Sedat Alp

Sedat Alp

(d. 1913, Karaferye, Selanik - ö. 10 Ekim 2006, Ankara), yaklaşık 30 yıldır önemli bir Hitit yerleşimi olan Konya’daki Karahöyük kazılarını sürdüren arkeolog.

Sponsorlu Bağlantılar

İlk Türk Hititologlarındandır.
İstanbul’daki ortaöğreniminden sonra 1932’de devlet bursuyla Almanya’ya giderek Leipzig ve Berlin üniversitelerinde eskiçağ tarihi, eski Anadolu dilleri ve kültürleri, Hititoloji, Sümeroloji ve arkeoloji öğrenimi gördü. 1940’ta doktorasını tamamlayarak Türkiye’ye döndü ve 1941’de Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde (DTCF) Hititoloji asistanı oldu. Aynı yıl doçentlik sınavını veren ve 1949’da profesörlüğe, 1959’da da ordinaryüs profesörlüğe yükselen Alp, 1956-58 arasında DTCF’nin dekanlığını yaptı. 1953’te Almanya’da Münster Üniversitesi’nde, 1979’da Münih Üniversitesinde konuk öğretim üyesi olarak bulundu. Yurtdışında çeşitli üniversitelerde konferanslar verdi.

Alp, 1953’te Türk Tarih Kurumu (TTK), Ankara Üniversitesi ve Kültür Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü adına Karahöyük’te başladığı kazıları çeşitli aralıklarla 1986’ya değin sürdürdü. Kazılara başlandığında, bu yöredeki Hitit uygarlığına ait Orta Tunç Çağı ile (İÖ 2000-1500) bir önceki İlk Tunç Çağma (İÖ 3500-2000) ait yüzey araştırmaları dışında hiçbir bilgi yoktu. Kazılar Karahöyük’te 27 yerleşim katının varlığını gösterdi. Hitit döneminden kalma ilginç buluntuların yanı sıra Hitit kent mimarisine ilişkin önemli saptamalar yapıldı. İÖ 1750’lere tarihlenen kerpiç bir saray, yollan ve meydanlarıyla düzenli bir kent, anıtsal bir kent suru, mezarlık ve sarayın bulla (mühür) arşivi ile daha eski kültür katlarına ait bir tapmak Karahöyük’ün ilginç buluntularındandır. Mermer idoller, bezemeli kemik parçalar, çok sayıda silindir ve damga mühür, bu kentin Eski Anadolu kültürleri içindeki özgün yerini belirlemekte ve kronolojik saptamalara olanak vermektedir.

Alp, Hitit metinlerinden yola çıkarak Hititlerin yasaları, sanatları ve toplumsal yapıları konusunda 60’tan çok makale yayımlamıştı. Tahsin Özgüç tarafından kazılan Maşathöyük’te bulunan saray arşivi bulgularını araştıran Alp, Hitit çiviyazılı metinlerinde, buranın “Tapigga” olarak adlandırıldığını saptamıştır.

1946’da TTK üyeliğine seçilen Alp, 1982’de bu kurumun son başkanlığını da yapmıştır. Pek çok bilimsel enstitü ve kuruluşun .üyesidir. İtalya ve Federal Almanya cumhurbaşkanlarının en yüksek liyakat nişanıyla onurlandırılmıştır.
Başlıca yapıtları arasında Untersuchungen zu den Beamterınamen im Hethitischen Festzeremoniell (1940; Hitit Protokolündeki Memur Adları Üzerine İncelemeler), Hitit Hiyeroglif Mühür ve Kitabelerindeki Bazı Şahıs Adlarının Okunuşları Hakkında (1950), Konya Civarında Kara Höyük’te Bulunan Silindir ve Damga Mühürleri (1972) ve Beitrâge zur Erforschung des hethitischen Tempels Kultanlagen im Lichte der Keilschrifttexte (1983; Hitit Tapınağındaki Kült Bölümlerinin Araştırılmasına Çiviyazılı Metinler Işığında Katkılar) sayılabilir.