Ünsüz benzeşmesi nedir, örnek verir misiniz?

Sert ünsüz benzeşmesi olan cümle ve kelime benzeşmelerini lütfen gösteriniz

Ünsüz Benzeşmesi (Ünsüz Sertleşmesi)

P, ç, t, k, f, h, s, ş harfleri ile biten bir kelimeye c, d, g harfleri ile başlayan bir ek gelirse, ekin başındaki yumuşak harfler sertleşir. Buna göre; c-ç, d-t, g-k olur.

Örnek

• Kebap-cı...kebapçı,
• Yavaş-ca...yavaşça,
• Ayak-cak...ayakçak,
• ayak-da...ayakta,
• yurt-dan...yurttan,
• ses-deş...sesteş,
• yap-dı...yaptı,
• aç-dır...açtır,
• at-gı...atkı,
• seç-gin...seçkin,
• çalış-gan...çalışkan,
• kıs-gaç...kıskaç...
• kitap-da kitapta...

NOT : Bu kural, sayıların rakamla yazılışlarında da geçerlidir. Buna göre rakamlar okunur ve okunuşu p, ç, t, k, f, h,s, ş harflerinden biriyle biterse, ekler de sertleşir. Buna uyulmazsa yazım yanlışı yapılmış olur.
Örnek : Saat 3'de geldim. (Yanlış), Saat 3'te geldim (Doğru)

Özel durumlar
1. Bazı birleşik kelimelerin bu kurala uymadığı görülür : Dikdörtgen, Akciğer... 2. Bazı matematik terimlerinin bu kurala uymadığı görülür: Üçgen, beşgen.. 3. -De, da bağlacı, başlı başına bir kelime olduğu için p, ç,t,k,f,h,s,ş harfleriyle biten kelimelerden sonra gelse bile sertleşme kuralına uymaz. Zaten de, da bağlacını -d, -d ekinden ayıran en önemli özelliklerden biri de budur. Örnek: Gitsek de olur, gitmesek de..

Farklı örnekler

Sözcük: Ek: Yazılışı:
Kayık -cı Kayıkçı
Piş -gin Pişkin
Ağaç -dan Ağaçtan
Üç -de Üçte
Simit -ci Simitçi
Çorap -ci Çorapçı
Sabah -cı Sabahçı
Dolap -de Dolapta
Taş -gin Taşkın
yemek-de-yemekte
yavaş-ca-yavaşça
tablet-de-tablette
sözlük-den-sölükten
fülüt-de-fülütte

Örnek:
Kardeş + den = KardeşTen
Hap + dan = HapTan
Polis + de = PolisTe
Kitap + cı = KitapÇı

Dudak Ünsüzlerinin Benzeşmesi

:
n diş ünsüzü p ve b dudak ünsüzleri önünde m dudak ünsüzüne döner. Bu karşılaşma Türkçe kelimelerde nadir olur.Yabancı dillerden kelimeler ise bu kurala uygun olarak gelmişler veya Türkçe’de ona uymuşlardır.

Örnek :
anbar -ambar
konposto - komposto
tenbel - tembel
tranpet -trampet gibi.

Özel isimler ve birleşik isimler bu kurala uymaz.
Örnek : Safranbolu, binbaşı, onbaşı, sonbahar...

DEVAMI >>>> Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)