SES KİRLİKİĞİ VE NEDENLERİ
Ses kirliliğini insanoğlu kendisi yapar üretir. Sokakta sarhoşun narası, kahvede insanların olabildiğince bağırarak konuşmaları, oyun taşlarının çıkardığı sesler, arabasının gazına olabildiğince basan sürücünün arabasından çıkan ses, çevremizde yapılan düğün ve sünnet konvoyundan öttürülen korna sesleri. İnsanı sinir etmiyor mu? Adettir, denen bu gösteri, yersiz, insan beynini yerinden oynatan böyle sesler çevremizde bilhassa yaz aylarında çok olmaktadır.
Kafanı dinlemek için bir parça gazete okumak için gelirsin kahveye, lüzumsuz uğultudan bağırmalar çağırmalardan, kulağın patlarcasına, çatlak seslerin duymaları insanı rahatsız eden ses kirliliği değil mi? Pazar yerine gelirsin, insanlar pazarda kendinin bin bir derdini düşünürken, bar bar bağıran tezgâhtar çığırtkanları şuna gel, buna gel… Avaz avaz bağırmalar sakin sakin gezen vatandaşları çileden çıkaran sesler ortalığı kirletiyor.
Pazarın geniş kısmını kuruluşunu panayırları düşünün insan bağırmalarından gürültüsünden sankii deprem oluyor. Gökyüzünde atmosfer boşluğunda uçan uçaklardan gelen ses insanları hoplatmıyor mu? Arabaların motor sesleri, onu idare eden sürücülerinin şımarık şımarık çaldıkları alabildiğine ses çıkaran teypleri, radyoları, müzik setleri sanki bir marifet gibi, mahalle aralarında bir madah gibi alabildiğine arabası ile benimde taksim var gibi ses kirliliğine sebep olan etmenler. Söz konusu arabaların eksozundan çıkan Karbon oksit gazı dünyamızı kirlettiği gibi, çevresini de kirletiyor ve insanları da zehirliyor.
Siz hiç denediniz mi? Düğün salonundan çıkan insanların benizleri sararmış, yüzleri asık yüzleri gülümser çıkacağı halde bozuk ve sinirli çıkarlar. Nedeni ise, salonda ki caz var ya; Alabildiğine sanki kulakları patlarcasına sesler çıkararak o gelen düğüncülerin sinirleri bozulur. Öylesine ses kirliliği yaparlar ki, sen olda sinirlenme, behey adam bu derece aletlerine ve kendini yırtarcasına bağırmaya ne gerek var.
Niye insanları rahatsız etmeye hakkın varmı? Yok. İşin garip tarafı, kocaman salondan kimse çıkıpta biraz sustur şu meretleri demezler. Ses kirliliğini yapanlara çarşıda pazarda olsun. Zabıtanın ceza verme hakkı vardır. Sokakta bağıran sarhoşa Emniyetin idare para cezası verme hakkı var. Varda nedense hiç uygulanmaz.
Sevgili okuyucularım, insanoğlu görme, koklama, dokunma, tatma, işitme duygularına sahip olduğu gibi sinir sistemi mevcuttur. Sinir sistemi, beyin ve omurilik sistemleri ile idare edilir. Beyin çok hassas yapı dokusuna sahiptir. Aşırı şekilde sesler beyindeki sistemleri allak bullak eder. Beş duyuyu çalıştırmaz. Duyamazsınız, yediğinizden içmenizden zevk alamazsınız. Sesten ve gürültüden çevrenizle ilişki kuramazsınız.
Bu seslerin fazla olduğu yerlerden kafayı dinlemek için daha sakin yerlere kaçıyorlar. Sebebi ses kirliliğinden beyni dinlendirmek için ve doğrudur. Avrupa bunu ses kirliliğini ceza vermeden halletmiş, Nasıl mı?
Bütün toplumlarda, bütün istasyonlarda olsun, okullarda olsun düğün salonlarında olsun, hatta evinde olsun, arabasında olsun sessiz olmayı, nerede olduğunu bilir şekilde eğitimini ailesinden başlayarak görmüştür. Bizde ses kirliliği hakkında ne ailesinden ne okulundan bir eğitim almamıştır. Bizim okullarımızın teneffüslerinde çıkan çocukların zil çaldığında o sesleri sanki bomba gibi patlayarak, koşarak bahçeye çıkarlar. Bahçede bağırmaların yanında duramazsınız.
Yeni, gözüme bir gazetede çarptı, ne diyor, (Yavaş Konuş) uzun yaşa, diyor. Amerika da bir araştırmada. Yavaş konuşanlar veya yavaş konuşulan yerlerde yaşayan gürültülü ve ses kirliliğinin çok olduğu yerde yaşayanlardan daha fazla yaşadıkları tespit edilmiştir. Ve doğrudur. Sesler insan sinirlerini geriyor.
Şehrin bir mahallesinde oturan ÜBÜK nine nin kulübesi tren istasyonunun tam kenarında imiş sağdan gelende soldan gelen trende acı acı düdüğünü Übük ninenin evinin önünde çalar. Fakat Übük nine bu sesten sinirleri bozulur. Hiç bir yere derdini anlatamaz. Her gün böyle devam ederken Übük nine çıldırır trenin altına kendini atarak ses kirliliğinden yani tren düdüklerinden kurtulur.
Görüyorsunuz ya ses kirliliği deyip geçilmesin, insanlar önce kendini frenlemesi bilecek girdiği oturduğu yerleri bilecek ses kirliliğinden uzak kalacak.
Sanayileşme ve modern teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan çevre sorunlarından biri de ses kirliliğidir. Gürültü de denilen ses kirliliği, istenmeyen ve dinleyene bir anlam ifade etmeyen sesler ya da insanı rahatsız eden düzensiz ve yüksek seslerdir.
Ses kirliliğini yaratan önemli etmenler; - Sanayileşme
- Plansız kentleşme
- Hızlı nüfus artışı
- Ekonomik yetersizlikler
- İnsanlara, gürültü ve gürültünün yaratacağı sonuçları konusunda yeterli ve etkili eğitimin verilmemiş olmasıdır.
- Ses kirliliği, insan üzerinde çok önemli olumsuz etkiler yaratır. Bu etkileri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
İşitme sistemine etkileri: Ses kirliliği işitme sistemi üzerinde, geçici ve kalıcı etkiler olmak üzere iki çeşit etki yapar. Ses kirliliğinin geçici etkisi, duyma yorulması olarak da bilinen işitme duyarlılığındaki geçici kayıplar şeklinde olur. Duyma yorulması düzelmeden tekrar gürültüden etkilenilmesi ve etkileşmenin çok fazla olması durumunda işitme kaybı kalıcı olur.
Fizyolojik etkileri: İnsanlarda görülen stresin önemli bir kaynağı ses kirliliğidir. Ani olarak oluşan gürültü insanın kalp atışlarında (nabzında), kan basıncında (tansiyonunda), solunum hızında, ****bolizmasında, görme olayında bozulmalar yaratır. Bunların sonucunda uykusuzluk, migren, ülser, kalp krizi gibi olumsuz durumlar ortaya çıkar. Ancak en önemli olumsuzluk kulakta yaptığı tahribattır.
Psikolojik etkileri: Belirli bir sınırı aşan gürültünün etkisinde kalan kişiler, sinirli, rahatsız ve tedirgin olmaktadır. Bu olumsuzluklar, gürültünün etkisi ortadan kalktıktan sonra da sürebilmektedir.
İş yapabilme yeteneğine etkileri: Özellikle beklenmeyen zamanlarda ortaya çıkan ses kirliliği, iş veriminin düşmesi, kendini işine verememe ve hareketlerin engellenmesi şeklinde performansı düşürücü etkiler yapar. Gürültünün öğrenmeyi ve sağlıklı düşünmeyi de engellediği deneylerle saptanmıştır.
Ülkemizde, insanları gürültünün zararlı etkilerinden korumak için gerekli önlemleri içeren ve çevre yasasına göre hazırlanmış olan "Gürültü kontrol yönetmeliği" uygulanmaktadır. Ancak yönetmeleğin hedeflerine ulaşabilmesi için insanların bu konuda eğitilmeleri ve bilinçlendirilmeleri gerekir.
Ses kirliliğinin saptanmasında ses şiddetini ölçmek için birim olarak desibel (dB) kullanılır. İnsan için 35-65 dB sesler normaldir. 65-90 dB sesler, sürekli işitildiğinde zarar verebilecek kadar risklidir. 90 dB'in üzerindeki sesler tehlikelidir.
Gürültü kirliliğinin sebepleri nelerdir?
