dış kılıf içerisine koymaktır. Bu tür kablo UTP (Unshielded Twisted Pair) olarak adlandırılır ve LAN uygulamasında yaygın olarak kullanılır. Uygulama genişliği ve koaksiyel kabloların korumalı özelliğinin sağlanması için STP, FTP olarak adlandırılan büklümlü çift kablolarda üretilmektedir.
STP (Shield Twisted Pair ) kablo, UTP kablonun üzerine koaksiyel kablodakine benzer bir dış iletken koruyucu tabaka koyularak üretilir. Böylece çok fazla manyetik gürültü olsa dahi, standardın garanti ettiği hızda iletişim sağlar.
FTP kablolar ise hem STP' de olduğu gibi en dışta hem de her bir çift için iletken koruma tabakası koyularak üretilir. Böylece çiftlerin birbirine olan etkisi en aza indirilmiş olur. STP kablo, IBM jetonlu halka (TR) ve Apple Local Talk uygulamasında kullanılan bir kablo türüdür.
Büklümlü çift kablolar 
UTP kablo şekli
Her çift birbirine dolanmış yapıda iki ince kablodan oluşur. 4 çift (8 kablo) bir kılıf içine koyularak UTP kablo , kılıftan önce iletken koruma kullanılırsa STP, her büklümlü çift ayrı ayrı iletken koruma içine koyulursa FTP kablo oluşturulur.
Büklümlü çift kablolarda hangi çiftlerin ne amaçla kullanılacağı, konnektör uçlarına hangi çiftlerin bağlanacağı standartlar ile belirlenmiştir. Çiftlerin birbirine olan etkisi açısından standartlara uygun sonlandırma yapılmalıdır. RJ45, büklümlü çift kabloların sonlandırılmasında kullanılan 8 uca sahip bir konnektör çeşididir.
3.2.3. Fiber Optik Kablo
Fiber optik kablo (FO) veri ve ses iletimi için en ideal kablo türüdür. Ancak maliyeti yüksek , döşenmesi zor olmakta ve kolayca kırılabilmektedir. Genel olarak yüksek band genişliği gerektiren veya uzak mesafelere gidilmesi gereken uygulamalarda kullanılır. Aktif ağ cihazlarının yüksek hızlarda birbirine bağlanmasında uzak mesafelerdeki cihazların birbirine bağlanmasında ve omurga kurulmasında kullanılır. Elektriksel olarak gürültünün çok olduğu düşük hızlı uygulamalarda ve noktadan noktaya güvenlik gerektiren uygulamalarda da seçim olabilir. Elektriksel gürültü ışık demetini etkilemeyeceği için aktarım sorunsuzca gerçekleştirilir. FO kabloya aradan bağlantı yapılıp uç çıkarmak zor olduğu için noktadan noktaya güvenli bir şekilde iletim yapılır.
Fiber Optik Kablo
Fiber Optik kablo üzerinden veri aktarımı ince fiber cam üzerinden ışık dalgası şeklinde gerçekleştirilir. Aktarılacak her bir ışık işareti için ayrı bir ince fiber cam kullanılır. Basit bir Fiber Optik kablo şekli aşağıda gösterilmektedir. Şekilde de görüleceği gibi üç temel parçadan oluşur ; uygulamada fiziksel mukavemetin sağlanması açısından, FO kablonun kullanım yerine bağlı (bine içi veya bina dışı gibi) olarak başka parçalarda içerebilir. Örneğin hava veya bina dışı uygulamalarda kullanılan fiber optik kablolar ağırlığın direkler arasında taşınması için çelik tel, dış ortamın yağışlı etkisinden korunmak için kılıftan sonra jel tabakası ve bir kılıf daha içerir.
Işık iletkeni (ligth conductor) çok ince çekirdek liften oluşur; ışığın iletilmesini sağlayan ana parçadır. Işık bu parçanın üzerinden, arada herhangi bir tazeleme yapılmadan kilometrelerce gidebilir. Ana malzemesi camdır, ancak plastikten de yapılmaktadır, Plastikten yapıldığında gidilebilecek mesafe oldukça azalır.
Örtü (Cladding), çekirdek lifi çevreleyen cam kılıftır; ana görevi ışığı çekirdek life geri yansıtmaktır. Ayrıca ışık iletkeni üzerinden akan ışığı dış ışık etkilerinden korur.
Kılıf (Jacket), üzeri cam kılıf ile örtülmüş çekirdek lifî dış fîziksel etkilerden koruyan kısımdır.
FO
kablo üzerinden aktarım yapılması için, elektriksel durumdaki veri gönderici tarafta ışık işaretine, alıcı tarafta ise tersi yapılarak elektriksel işarete dönüştürülmelidir. Bu dönüşüm işlemleri için gönderici tarafta LED (Ligth Emiting Diod) veya ILD (Injection Laser Diod) kullanılır; alıcı tarafta ise ışığa duyarlı fotodiyot veya fototransistör kullanılır.
3.2.4. Konnektörler ve Bağlantı Şekilleri 3.2.4.1. RJ45 Konnektörü
RJ45, Ethernet ve Jetonlu Halka ağ cihazların üzerinde bulunan portlar için kullanılan bir fiziksel ara bağlaşım konnektörüdür. RJ45 konnektör üzerinde 8 tane uç vardır. Bu uçların bir kısmı veya tamamı, kullanılan kablolama alt yapı standardına göre kullanılır. Örneğin, Ethernet 10Base-T'de 4 uç kullanılırken, 100Base-T4'de sekiz uç kullanılır.
Ethernet ve Jetonlu Halka uygulamasında kullanılan RJ45 konnektör sonlandırılması aşağıda anlatılmıştır. Büklümlü çift kabloda (UTP, STP) 4 çift tel vardır ve her biri farklı renklerle kodlanmıştır. Örneğin birinci çiftin ilk teli
beyaz zeminde üzerinde yeşil olarak kodlanmış olup kısaca
By olarak anılır; eşleniği olan ikinci tel
yeşil zemin üzerine beyaz olarak kodlanmıştır ve kısaca Yb ile gösterilir. Aşağıda Tabloda UTP kablo için EIA-568/A ve EIA-568/B standartları için sonlandırma uç renkleri verilmiştir. EIA-568/Ave E1A-568/B bağlantı şekilleri
UÇ
EIA-568/A Renkleri
EIA-568/B Renkleri
1
Beyaz/Yeşil -By
Beyaz/Turuncu ' Bt
2
Yeşil/Beyaz -Yb
Turuncu/Beyaz ' Tb
3
Beyaz/Turuncu - Bt
Beyaz/Yeşil ' By
4
Mavi/Beyaz -Mb
Mavi/Beyaz ' Mb
5
Beyaz/Mavl - Bm
Beyaz/Mavi ' Bm
6
Turuncu/Beyaz - Tb
Yeşil/Beyaz ' Yb
7
Beyaz/Kahve - Bk
Beyaz/Kahve ' Bk
8
Kahve/Beyaz - Kb
Kahve/Beyaz- Kb
RJ 45 için çeşitli Standart bağlantılar 3.2.4.2. Çapraz Ara Kablo Bağlantısı
İki çiftin kullanıldığı
çapraz bağlantı uç değerleri aşağıda, verilmiştir. Tabloda ise hem 4 çift hem de 2 çift için çapraz bağlantı uç değerleri görülmektedir.
3.2.4. 5. Fiber Optik Konnektör Türleri a) 8 Uçlu Tam Çapraz Bağlantı
UçA
Tel Rengi
UçB
1
Beyaz/Turuncu
3
2
Turuncu/Beyaz
6
3
Beyaz/Yeşil
1
4
Mavi/Beyaz
4
5
Beyaz/Mavi
5
6
Yeşil/Beyaz
2
7
Beyaz/Kahve
7
8
Kahve/Beyaz
8
Fiber optik kabloların sonlandırılması ve cihazlarla bağlantıların yapılması için, aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi ST, SC, MIC, SMA906 ve Bionic olarak adlandırılan çeşitli konnektör türleri vardır. Cihaz üzerindeki FO yuva hangi türde konnektöre sahip ise, kablo da ona uygun sonlandırılmış olmalıdır.
3. Protokoller
Ağ üzerinde iki bilgisayarın karşılıklı veri aktarabilmesi ve ortak süreçler (processes) yürütebilmesi için bilgisayarların birlikte çalışabilme (interoperability) yeteneğinin olması gerekir. Birlikte çalışabilme, verici ve alıcı arasında kullanılacak işaretler , veri formatları ve verinin değerlendirme yöntemleri üzerinde anlaşmayla mümkün olur. Bunu da sağlayan kurallar dizisi protokol olarak adlandırılır. Protokol, ağın farklı parçalarının birbiriyle nasıl etkileşimde ve iletişimde bulunacağını belirler. Standartlar ise her üreticinin uyduğu ortak tanımlamalardır.
Bir ağ içerisinde aynı anda birden çok protokol kullanılıyor olabilir; çünkü işletim sistemleri, protokol kümesi farklı olan birçok bilgisayar, aynı anda ağda bulunabilir ve hepsinin birbirleriyle iletişimde bulunması gerekebilir.
Hali hazırda birçok protokol kümesi geliştirilmiştir. Bunlardan bazıları yalnızca onu geliştiren üreticiler tarafından kullanılırken bir çoğu açık sistem haline gelmiştir. Örneğin DECnet, IPX, SNA ve XNS protokol kümeleri sırasıyla Digital, Novell, IBM ve Xerox firmaları tarafından geliştirilmişlerdir ve yine bu firmalar tarafından kullanılmaktadır. TCP/IP gibi bazı protokol kümeleri ise bütün üreticiler tarafından desteklenen, tartışılmaz genel standart olmuştur.
Şimdi sırasıyla protokolleri inceleyelim ;
3.3.1. TCP/IP Protokolü
Protokol , bir iletişim sürecinde , internet bağlantısını sağlayan noktalar arasındaki , gidip gelen mesajlaşmayı düzenleyen kurallar dizisidir. Bu protokoller birbirleriyle iletişim içinde bulunan gerek donanım gerekse yazılımlar arasında oluşur. İletişimin gerçekleşmesi için her öğenin bu protokolü kabul etmiş ve uyguluyor olması gerekir. TCP/IP de bu şekilde oluşan yüzden fazla bilgi iletişim protokolün toplandığı bir protokoller ailesidir. Bunlardan en önemlileri TCP ( Transmission Control Protocol ) ve IP ( Internet Protokol ) olduğu için bu ismi almıştır. Bir bilgisayar ağında kullanılan protokol ne olursa olsun aslında bilgisayarlar fiziksel adresleri ile birbirlerini tanır ve iletişimde bulunurlar. Bu fiziksel adres ağ kartı veya ağa bağlanmayı sağlayan her hangi bir donanımın içinde hiçbir şekilde değiştirilmesi mümkün olmayan 48 bit olan bir numaradır. TCP/IP protokolünde diğer bilgisayarlardan farklı olarak her bilgisayar bir IP numarası alır. Görünüşü ' 194.62.15.2 ' şeklindedir. İnternet`te bulunan her bilgisayarın kendine ait bir IP numarası vardır ve sadece ona aittir. IP adresleri 32 bitlik düzendedirler ama kolay okunabilmeleri için 8 bitlik 4 gruba ayrılmışlardır. Internet üzerinde veri alış verişi yapan alıcı ve göndericiyi tanımlamaktadırlar. Veriler gönderilirken mutlaka gönderenin IP adresini taşırlar. Alıcının adresi de adresteki ' domain ' , adrese göre çözümlenir ve gönderilir. IP adres yapısının 2 bölümü vardır. Birincisi bilgisayarın bağlı olduğu özel bir ağın numarası ikincisi ise bilgisayarların özel numarasıdır. Veriler dolaşım sırasında Router denilen yönlendiricilerden geçerken sadece bu özel ağın numarasına bakılır. IP adresleri a,b,c,d,e adı verilen beş sınıfa ayrılmışlardır. A sınıfı adresleri ilk 'oktet' ile belirlenir ve 0 ile 126 arasında olmalıdır. Örneğin 124.0.0.0 A sınıfı bir IP dir. Aynı şekilde B ilk iki oktetle belirlenir ve ilk okteti 129 ile 191 arasındadır. C sınıfı ise ilk üç okteti kullanır ve ilk okteti 192 ile 223 arasındadır. D ve E sınıfı IP`ler ise kullanılmazlar zira sadece test amaçlıdırlar.
Bir örnek vermek gerekirse , siz ISS`a telefon hattı ile bağlandığınızda ISS`in ağına dahil oluyorsunuz. Daha evvel alınmış olan IP adresi havuzundan size bir adres veriliyor. Mesela IP adresiniz 194.62.15.2 ise , ISS`nizin aldığı IP adresinin sınıfı C`dir. Yani üç oktat içinde bulunduğunuz ağı , sonda bulunan oktet da sizin bilgisayarınızın o andaki adresini temsil eder.
Aşağıdaki tabloda IP adreslerinin sınıfları ve veriliş şekilleri gösterilmektedir
Adres Sınıfı Başlangıç Adresi Bitiş Adresi Toplam Adres
Class A:
N
H
H
H
1.0.0.0
126.0.0.0
16.777.214
Class B :
N
N
H
H
128.1.0.0
191.254.0.0
65.534
Class C :
N
N
N
H
192.0.1.0
223.255.254.0
254
N = NIC tarafından verilen network adresi
H = Network yöneticisi tarafından tanımlanan host değeri
3.3.2. IPX/SPX Protokolü
IPX/SPX ya da Windows NT'deki adıyla NWLink IPX/SPX Compatible Transport, Netware ağlarına özgü iletişim kuralıdır. Ağımızın bir netware ağıyla iletişime geçmesi gerekiyorsa bu iletişim kuralını yüklememiz gerek.
IPX/SPX , ağımızı mantıksal kesimlere ayırmamıza izin veren yönlendirilebilir bir iletişim kuralıdır. Windows'umuz bir IPX/SPX dolaştırıcı olarak davranabilir ve dolaştırma bilgisi paketlerini ağ üzerindeki diğer dolaştırıcılara iletebilir. Eğer bilgisayarımızı internete bağlamayacaksak ağımızı bu protokolle kurabiliriz.
3.3.3. NETBEUI Protokolü
Netbeuı, Netbios Extended user interface iletişim kuralının kısaltılmışıdır. Netbeuı yıllarca Microsoft ağı iletişim kuralı olmuştur ve küçük çalışma grubu veya bölüm ağları ile iyi çalışmaktadır. Kurulumu ve yapılandırması kolay küçük görevler için yeterince hızlıdır. Ancak büyük kuruluş ağlarına uygun bir ölçeği yoktur. Her işlem için 254 oturum ile sınırlıdır. Tüm işlemler için 254 oturumla sınırlı olan önceki sürümlere göre bu bir gelişmedir. Daha önemlisi, NETBEUI bir ağ kesiminden diğerine dolaştırılamaz. Bu da onu ağın farklı kısımlarına bağlamak için dolaştırıcıların kullandığı büyük ağ ortamları için elverişsiz duruma getirir.
Yalnızca bu iletişim kuralını gerektiren kalıt ağlarla bağlantıyı sürdürmemiz gerektiğinde NETBEUI'yi seçmeliyiz. NETBEUI tabanlı ağlara örnek olarak, Microsoft Lan Manager 2.x, IBM OS/2 Lan Server ve Windows for Workgroups 3.x ağlarını sayabiliriz.
3.4. İşletim Sistemleri
Ağ işletim sistemi, ağ üzerindeki sistemlerde koşan ve tüm ağ kullanıcılarının her türlü iletişim gereksinimini ve kaynak paylaşımını sağlayan bir araçtır. Ağ işletim sistemleri hizmet veren konumunda olup en çok bilinenleri Windows NT ve Netware'dir. Unix işletim sistemi de bünyesinde ağ özellikleri barındırmaktadır. Şimdi bu işletim sistemlerine bir göz atalım ;
3.4.1. Windows NT
Windows NT yaygın olarak kullanılan bir ağ işletim sistemidir. Windows ailesinin yaygın olarak kullanılması ve NT' nin kendi sunduğu ağ özelliklerine ek olarak hali hazırda yaygın olarak kullanılan diğer protokolleri desteklemesi sonucunda , bir sunucu sistem ve bir ağ işletim sistemi olarak uygulamada kendisine geniş bir yer bulmuştur.
Karşılıklı çalışma, ağ bağlanabilirliği için anahtar sözcüktür. Ağ içindeki Windows NT' ler ile Windows ailesinden diğer sistemlerin birbirlerini görmesi ve karşılıklı çalışmanın sağlanması için NETBEUI protokolü kullanılır. Ancak buna ek olarak NETBEUI' nın desteklenmediği sistemlerde veya uygulamalarda karşılıklı çalışmanın sağlanması için TCP/IP, NWLink, AFP, DLC gibi protokoller de kullanılabilmektedir. Windows NT, özellikle internet kümesi olan TCP/IP' yi kuvvetli bir şekilde desteklemekte ve internet hizmet sunucu ve kullanıcı programlarını bünyesinde bulundurmaktadır. Kolayca yüklenebilir ve etkin hale getirilebilir.
3.4.2. Novell NetWare
Netware (Novell) yaygın olarak kullanılan ağ işletim sistemlerinden biridir. Hali hazırda var olan işlemlerinin çoğunu destekler. Örneğin , DOS, Windows, Macintosh, OS/2 veya UNIX ile yüklü sistemler Netware' in olduğu ağlarda karşılıklı olarak çalışabilirler. Novell protokol kümesi biri bağlantısız, diğeri bağlantıya yönelik uygulamalarda kullanılan IPX ve SPX protokollerini içerir.
Netware'in kabuğu (shell), ağ ile ona erişecek bilgisayar sistemi arasında etkileşimi denetleyen hizmet protokolüdür. Örneğin, bir kullanıcı, ağ kaynaklarına erişmek isterse, shell bu isteği sunucuya ; kendi bilgisayarındaki yerel kaynaklara (örneğin diske) erişmek isterse yerel işletim sistemine gönderir.
3.4.3. VINES
Banyan VINES UNIX işletim sistemine dayanır ; temelde Kullanıcı/Sunucu yapısına sahiptir. DOS, OS/2 ve Macintosh işletim sistemlerini destekler ve UNIX, Novell, AppleTalk ortamlarına bağlantı desteği vardır.
Kendi içinde TCP/IP protokol kümesi vardır. VINES ağ işletim sisteminin en önemli yanı, ağ kaynaklarına erişimin kullanıcı açısından kolay olmasıdır. Kullanıcı, tüm ağ üzerine dağılmış ağ kaynaklarını ( örneğin diskleri) sanki kendi yerel bilgisayarı üzerindeki kaynaklar gibi görür, ağ kullanıcı için saydamdır, nerede ne var, eriştiği yer neresidir bilmesine gerek kalmaz. Bu durum NT ve Netware içinde geçerlidir.
Voice Over IP (VOIP)
Gelişen teknoloji ile birlikte networkler üzerinde kullanıcı sayılarının artması ve buna bağlı olarak uygulamalardaki çeşitlilik network trafiğinin ve kullanıcı isteklerinin artmasına neden olmuştur. Tümleşik sistemler diye tabir edilen data, ses ve video'nun aynı hat üzerinden iletilmesini sağlayan yapılar kullanılmaya başlanmıştır. Bu aşamanın ilk adımı olarak karşımıza VolP teknolojisi çıkmaktadır. Voice över IP (VolP), telefon görüşmelerinin ve faksların IP tabanlı bir network üzerinden iletilmesine imkan veren teknolojidir. Bu düşünce ve bu teknoloji uygulamada kullanıcılara belirli avantajları da beraberinde sunmaktadır.
Azaltılmış Maliyetler: Sesin, mevcut data hatları üzerinden gerçekleştirilmesi ile özellikle uzak mesafe görüşmelerinden doğan telefon fatura maliyetlerindeki azalma.
Mevcut WAN üzerinde gerçekleştirilen konuşmaların ücretsiz gerçekleştirilmesi.
Basitleştirilmiş Yapı: Entegre ses ve data sistemleri ile cihaz ihtiyacında azalmanın sağlanması. Yatırım masraflarında azalma ve hem ses hem de data destekleyen cihazlarla sistemlerin daha basit bir yapıya kavuşmasının sağlanması.
Gelişmiş Uygulamalar:
Bugünkü telefon sistemlerinin destekleyemediği çoklu ortam ve çoklu servis uygulamalarının (internet, intranet vb.) destekleniyor olmasından dolayı yeni teknolojik gelişmelere uyum imkanın olması. Sesi sadece data hatları üzerinden gönderiyor olmak çoğu zaman hiçbirşey ifade etmez. Sesin data olarak mevcut hatlar üzerinde kaplayacağı band genişliği, data ile birlikte eşzamanlı kullanılma şartları, servis kalitesi (QoS) gibi önemli değerler VolP teknolojisinin verimli kullanılması için gerekli kriterleri oluşturmaktadır.
Her şey analog sesin İP Network' te kullanılacak uygun bir formata dönüştürülmesi ile başlamaktadır. Ses, içerisinde DSP (Digital Signal Processor) bulunan cihazlarla PCM, ADPCM, CS-ACELP gibi algoritmalar kullanılarak sayısal hale getirilir.
Bu dönüşümü yapan cihazlar router'lar olacağı gibi sadece bu dönüşümü sağlamak amacıyla üretilen Voice Gateway adı ile bilinen cihazlar da olabilir.
Sayısal hale getirilen ses, ses özellikli router'lar ile data networkü üzerinden H.323 protokolü ile gitmesi gereken yere taşınır ve orada aynı özellikte bir router tarafından karşılandıktan sonra gerek router üzerinde gerekse mevcut santral üzerinde sonlanarak ilgili kullanıcıya aktarılır. Bağlantı kurulduktan sonra aradaki görüşmeler Real-Time Transport Protocol/User Datagram Protocol/lnternet Protocol (RTP/UDP/IP) protokolleri kullanılarak sürdürülür.
Ses normal PSTN hatlar üzerinde 64Kbit/s 'lık bir band genişliğine ihtiyaç duyar. Bu sesin aynı band genişliği ile data hatları üzerinden gerçekleştirilmesi, kullanıcının mevcut data iletişiminin büyük bir kısmını sadece ses için kullanıyor olması demek olacaktır ki, bu konuşma sayısına bağlı olarak artan yeni bandgenişliği ihtiyacı demektir. Bu nedenle sesin data hatları üzerinden geçirilmesi G.711, G.723.1,G.729gibilTU standartlarında belirlenen bazı sıkıştırma algoritmaları ile daha verimli bir şekilde sağlanmaktadır.
Bu algoritmalar sesi 64Kbit/s 'lik genişliğini 5.3Kbit/s 'lık ölçülere kadar küçülterek data hattı üzerinde kaplayacağı bandgenişliği ihtiyacını azaltmakta ve böylece çok küçük bandgenişliği ihtiyacı ile sesin taşmabilmesini sağlamaktadır. Bu algoritmalara ilişkin değerleri aşağıdaki tablodan görmek mümkündür.
VolP teknolojisindeki en önemli kriter QoS (Ouality of Service) diye bilinen Servis Kalitesidir. Servis Kalitesi, aynı hattı paylaşan verilerin sınıflandırılmasını ve bu şekilde kullanıcıya göre önem taşıyan verilerin öncelikli ve kayıpsız olarak iletilmesini sağlamak amacıyla kullanılan bir özelliktir.
VolP gerçekleştirilen bir network içerisinde sesi ileten cihazların (router) QoS desteğini sağlıyor olmaları gerekmektedir. Aksi takdirde hatlardan geçen dataların yoğunluk kazandığı esnada yapılan telefon görüşmeleri yeterli band genişliğine sahip olamayacakları için kesilebilmektedirler. Bu nedenle sesin önceliklendirilmesi gereken durumlarda routerlar üzerinde gerçekleştirilecek QoS ayarları ile ses dataları önceliklendirilir ve konuşma olduğu sürece data ne kadar yoğun bile olsa sesin engellenmesine izin vermez.
Böylece kesintisiz ve kaliteli bir görüşme imkanı yaratılmış olur. Konuşma kalitesini belirleyen önemli etkenlerden biri de Gecikme Zamanıdır. Bu değer gönderilen ses paketlerinin son noktaya ulaştığı zamandaki gecikme miktarıdır. Kabul edilebilir değer, gecikmenin 200 ms'den az olmasıdır. Bu değerin 200 ms'den fazla olması durumunda konuşma kayıpları yaşanmaktadır.
Gecikme zamanını etkileyen etkenlerden biri "jitter" diye tabir edilen network üzerindeki trafiğin yoğunluktan dolayı kuyruklar oluşturmasıdır. Bu trafik sıkışıklığını ve kuyruklardan doğan gecikmeyi önlemek için "jitter buffer" diye adlandırılan cihazlar kullanılmaktadır.
İki ayrı durumda (Sabit durum: kullanıcı tarafından buffer büyüklüğü ayarlanır. Standartı eOms.'dir, Aktif durum: Trafik sıkışıklığına bağlı olarak otomatik olarak buffer büyüklüğü ayarlanır) kullanılabilen bu cihazlarla network üzerinde gönderilen bir paketin gecikmesi azaltılmış olur.
VolP network'ü üzerinde yapılan konuşma esnasında, kullanıcıların kendi seslerini duymaları (Echo) oldukça rahatsız edici bir durumdur.
Normal PSTN hatlarda 4 telin lokalde 2 tele dönüştürülmesi esnasındaki empedans farkından kaynaklanan Echo problemi, sesin paket halinde data networkü üzerinden gönderildiğinde durumlarda G.711, G.723.1, G.729 gibi CODEC'Ier içerisine entegre edilmiş olan "Echo Canceler" diye tabir edilen Echo engelleyiciler ile önlenir. Böylelikle kullanıcıya rahat bir konuşma imkanı tanınır. Bu şartlar altında kurulan VolP networkleri kullanıcıya alışılmış telefon özelliklerini yaşatarak telefon faturalarında kullanıma bağlı olarak büyük miktarlarda kazançlar sağlamaktadır. Yapılan araştırmalar 2003 senesi itibariyle data üzerindeki ses miktarının alışılmış ses networküyle eşitleneceğini ve ilerleyen dönemde daha fazla gerçekleştirileceğini göstermektedir.
VoIP teknolojisi kullanıcıya kazandırdığı faydalarına her geçen gün bir yenisini ilave ederek yoluna devam edecek gibi görünüyor.
Windows XP'de Kablosuz Ağ Bağlantısı
Windows XP kablosuz yerel ağların tanıtılması ve izlenmesini oldukça kolay bir şekilde gerçekleştirebiliyorWindows XP'nin yeni özellikleri arasında en iyi olanlardan biri kablosuz yerel alan ağlarının konfigürasyonun kolaylıkla yapılabilmesi. Bunu görebilmek için aşağıdaki adımları takip ederek bir ağ kartının XP'de kurulumunu gerçekleştirelim. Tabi ilk olarak yapılması gereken kartın sisteme takılması (fiziksel olarak). Bunu yaparken sistemin kapalı olması tercih edilmelidir. Çünkü bazı kartlar system açıkken takılırlarsa bundan zarar görebiliyorlar. Bilgisayar yeniden başlatıldığında Windows XP otomatik olarak wLAn kartını tanıyacaktır. (XP'de kablosuz ağ adaptörleri üreticilerinin bir veritabanı mevcut). Sistemin kartı tanımasından sonra Ağ Bağlantıları (Network Connections)'na Windows tarafından otomatik olarak erişilebilir adaptörler listesine ekelencek. Bunu doğrulamak için sırasıyla
- Start | Control Panel.
- Network And Internet Connections.
- Network Connections.
Tıklayın.
- Daha sonra burada 'Wireless Network Connection' ikonunu göreceksiniz. Buna çift tıklayarak Wireless Network Connection Status diyalog kutusunu görebilirsiniz. Bu LAN Status diyalog kutusuyla temelde aynı özellikleri taşıyor. Buradaki tek fark sistemin radyo bağlantısının sinyal gücünü göstermek için kenarda gösterdiği yeşil çubuk.
Kablosuz Ağların Yapılandırılması
wLAN ayarlarını yapmak için öncelikle Properties düğmesine basın. (Aşağıdaki resim )
Aşağıdaki resimde yapıldığı gibi bu sekmeye basın. Şimdi WLAN adaptörünüzü farklı kablosuz erişim noktalarına bağlamak için yapılandırabilirsiniz. (Aşağıdaki resim )
Öncelikle 'Use Windows To Configure My Wireless Network Settings' kutusunun seçili olduğuna dikkat edin. Bu sekmede iki bölüm olduğunu göreceksiniz: 'Available Networks' (yani erişilebilen ağlar) ve 'Preferred Networks' (tercih edilen ağlar). Preferred Networks bölümünde Add (ekle) düğmesine basarak bir kablosuz erişim noktasına bağlantıyı kendiniz seçebilirsiniz. Daha sonra erişim noktası için Network Name (SSID) girilerek Wireless Encryption Privacy (WEP)'in ayarlanması gerekiyor.
Başka Bir Yol
Bir erişim noktasına bağlanmanın diğer bir yolu ise 'Available Networks' bölümünde refresh yapmak. Böylece Windows yakındaki erişim noktalarını arayacak ve listeleyecektir. Bunlardan biri tercih edilerek (tıklanarak) 'Configure' tıklanmalı. Bu yukardaki resimdeki aynı ekranı açacaktır. OK tıklandıktan sonra seçilen erişim noktası 'Preferred Networks' bölümünde listelenecektir. XP ile gelen iyi özelliklerden biri de sistemin IEEE 802.1X güvenliğini desteklemesi. Bunun yapılandırılması için ağ adaptörünün 'Properties (özellikler)' sayfasında 'Authentication' sekmesine gelinmeli. (Aşağıdaki resim)
Güvenlik Ayarı
WLAN bağlantısının bantgenişliğinin izlenmesi için Figür B'deki wLAN network adapter'ın özelliklerine gidilmeli. Daha sonra the 'Show Icon In Notification Area When Connected' kutusu işaretlenmeli. Bu sistem tray'e iki bilgisayarın olduğu küçük bir ikon yerleştirecektir. İmleçi üzerine getirdiğinizde bağlantı ile ilgili bilgiler ekrana gelecektir 
Internet / Bilgisayar / Teknoloji Dünyası'ndan Haberler
Asus firmasının W5Fe modeli dizüstü bilgisayarı (laptop) cep telefonlarında görmeye alışık olduğumuz çift ekran teknolojisine sahip. Ürün, yüksek çözünürlüklü dönebilen kamerası ile kablosuz video haberleşmesini mümkün kılıyor. Microsoft’un SideShow teknolojisini entegre eden ilk dizüstü bilgisayar olan ASUS W5Fe’nin 12.1 inç ekranı ve bilgisayarın üst kapağında ek bir LCD ekran bulunuyor. Cihazda 1.3 megapiksel 180 derece dönebilen dahili kamera var. 
