Çan Çiçeği (Campanula)
Çan çiçeği genellikle mavi, bazen de eflatun, pembe ya da beyaz çiçekli 300 kadar türden oluşan bir bitki cinsidir (Campanula).
Sponsorlu Bağlantılar
Çan çiçeğinin birçok türü Türkiye'de Karadeniz ve Akdeniz kıyı bölgelerinde doğal olarak yetişir. Maviş adıyla bilinen, İtalya kökenli Campanula isophylla gibi pek çok türü de parklarda, bahçelerde ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir. Çan çiçekleri bir kökten çok sayıda sap demeti verir. Sapların üst kısmında yer alan çan biçimindeki çiçekler sıkça aralıklarla dizilidir ve çiçek açma mevsiminde çok güzel bir görünüm oluştururlar.
Büyük çançiçeklerinden biri olan Campanula americana Kuzey Amerika'nın nemli ormanlarında yetişir. Bu türün çiçek salkımları 2 metre yüksekliğe erişebilir. Kuzey Afrika ve Avrasya'da yetişen Campanula rapunculus Türkiye'de de bulunur. Kök ve yapraklarından salata yapılır; yapraklarından kabızlık verici ve yara iyileştirici olarak da yararlanılır.
Campanula cespitosa
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Asterales
- Familya: Campanulaceae (Çan çiçeğigiller)
- Cins: Campanula, L.
- Familya: Campanulaceae (Çan çiçeğigiller)
- Takım: Asterales
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Cinsin dünya üzerinde 300 kadar tür ve çok sayıda alt türü bulunur. Yayılışı kuzey yarım kürenin ılıman bölgeleri ile en yüksek çeşitliliği olan Akdeniz ve Kafkasya'dır. Yüksek dağlık bölgelerdeki arktik ve alpin türler bodur formda 5 cm'den küçükken, ılıman rejyonlarda ormanlık ve çayırlık alanlarda yetişen türler 2 m boya ulaşabilir. Çan çiçeği türleri bazı Lepidoptera üyeleri larvalarının besin kaynağını oluşturur. küçük çan anlamına gelir. Çiçekleri için bahçelerde ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Morfolojik Özellikleri
Çan çiçeği türlerinin kalınlaşmış köksap ya da kökleri vardır. Çanak yapraklar 5 parçalıdır. 5 loplu olan taç yapraklar çan, silindir, huni şekillerde olup çeşitlilik gösterir. Mavi, menekşe ya da leylak rengindedir. Yumurtalık 3 ya da 5, ender olarak 2 gözlüdür. Meyve çok sayıda tohum içeren kapsüldür.
Yetiştirme
Çan çiçekleri genellikle yeşil çimenlerin orta ve köşelerinde yapılan bölümlerine dikilir. Güneşten hoşlandığı için gölgeli duvar kenarlarında gelişemez. Saksıda yetiştirilenler balkon ve pencereleri süslemek için kullanılır. En iyi killi ve kumlu, gübreli bahçe topraklarında yetişir.
Türler
- Campanula abietina
- Campanula acutiloba (Türkiye)
- Campanula adsurgens
- Campanula affinis
- Campanula afra
- Ağrı çan çiçeği (Campanula aghrica) (Türkiye)
- Campanula aizoides
- Campanula aizoon
- Campanula akgulii (Türkiye)
- Campanula akuschensis
- Campanula alata
- Campanula albanica
- Campanula albertii
- Campanula albovii
- Campanula aldanensis
- Beyaz çan çiçeği (Campanula alliariifolia) (Türkiye)
Beyaz çan çiçeği (Campanula alliariifolia)
- Campanula alpestris
- Campanula alphonsii
- Campanula alpigena
- Campanula alpina
- Campanula alsinoides
- Amerika çan çiçeği (Campanula americana)
Amerika çan çiçeği (Campanula americana)
- Campanula amorgina
- Campanula anchusiflora
- Campanula andina
- Campanula andrewsii
- Campanula angustiflora
- Campanula annae
- Antalya çan çiçeği (Campanula antalyensis) (Türkiye)
- Bataklık çan çiçeği (Campanula aparinoides)
- Campanula ardonensis
- Erciyes çan çiçeği (Campanula argaea) Turkey.
Erciyes çan çiçeği (Campanula argaea)
- Campanula argentea
- Campanula argyrotricha
- Campanula arvatica
- Campanula aucheri (Türkiye)
- Campanula autraniana
- Campanula axillaris (Türkiye)
- Campanula balansae (Türkiye)
- Sakallı çan çiçeği (Campanula barbata)
Sakallı çan çiçeği (Campanula barbata)
- Dar yapraklı çan çiçeği (Campanula baumgartenii)
- Campanula beauverdiana
- Papatya yapraklı çan çiçeği (Campanula bellidifolia)
- Campanula betonicifolia (Türkiye)
- Huş yapraklı çan çiçeği (Campanula betulifolia) (Türkiye)
- Campanula bipinnatifida
- Campanula blumelii (Türkiye)
- Avrupa çan çiçeği (Campanula bononiensis) (Türkiye)
Avrupa çan çiçeği (Campanula bononiensis)
- Campanula bornmuelleri (Türkiye)
- Campanula buseri (Türkiye)
- Campanula caespitosa
- Campanula calaminthifolia
- Kaliforniya bataklık çan çiçeği (Campanula californica)
- Karpatlar çan çiçeği (Campanula carpatica)
- Campanula cashmeriana
- Campanula celsii
- Campanula cenisia
- Tüylü çan çiçeği (Campanula cervicaria)
- Tüylü çiçekli çan çiçeği (Campanula chamissonis)
Tüylü çiçekli çan çiçeği (Campanula chamissonis)
- Campanula choruhensis (Türkiye)
- Bodur çan çiçeği (Campanula cochleariifolia)
- Campanula collina (Türkiye)
- Campanula colorata
- Campanula conferta (Türkiye)
- Campanula coriacea (Türkiye)
- Campanula crenulata
- Campanula crispa (Türkiye)
- Campanula cymbalaria (Türkiye)
- Campanula damboldtiana (Türkiye)
Campanula damboldtiana
- Campanula davisii (Türkiye)
- Campanula delicatula (Türkiye)
- Campanula dichotoma
- Campanula divaricata
- Campanula drabifolia (Türkiye)
- Campanula ekimiana (Türkiye)
- Campanula elatines
- Campanula elegans
- Campanula ephesia
- Yıllık çan çiçeği (Campanula erinus) (Türkiye)
- Campanula excisa
Campanula excisa
- Campanula exigua
- Campanula fastigiata (Türkiye)
- Campanula filicaulis
- Campanula flaccidula (Türkiye)
- Florida çan çiçeği (Campanula floridana)
- Campanula formanekiana
- Gevrek çan çiçeği (Campanula fragilis)
- Campanula fruticulosa (Türkiye)
- Campanula gansuensis
- Adriyatik çan çiçeği (Campanula garganica)
- Campanula gelida
- Salkımlı çan çiçeği (Campanula glomerata) (Türkiye)
- Griffin çan çiçeği (Campanula griffinii)
- Campanula hagielia (Türkiye)
Campanula hagielia
- Hakkari çan çiçeği (Campanula hakkiarica) (Türkiye)
- Campanula haradjanii (Türkiye)
- Campanula hedgei (Türkiye)
- Campanula hemschinica
- Hersek çan çiçeği (Campanula hercegovina)
- Campanula heterophylla
- Campanula imeretina
- Campanula iconia (Türkiye)
- Campanula incurva
- Campanula involucrata (Türkiye)
- Campanula isaurica (Türkiye)
- İtalya çan çiçeği (Campanula isophylla)
- Campanula jacobaea
- Campanula kachethica
- Campanula kantschavelii
- Campanula karakuschensis (Türkiye)
- Campanula kemulariae
- Campanula khasiana
- Kırıkkale çan çiçeği (Campanula kirikkaleensis) (Türkiye)
- Campanula kolenatiana
- Campanula komarovii
Campanula komarovii
- Campanula kotschyana (Türkiye)
- Campanula koyuncui (Türkiye)
- Campanula laciniata
- Sütlü çan çiçeği (Campanula lactiflora) (Türkiye)
- Yünlü çan çiçeği (Campanula lanata)
- Dağ çan çiçeği (Campanula lasiocarpa)
- Geniş yapraklı çan çiçeği (Campanula latifolia) (Türkiye)
Geniş yapraklı çan çiçeği (Campanula latifolia)
- Campanula latiloba (Türkiye)
- Campanula ledebouriana (Türkiye)
- Campanula leucosiphon (Türkiye)
- Campanula lingulata(Türkiye)
- Keten yapraklı çan çiçeği (Campanula linifolia)
- Campanula longistyla
- Güney çan çiçeği (Campanula lusitanica)
- Campanula lycica (Türkiye)
- Campanula lyrata (Türkiye)
- Campanula macrochlamys (Türkiye)
- Campanula macrorhiza
- Şamdan çan çiçeği (Campanula macrostyla) (Türkiye)
- Campanula makaschvilii
- Campanula mardinensis (Türkiye)
- Campanula massalskyi (Türkiye)
Campanula massalskyi
- Campanula medium
- Campanula michauxioides
- Campanula mirabilis
- Campanula moesiaca
- Campanula mollis
- Campanula morettiana
- Munzur çan çiçeği (Campanula munzurensis) (Türkiye)
- Mersin yapraklı çan çiçeği (Campanula myrtifolia) (Türkiye)
- Campanula nisyria (Türkiye)
- Campanula oblongifolia
- Campanula ochroleuca
- Campanula oligosperma (Türkiye)
- Campanula olympica (Türkiye)
- Campanula orbelica
- Campanula oreadum
- Campanula orphanidea
- Campanula parryi
- Yayılıcı çan çiçeği (Campanula patula)
Yayılıcı çan çiçeği (Campanula patula)
- Campanula pelviformis
- Campanula peregrina (Türkiye)
- Campanula persica (Türkiye)
- Büyük çan çiçeği (Campanula persicifolia) (Türkiye)
- Campanula peshmenii (Türkiye)
- Kaya çan çiçeği (Campanula petraea)
- Campanula petrophila
- Campanula phrygia (Türkiye)
- Campanula phyctidocalyx (Türkiye)
- Parlak yapraklı çan çiçeği (Campanula pilosa)
- Campanula pinnatifida (Türkiye)
- Olimpik çan çiçeği (Campanula piperi)
- Campanula podocarpa (Türkiye)
- Campanula pontica (Türkiye)
- Duvar çan çiçeği (Campanula portenschlagiana)
Duvar çan çiçeği (Campanula portenschlagiana)
- Sibirstan çan çiçeği (Campanula poscharskyana)
- Campanula postii (Türkiye)
- Campanula prenanthoides
- İspanya çan çiçeği (Campanula primulifolia)
- Campanula propinqua (Türkiye)
- Campanula psilostachya (Türkiye)
- Campanula ptarmicifolia (Türkiye)
- Campanula pterocaula (Türkiye)
- Campanula pubicalyx (Türkiye)
- Campanula pulla
- Campanula pulvinaris (Türkiye)
- Benekli çan çiçeği (Campanula punctata)
- Ehrami çan çiçeği (Campanula pyramidalis)
- Campanula quercetorum (Türkiye)
- Kafkas çan çiçeği (Campanula raddeana)
- Rainer çan çiçeği (Campanula raineri)
- Campanula ramosissima
- Sürünücü çan çiçeği (Campanula rapunculoides) (Türkiye)
Sürünücü çan çiçeği (Campanula rapunculoides)
- Campanula rapunculus (Türkiye)
- Campanula raveyi (Türkiye)
- Campanula reiseri
- Campanula retrorsa (Türkiye)
- Campanula reuteriana (Türkiye)
- Havza çan çiçeği (Campanula reverchonii)
- Campanula rimarum (Türkiye)
- Rombik yapraklı çan çiçeği (Campanula rhomboidalis)
- Robins çan çiçeği (Campanula robinsiae)
- Yuvarlak yapraklı çançiçeği (Campanula rotundifolia) (Türkiye)
- Campanula rupestris
- Campanula sarmatica
- Campanula sartorii
- Campanula saxatilis
- Taşkıran çan çiçeği (Campanula saxifraga)
- Campanula saxonorum (Türkiye)
- Pürüzlü çan çiçeği (Campanula scabrella)
- Campanula sclerotricha (Türkiye)
- Campanula scoparia (Türkiye)
- Soluk çan çiçeği (Campanula scouleri)
- Campanula seraglio (Türkiye)
- Campanula sharsmithiae
- Campanula shetleri
- Step çan çiçeği (Campanula sibirica) (Türkiye)
Step çan çiçeği (Campanula sibirica)
- Sivas çan çiçeği (Campanula sivasica) (Türkiye)
- Campanula sorgerae (Türkiye)
- Campanula sparsa (Türkiye)
- Campanula spicata
- Campanula spruneriana
- Campanula stellaris (Türkiye)
- Campanula stevenii (Türkiye)
- Campanula stricta (Türkiye)
- Campanula strigillosa (Türkiye)
- Campanula strigosa (Türkiye)
- Kore çan çiçeği (Campanula takesimana)
- Campanula telephioides (Türkiye)
- Campanula teucrioides
- Campanula telmessi (Türkiye)
- Campanula teucrioides (Türkiye)
- Campanula thessela
- Sarı çan çiçeği (Campanula thrysoides)
Sarı çan çiçeği (Campanula thyrsoides)
- Campanula tomentosa (Türkiye)
- Campanula tommasiniana
- Isırgan yapraklı çan çiçeği (Campanula trachelium) (Türkiye)
- Campanula trachyphylla (Türkiye)
- Campanula trautvetteri
- Campanula tridentata (Türkiye)
- Türk çan çiçeği (Campanula troegerae) (Türkiye)
- Arktik çan çiçeği (Campanula uniflora)
- Campanula velutina
- Campanula versicolor
- Campanula vidalii
- Campanula violae
- Wilkins çan çiçeği (Campanula wilkinsiana)
- Campanula yaltirikii (Türkiye)
- Campanula yildrimlii (Türkiye)
- Kıvırcık çan çiçeği (Campanula zoysii)
Son düzenleyen Safi; 19 Haziran 2016 01:57
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!