Yayın balığının mevsimlere göre avlanma yöntemleri ve kullanılacak yemler nelerdir?

YAYIN BALIĞI

Tanıyalım:

Siluridae familyasından olan yayın balığı tatlı suların en çok ağırlığa ve boya ulaşabilen balığıdır. 100 kg.mı ve 3 m.yi aşanları vardır. Tembel yapılı ancak çok güçlü olan yayın benzetme yapılacak olursa manda karakterinde bir hayvandır. Genelde Nisan, Mayıs aylarında yumurtasını sessiz ve mümkün olduğunca berrak sulara bırakır.

Diğer tatlısu balıklarından biraz farklı olarak üreme eş tutma şeklinde, erkek ve dişinin bir süre birlikte yaşaması,yumurtanın dökülmesi ve döllenmesi şeklinde olup, daha sonra erkek tarafından yumurtalar koruma altına alınması ile devam eder. Erkek 3-4 gün içinde yavrular yumurtadan çıkıncaya kadar nöbet bekler. Çiftleşme dönemi bitiminde tek olarak yaşar, sürü oluşturmaz. Turna balığı gibi belli bir bölgede yer edinir ve burayı ( kuraklık, sel, kirlenme, rahatsız edilme gibi nedenlerle ) mecbur kalmadıkça veya avlanmadıkça terk etmez. Gözleri vücuduna oranla çok küçük olan yayının görme yeteneği zayıftır ancak ışığa karşı hassastır. Görme yeteneği zayıf olan tüm canlılar gibi yayının da diğer duyuları daha gelişmiştir. Bir uzun çifti üst çenesinde, diğer kısa iki çifti alt çenesinde yer alan bıyık şeklindeki duyargaları sayesinde algıladığı balık, kurbağa, su faresi, su kuşları ve bunlara benzer doğal ortamında bulabildiği her türden canlıyı yer. Ağzının alt ve üst çenesi hatta damağında bile yer alan ince sık ve batıcı, dişler sayesinde ağzına alıp, hareketsiz bıraktığı avını parçalamadan tüm olarak yutar.

Yem:

Bu balık için en geçerli yemler sigara kalınlığında siyah sülük, iri, diri ve bolca solucan, avlanılan bölgede tutulacak ( 10 – 15 cm. boyda ) canlı balık ve canlı kurbağadır ( Hayati organları zedele-meden oltaya takıp, canlı kalmasını sağlamak önemlidir ) Başka bir yemde yaz günü rüzgarsız ve gölge bir yerde kurutmadan 8-10 gün çürümeye, kokuşmaya bırakılmış bir parça ettir. ( Et bu duruma geldikten sonra avlanılacak yere götürmek ve oltayı yemlemek bu kokuya dayanıklılığınızı da ortaya koyacaktır ). Bu yemlerle yayın avlanıldığı gibi Amasya’ da Yeşil ırmağın sularının azaldığı yaz günlerinde (Amasya civarında kol boyu yayınlara şebek deniyor ) kaşıkla kelebek tutulduğu bilinmektedir.

Nerelerde bulunur:

Avlanılacak yer hususunda ise göl olsun, nehir olsun sivrisineğin olmadığı yerde yayın bulamazsınız. Sebebi açıktır, yayın tembel yapılı, pek yer değiştirmeyen bir balıksa, besinini öncelikle yiyebileceği boyda balıklar ve kurbağalar oluşturuyorsa, küçük balık ve kurbağalar sivri sinek larvaları ile besleniyorsa ve bu larvalarda durgun sularda bulunuyorsa, bu sonuç açığa çıkar. Yayın avı için durgun ve sivrisineğin bol olduğu sular uygundur.

Yayın bulunan bir çok ırmağımızda yöre insanlarınca bilinen bu özelliği, suya giren kişinin hayvanın inine girip çıkarken vücudunu sürtmesiyle oluşturduğu kaygan çamur tabakasını çıplak ayakları ile hissederek yer tespitinde kullanılır.

Avcılığı:

Kullanılacak oltanın mümkün olduğunca kalın, bırakma olta olması gerekir. Oltanın kıyıya bağlanması için ise en uygunu nehir veya gölün kıyısındaki ağaçların yaş dallarıdır. Balığın oltaya yakalanmasını takiben her çekişinde esneyip eski haline dönen yaş ağaç dalı hem balığı yoracak, hem de oltanın kopmasını engelleyecektir. Özellikle gece oltanın bağlandığı ağaç dalını görebilmek için şerit halinde kesilmiş bez parçalarını aynı dala iliştirmeniz, ışık kullanmadan oltanızı bağladığınız yeri görmenizi sağlayacaktır.

Avı için kesinlikle sessiz olunması, suya gece ışık, gündüz gölge verilmemesi gerekir. Kelebek’ de tabir edilen kol boyu yayın avı için gece veya gündüz mantarlı olta kullanılabilse de daha iri yayın avı için özellikle gece bırakma (dip) olta geçerlidir. Görme yeteneğinin zayıf olması ve balığın kendine aşırı güveni nedeniyle olta kalınlığı balığı rahatsız etmez