Öğretici metinlerin amaçları: - Bilgi ve haber vermek
- İkna etmek ve kanıları değiştirmek
- Uyarmak, düşündürmek ve yönlendirmek
- Bir kişiyi veya bir yeri tanıtmak
Öğretici metinlerde amaç gerçeğin yeniden yorumlanması değil, olduğu gibi anlatılmasıdır. Önemli olan okuyucuya bilgi vermek ve bilgiyi paylaşmaktır. Bu nedenle ifadeler açık ve nettir. Öğretici metinlerde dil genelde göndergesel işlevde kullanılır. Sözcükler mecaz ve yan anlamda değil, gerçek anlamda kullanılır.
Öğretici metinler ele aldığı konuya göre çeşitli türlere ayrılır. Bu türlerin konuyu ele alış biçimleri ve üslupları farklıdır.
Öğretici Metinlerin Gruplandırılması; - Tarihî metinler: Tarihi olayların ele alındığı ve anlatıldığı metinlerdir.
- Felsefi metinler: Felsefî konuları ve felsefenin varlık, bilgi, değer gibi konularını ele alan metinlerdir.
- Bilimsel metinler: Bilimsel araştırmaları delillere dayanarak, açık ve net bir dille anlatan metinlerdir.
Öğretici metin türlerine göre ana düşüncenin oluşumu farklılık gösterir. Ana düşünce olarak;
- Felsefi metinlerde soyut bir kavram,
- Bilimsel metinlerde teknik bir gelişme,
- Tarihi metinlerde ve makalede ise siyasi bir düşünce vardır.
Metinlerin türleri ile kullanılan kelimeler arasında sıkı bir ilişki vardır. Bilimsel metinlerde sık bir şekilde terimlere yer verilir. Makale türündeki metinlerde doğal dil kullanılır. Dil değişik yorumlara kapalıdır,sözcükler genelde ilk anlamlarıyla kullanılır.
Felsefi metinlerde ise,dil kavram boyutuyla, sözcükler günlük hayattaki anlamlarından soyutlanmış bir görev yüklenerek karşımıza çıkar.