Salih Zeki Bey

Salih Zeki Bey

(d. 1864, İstanbul - ö. 1921, İstanbul)
Osmanlı-Türk Matematik bilginidir.

1864 yılında İstanbul’da yoksul bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Babası Boyabatlı Hasan Ağa, annesi Saniye Hanımdır. Anne ve babasının ölümü üzerine ninesi tarafından on yaşındayken Darüşşafaka’ya verildi. 1882 yılında Darüşşafaka’yı birincilikle bitirdi. Aynı yıl Posta ve Telgraf Nezareti Telgraf Kalemi (Fen Şubesi)’ne memur olarak atandı. 1884 yılında Nezaretin Avrupa’da uzman telgraf mühendisi ve fizikçi yetiştirme kararı üzerine birkaç arkadaşıyla birlikte Paris’e gönderildi ve burada Politeknik Yüksekokulu’nda elektrik mühendisliği öğrenimi gördü. 1887 yılında İstanbul’a döndü ve eski dairesinde elektrik mühendisi ve müfettiş olarak çalıştı. Ek görev olarak Mekteb-i Mülkiye’de (bugün Ankara Üniversitesi’ne bağlı Siyasal Bilgiler Fakültesi) fizik ve kimya dersleri verdi (1889-1900). Bu arada Rasathane-i Amire müdürlüğünde ve II. Meşrutiyetin ilanından (1908) sonra Maarif Nezareti Meclis-i Maarif üyeliğinde bulundu. 1910’da Mekteb-i Sultani (bugün Galatasaray Lisesi) müdürlüğüne atandı. 1912’de Maarif Nezareti müsteşarı, 1913’te Darülfünun-ı Osmani (bugün İstanbul Üniversitesi) rektörü oldu. 1917’de rektörlükten ayrıldıysa da üniversitedeki görevini Fen Şubesi (Fakültesi) Müderrisi (Profesör) olarak sürdürdü. Ömrünün sonuna doğru aklî dengesini kaybetti ve tedavi altındayken 1921 yılında Şişli’deki Fransız Hastanesi’nde öldü. Fatih Camiinin bahçesine gömüldü.
3 kez evlenmiş olan Salih Zeki, bu evliliklerden birini Halide Edip’le (Adıvar) yapmış, ölümünden kısa bir süre önce ayrılmıştı.

Salih Zeki, önde gelen son dönem Osmanlı matematik bilginlerindendi. İkdam, Darüşşafaka ve İktisadiyat gazeteleri ile Darülfünun dergisine sayısız katkıda bulundu. Dönemin ünlü bilginleriyle matematik ve fen bilimleri konusunda yazılı tartışmalara girdi ve bu konularda bir kısmı ders kitabı olmak üzere çok sayıda yapıt verdi.

Salih Zeki Bey

(1864 İstanbul-1921 İstanbul)

Matematikçi. Ortaöğrenimini Darüşşafaka Lisesi'nde tamamladı. Posta ve Telgraf Dairesi Fen Şubesi'nde görev aldı. Elektrik mühendisliği öğrenimi için Paris'e gönderildi. İstanbul'a dönünce rasathane müdürü olarak çalıştı. Galatasaray Sultanisi ve Darülfünun müdürlüklerinde bulundu. Mühendis ve Mülkiye okullarında matematik ve fizik dersleri verdi.

Önemli yapıtları:

• "Hendese" (lise ders kitabı),
• "Hikmeti Tabii" (Fizik),
• "Mebhası Savt" (Fonetik),
• "Mebhası Harareti Harekiye" (Termodinamik),
• "Hesabı İhtimaliye" (İhtimaller Hesabı),
• "Hendesei Tahliliye" (Analitik Geometri)
• "Kamusu Riyaziyat" (Matematik Ansiklopedisi).