Reşit Rahmeti Arat

Reşit Rahmeti Arat

Sponsorlu Bağlantılar

Türk dil bilgini
(Kazan 1900 - İstanbul 1964)
ilk, ortaöğrenimini Rusya'da yaptı. 1918'de askere alındı. Savaşta yaralandıktan sonra gittiği Mançurya'da lise öğrenimini tamamladı. Almanya'ya giderek (1922), Berlin Üniversitesi felsefe fakültesi'nde okudu. Alman türkoloğu W. Bang'ın yanında doktora yaptı (1927). Berlin Bilimler akademisinde araştırmacı (1928), Berlin Üniversitesi doğu dilleri okulu’nda doçent oldu (1931). Milli eğitim bakanlığı tarafından Türkiye'ye çağrıldı ve İstanbul Üniversitesi edebiyat fakültesi türk dili ve edebiyatı bölümü’nde eski türk dili kürsüsüne profesör olarak atandı (1933). Türkiyat enstitüsü müdürlüğünde bulundu, (1943 1950),1958’de ordinaryüs profesörlüğe yükseldi. Yurtiçi ve dışındaki çeşitli akademi ve bilimsel kuruluşlara üye seçildi. Türkiye'de türk lehçelerini karşılaştırmalı araştırma çalışmalarının temelini attı, metodunu geliştirdi. Eski Uygur türkçesi (VIII IX. yy.) ve Karahanlı türkçesi (XI. -XIII. yy.) alanlarındaki eserler üzerinde çalışmaları türkolojinin temel kaynakları sayılır. Yapıtlarının başlıcaları: Zur Heilkunde der Uıguren (Uygurlarda tıp), 2 cilt (1930 -1932) Die Leğende von Oghuz Kaghan (1932, W. Bang ile birlikte, türkçesi Oğuz Kağan destanı, 1936), Türkische Turfan Texte (Türkçe Turfan metinleri, W. Bang ve A. Von Gabain ile birlikte, 1934-1936), Vekayi, Babür'ün hatıratı, 2 cilt, (1943 -1946' Kutadgu bilig, 3 cilt (Metin 1947, çeviri 1959, dizin 1973), Atebetul Hakayık

Reşid Rahmeti Arat

(d. 15 Mayıs, 1900, Eski Ucum, Kazan, Rusya ö. 29 Kasım 1964, İstanbul),
Eski Uygurca yazılar üstündeki çalışmalarıyla tanınan dilbilimci.

Türk dillerinin sınıflandırılması konusundaki görüşleri Türkoloji dünyasında ilgi uyandırmıştır. İlk ve ortaöğrenimini Rusya’da tamamladı. 1922’de yükseköğrenim için Berlin’e gitti. Berlin Üniversitesi Felsefe Fakültesinde ünlü Alman Türkologu W. Bang’ın öğrencisi oldu. 1927’de doktorasını tamamladıktan sonra aynı kentteki Doğu Dilleri Okulu’nda Kuzey Türkçesi okutınanı olarak çalışmaya başladı. 1931’de doçentliğe yükseldi. 1933’te Maarif Vekâleti tarafından Türkiye’ye çağrılarak, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Kürsüsü’ne profesör olarak atandı. 1943-50 arasında Türkiyat Enstitüsü’nün müdürlüğünü yaptı. 1958’de ordinaryüs profesör oldu.

Başlıca yapıtları şunlardır: Zur Heilkune der Uıguren (1930-32; Uygurlarda Hekimlik Üzerine, 2 fasikül), Die Leğende von Oghuz Qaghan (1932; Oğuz Kağan Destanı, W. Bang ile, 1936), Türkische Turfan-Texte (Turfan Metinleri, W. Bang, A. Von Gabain ile, 1934), Vekayi, Baburun Hatıratı (1943-46, 2 cilt), Kutat Kubilig (çeviriyazı metin 1947, çeviri 1959, dizin 1979), Atabetul-Hakayık (çeviriyazı metin 1951), Eski Türk Şiiri (1965), Babürname (çeviri, 3 cilt, 1970). Ayrıca Türkiyat Mecmuası, Türk Dili, İslam Ansiklopedisi gibi yayınlarda yazı ve makaleleri çıkmıştır.