Kromozom, Kromatit ve Kromatin İplik İlişkisi
Kayıtlı Üye
Genetik materyal, yani DNA, bir zincir yapısındadır ve açık halinde çok büyük bir uzunluğa sahiptir. Ökaryot hücrede, DNA’nın çekirdek içerisine yerleşebilmesi için yüksek oranda yoğunlaşması ve “paketlenmesi” gereklidir. Bu yüzden DNA çekirdek içerisinde çeşitli seviyelerden oluşan bir paketlenme organizasyonu gösterir. İşte kromatin, kromozom ve kromatid terimleri bu organizasyonun farklı seviyelerini anlatır. Paketlenmede ilk adım, DNA iplikçiğinin histon denen proteinlerin etrafına dolanarak nükleozom adı verilen boncuk benzeri yapılar oluşmasıdır. İkinci aşama bu boncuksu yapıların 30 nm fiber adlı sarmal bir yapı içinde dolanmasıdır ki bu yapı hem interfaz hem mitoz kromozomlarında bulunur. Bundan sonraki organizasyon ise oluşan fiberin halkalar şeklinde yine protein bir iskelet üzerinde şekillenmesini, bu yapının da daha sonra katlanarak metafaz kromozomlarının kollarını oluşturmasını içerir. Dolayısıyla kromozom denince genel olarak genetik materyal kastedilebilirse de, kromozom özellikle DNA’nın mitoz sırasında, ayrı ayrı gözlemlenebilen yoğunlaşmış, kısa ve kalın şekline verilen addır. Kromatin iplik, mitoz bölünme süreci dışında, DNA’nın içinde bulunduğu paketlenmiş yapıya genel olarak verilen addır ki bu yapı mitoz sırasında daha da yoğunlaşarak kromozomları oluşturur. Kromatid, mitoz sırasında paralel iki çubuk şeklinde gözlemlenen eşlenmiş kromozomun yapısındaki her bir çubuk yapıya verilen addır ve kromatidler birbirlerine yaklaşık ortalarında bulunan sentromer bölgelerinden bağlıdırlar. Mitozun
hemen öncesinde DNA eşlendiği için, bir mitoz kromozomunun her bir kromatidi birbirinin kopyasıdır ve bunlar kardeş kromatidler olarak adlandırılırlar. Zaten mitoz sonucunda da bunların ayrılıp iki hücreye bölüştürülmesi sonucu, aynı genetik yapıya sahip iki hücre oluşmuş olur. Aşağıdaki adreste bulunan resimde de yukarıda anlatılan kromatin organizasyonu açıklayıcı biçimde gösterilmektedir.
Sponsorlu Bağlantılar
Quo vadis?
