Jean-Baptiste Say

Jean-Baptiste Say(1767 Lyon-1832 Paris)
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi

Fransız ekonomist. Gazetecilik yaptığı sıralarda (1778) Adam Smith'in "Milletlerin Zenginliği Üstüne" adlı yapıtını okuyup ekonomiye merak sardı. 1799-1804 arasında Tribunat üyeliği yapan Say, "Traité d'Economie Politique"i (İktisat İncelemesi) 1803'te yayımladı. Bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca Fransız resmî ekonomi öğretiminin temel kitabı olan bu yapıtın sonraki basımında Napoléon'un vergi siyasetini desteklemediği için Say, Tribunat'tan uzaklaştırıldı. 1807-1813 arasında bir iplikhane işletti. Daha sonra çeşitli okullarda ve son olarak Collége de France'ta (1830) iktisat dersleri verdi. Say, iktisat konusunda ilk inceleme yazarıdır. Gözleme dayanan nesnel ekonomi bilimini kurmayı amaçladı. Ona göre insanlara "faydalı" olanları üretmek kişiyi zenginliğe götürür. Ekonomide toprak ya da sermaye sahibinden çok, girişimci tüccarın önemli olduğunu vurgulayan ilk düşünür olan Say, stoklanan malların kendi taleplerini kendiliklerinden yaratacaklarını savundu. Kapitalist sistemin kendi bağımsız bir işleyişi olduğunu öne sürdü ve hükümetin ekonomik yaşama müdahale etmesine karşı çıktı.


Jean-Baptiste Say (1767 - 1832) Lion'da doğmuştur. Orduya gönüllü olarak iştirak etmiş, sigorta memuru olmuş, gazetecilik yapmış ve en sonunda "Economi Politique" eserini icra etmiştir.
Sigorta şirketinde çalışırken Adam Smith'in eserini okuyarak iktisat konusunda ilgisini arttıran Jean - Baptiste Say kendi görüş ve fikirlerinide bu yolla geliştirmiştir.
İlk olarak ekonomi ilminin sınırlarını çizerek ekonomi ve siyaseti birbirinden ayırmıştır. Ona göre fizik kanunları gibi ekonomininde kanunları vardır ve bu kanunları değiştirilemez fikrini ortaya koymuştur. Bu kanunlar eşyanın tabiatından doğar ve insanların eseri değildir.
Düşünceleriyle fizyokratların, markentalistlerin ve Adam Smith'in düşüncelerini hem tenkit etmiş hem de üzerine bir takım düşünceler ekleyerek olan düşünceyi dahada zengineştirmiştir.
Jean - Baptiste Say 'a gore tabiat her türlü faalyet sahasında insanla müştereken çalışır. İstihsal madde değil fayda yaratmaktadır. Devlet içinde kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan hakimler, hekimler ve diğer meslek gruplarının hizmetleri de ona göre verimlidir, faydalıdır, maddi ve manevi ihtiyacları karşılarlar.
Sermaye maddi mallar değil o malların değeridir ve daima aynı değerini muhafaza eder.

SAY (Jean-Baptiste), fransız iktisatçı (Lyon 1767 - Paris 1832). Nantes fermanı'nın yürürlükten kaldırılmasından sonra Cenevre’ye sığınmış nîmesli protestan bir ailenin oğludur. 19 yaşında Croydon'da bir İngiliz tacirin yanında staj yaptı. Fransa' ya dönünce, bir sigortacının sekreteri, sonra gazeteci oldu. 1788'de, Adam Smith' in Milletlerin zenginliği (VVealth of Nations) adlı yapıtını okuyunca iktisada merak sardı. Tribunat (Danışma meclisi) üyesi oldu (1799-1804) 1803'te Traitö d’öconomie politique (Politik iktisat incelemesi) adlı yapıtını yayımladı; Simple Exposition de la maniöre dont se forment, se distribuent et se consomment les richesses (Servetlerin oluşum, dağılım ve tüketim tarzının basit açıklaması) altbaşlığını taşıyan bu yapıt, uzun süre Fransa’da politik iktisat öğrenimine esin kaynağı oldu. Kitlesel şekilde tüketim vergileri kullanımına dayanan Bonaparte'ın mali politikasını desteklemeyi reddettiği için Tribunat'dan uzaklaştırılan J.-B. Say, 6 yıl süreyle (1807-1813) Auchy-les-Hesdin'de (Pas-de-Calais) bir pamuk iplikhanesini yönetti. Restauration' dan sonra yapıtının yeni bir baskısını yayımladı; Athânâe'de (1816), Conservatoire des arts et mötiers'de (1821) ve Collöge de France'ta (1850) politik iktisat dersleri verdi.
Politik iktisat konusunda ilk inceleme kitabının yazarı olan Say, klasik okulun iyimserlik akımına mensuptur; kuramlarını düzelttiği, daha açık, daha kesin bir ifadeye bürüdüğü Adam Smith’in bir vulgarizatörü olarak görülür, iktisat bilimine kişisel katkılarını üç noktada özetlemek mümkündür:
1. değerin dayandığı ilke emek değil, "fayda”dır;
2. makine gerçi geçici bir işsizlik yaratır, ama fiyatların düşmesini sağlayarak üretimin genişlemesine yol açtığı için, işten çıkartılan işçilerin yeniden iş bulmalarına imkân verir; sanayileşmenin sınırı yoktur, ayrıca sanayileşme tehlikesizdir, çünkü fiyat hareketleri tüketicilerin isteklerinde meydana gelen değişikliklerden müteşebbisleri zamanında haberdar ettiğinden, herhangi bir kısmi tıkanma durumunda müteşebbisler, üretimle tüketim arasında çarçabuk bir denge kurabilirler;
3. ekonomide esas rol, İngiliz liberallerinin sandıkları gibi kapitalistte, ya da fizyokratların iddia ettikleri gibi toprak sahibinde olmayıp, "müteşebbiş”te (bunu ilk kez Say fark etmiştir) ve aynı derecede olmamakla birlikte, işçide ve bilgindedir. J.-B. Say’ın diğer bir dikkate değer yapıtı da Cours complet d'öconomie politique pratique (Uygulamalı politik iktisat dersleri) [1828-1830] adını taşır.