Katı, sıvı ve gaz nedir?

Katı
Ana madde: KatıMaddenin katı hali belirli bir şekle ve hacme sahiptir. Katı maddeyi oluşturan atom ve moleküller arası boşluk yok denecek kadar azdır. Atom ve moleküller arasında bir düzenlilik vardır.Atomlar titreşim hareketi yaparlar.Maddenin en düzenli halidir.

Sıvı
Sıvılar içinde bulundukları kabın şeklini alır
Ana madde: Sıvı Maddenin sıvı hali, belirli bir şekle sahip değildir. Sıvılar akışkan olduklarından bulundukları kabın şeklini alır. Sıvı halde atom veya moleküller katılardan daha düzensiz olup tanecikler arası boşluklar katılardan daha fazladır ama sıkıştırılamazlar. Birazcık düzensiz hareket vardır. Ayrıca bulundukları kabın şeklini alırlar ve bir halden başka bir hale girebilirler.Bunu ilk olarak Göktuğ Durmaz Türk kitaplarına geçirmiştir.

Gaz
Ana madde: Gaz Atom veya moleküllerin arasında boşlukların en çok olduğu haldir. Gaz tanecikleri arasında boşluk fazla olduğunda gazlar sıkıştırılabilirler. Gaz tanecikleri düzensiz olarak hareket ederler. Bu hareketleri sırasında gaz molekülleri birbiri ile homojen olarak karışabilirler. Bunların yayılmaları hissedilebilir veya gözle takip edilebilir. Bir odaya damlatılan bir kolonyanın kokusu kısa sürede hissedilirken, bir sigara dumanının yayılması da gözle takip edilebilir·Konuldukları kabı dolduracak şekilde genleşerek kabın şeklini ve hacmini alırlar. Gazlar maddenin en düzensiz halidir ve sadece gazlar (tanecikler arasındaki boşluk fazla olduğu için) sıkıştırılabilme özelliğine sahiptir.

katı maddenin en düzenli halidir maddeyi oluşturan moleküller arasında boşluk bulunmaz.
sıvı maddelerde düzensizlik vardır ve sıkıştırılamaz maddeler bulunduğu ortamın şeklini alırlar sıvıların kaynama sıcaklığı 100 c derecedir.
gazlar maddenin en düzensiz halidir moleküller arasında büyük boşluklar bulunur ve sıkıştırılabilirler.bulundukları ortamın şeklini alırlar hacimsel olarak ,yayılma özellikleri vardır ayrıca bir maddenin katı halden doğrudan sıvılaşmadan gaz haline geçmesine süblimleşme denir.gaz halinden sıvılaşmadan tekrar katı hale dönmesinede resüblimleşme deniyordur.

Katı,maddenin, atomları arasındaki boşluğun en az olduğu halidir. "Katı" olarak adlandırılan bu haldeki maddelerin kütlesi, hacmi ve şekli belirlidir. Bir dış etkiye maruz kalmadıkça değişmez. Sıvıların aksine katılar akışkan değildir. Fiziksel yollarla, diğer üç hal olan sıvı, gaz ve plazmaya dönüştürülebilirler. Altın demir gibi madenler katı maddelere örnektir. Ayrıca katı maddeler atomlarının en yavaş hareket edebildiği haldir.
Maddenin üç temel hâlinden biri. Gaz ya da sıvı hâldeki madde katı hâle dönüşürken maddeyi oluşturan atomlar daha düzenli bir üç boyutlu yapıya geçer ve atomların enerjisi azalır. Katı durumdaki bir maddenin atomları arasındaki boşluk azalır. Bu nedenle aralarındaki çekim kuvveti de artar. Katı maddelerin biçim değiştirebilmesi için dışarıdan bir kuvvetin etki etmesi gerekir. Maddenin bu kuvvete göstereceği direniş, onun dayanıklılığını gösterir. Her maddeye göre değişen bu dayanıklılık belli katsayılarla gösterilir. Maddenin dayanıklılık özelliklerini mekanik bilimi inceler. Katıdan sıvıya, sıvıdan gaza dönüşürken ısı verir, tam tersi gazdan sıvıya, sıvıdan katıya dönüşürken ısı alır. Isıların donması ve sert bir görünüm almasına denir. Ayrıca içine hava almayan katılar sıkışmazlar.

Sıvı, maddenin ana hallerinden biridir. Sıvılar, belli bir şekli olmayan maddelerdir, içine konuldukları
Sıvının hacmi, onun sıcaklık ve basıncına bağlıdır. Sıvılar iletkendir. Fakat iletkenlikleri içlerine konulan maddelerle değişebilir. Örnek: Su=yalıtkan Tuz+su=iletken şeker+su=yalıtkan

Gaz,maddenin üç halinden biridir. Bu haldeyken maddenin yoğunluğu çok az, akışkanlığı ise son derece fazladır. Gaz halindeki maddelerin belirli bir şekli ve hacmi yoktur.Katı bir madde ısıtıldığı zaman, katı halden sıvı, sıvı halden de gaz haline geçer. Bu duruma faz (safha) değişikliği denir. Sıvıyı meydana getiren tanecikler (atom veya moleküller) birbirlerini çeker. Sıvı ısıtıldığı zaman, tanecikler arasındaki çekim kuvveti yenilir ve tanecikler sıvı fazdan (ortamdan) ayrılarak gaz haline dönüşürler. Gazı meydana getiren tanecikler her yönde hareket edebilir ve bulundukları kabın halini alırlar. Gazlar birbiriyle her oranda karışabilir.Gazların birbiri ile oluşturdukları karışımlar homojendir. Hacimleri, dolayısıyla yoğunlukları basınç ve sıcaklığa tabidir. Genellikle gazın basınç veya sıcaklığının az miktarda değişmesi, gazın hacminde çok büyük değişiklikler meydana getirir. Bütün gazların genişleme ve sıkışma katsayıları aynıdır. Fakat sıvı ve katıların böyle bir özelliği yoktur. Bu yüzdendir ki, gazlar, katı ve sıvılardan daha kolay incelenir. Hareket halindeki gaz moleküllerinin (taneciklerinin), bulunduğu kabın cidarına (duvarına) çarpması sonucu meydana gelen etkiye, gazın basıncı denir. Bir silindir içindeki gaz, piston ile sıkıştırılırsa pistonun geri itildiği, ilk haline döndürülmek istendiği görülür ki, bu yukarıdaki olayın sonucudur. Pistonu ittirmek için yapılan iş, gazın basıncına karşı yapılan iştir. İzole halde yani çevreden yalıtılmış bir gaz, sıkıştırılınca ısınır. Sıkıştırılmış gaz genişletilirse soğur, yani yine bir iş yapar ve gaz moleküllerinin ortalama hızları düşer. Böylece basınç da azalmış olur.

KATI:

bir maddenin birbirine çok yaklaşmış haline katı denir
KATILARIN ÖZELLİKLERİ :

• Katı hali, maddenin en düzenli halidir.
• Katıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar yok denecek kadar azdır.
• Katı tanecikleri arasındaki çekim kuvveti çok fazladır.
• Katıların belirli bir şekli ve belirli bir hacmi vardır.
• Katılar sıkıştırılamaz.

ÖRNEK demir, tahta, buz birer, taş

SIVI:

bir maddenin birbirine uzak haline sıvı denir
SIVILARIN ÖZELLİKLERİ :

• Sıvılar, katılara göre daha düzensizdir.
• Sıvıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar, katılara göre daha fazladır.
• Sıvı tanecikleri arasındaki çekim kuvveti, katılardakine göre daha azdır.
• Sıvıların belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar.
• Sıvıların belirli bir hacmi vardır.
• Sıvılar, akışkandır.
• Sıvılar çok az sıkıştırılabilir.

ÖRNEK su, benzin, alkol

GAZ:

bir maddenin birbirine çok uzak haline gaz denir.
GAZLARIN ÖZELLİKLERİ :

• Gaz hali, maddenin en düzensiz halidir.
• Gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar çok fazladır.
• Gazları oluşturan tanecikler arasındaki çekim kuvveti çok azdır.
• Gazların belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar.
• Gazların belirli bir hacmi yoktur. Bulundukları kabın hacmini alırlar.
• Gazlar, uçucudur.
• Gazlar rahatlıkla sıkıştırılabilir.

ÖRNEK Hava, karbondioksit, oksijen

BAKINIZ
Maddenin Gaz Hali
Maddenin Katı Hali
Maddenin Sıvı Hali

Katıların belirli bir şekilleri ve hacimleri vardır. Katılarda moleküller sıktır; arada boşluk pek bulunmaz.Sıvılar gibi akışkan özellik gösteren ,bulunduğu kabın şeklini alan katı maddeler de vardır .mesela; tuz,naftalin,toz şeker,kum bu maddelere örnek verilebilir.

Katı maddelerin bazıları esnektir,sıkıştırılabilir.Küçük taneli katılarda bulundukları kabın şeklini alır.
Ama bulundukları kabı bir sıvı yardımı olmasa asla dolduramazlar.
Sıvı olmadıkları halde sıvı gibi akan maddelerde vardır.
Toz şeker,tuz,un, toz deterjan, ince kum gibi maddeler konuldukları kabın şeklini alırlar. Bir kaptan başka bir kaba sıvı gibi aktarılabilirler. Bu tür maddelerin sıvı gibi görünmelerinin nedeni çok küçük taneciklerden oluşmalarıdır.

Bir maddenin gaz halinden,sıvılaşmadan katı haline geçişine resüblimleşme deniyordur.Resüblimleşmeye örnek olabilecek maddeler kırağı ve kırç olabilir.Kırağı ve kırç, su buharının(Gaz),0 derecenin altında sıvılaşmadan buz kristallerine (Katı) dönüşmesidir

Gaz molekülleri arasındaki boşluklar;katı ve sıvı maddelerin molekülleri arasındaki boşluktan çok daha büyüktür Bu nedenle gazlar,katı ve sıvı maddelere oranla daha fazla sıkıştırılabilme özelliğine sahiptirler.Gaz moleküllerinin hacimleri bu boşluklar yanında oldukça küçük boyutta kalır.Bu özelliğinden dolayı gaz molekülleri devamlı hareket halindedirler Bu durum ise gazların kinetiği ile açıklanmaktadır.