Kuzey ve Güney kutupları arasında kaç km fark vardır?

Kuzey kutbundan güney kutubuna yerden mesafe nedir?
Bilindiği üzere Dünya’nın şekli, gezegenimiz kutupsal ekseni etrafında dönüyor olduğundan, tam küresel olmayıp, hafifçe basık bir elipsoid şeklinde. Yani ekvatorda şişkin, kutuplarda basık. Dolayısıyla, ekvatorun yarıçapı ile, kutuplardan geçen bir dairenin yarıçapı eşit değil. Bunlardan birincisi, RE=6.378,135 km; ikincisi ise, RP=6.356,750 km. Hal böyle olunca, eğer Dünya’nın kutupsal kesitinin bir daire olduğunu kabul edersek, kutuplar arası mesafe; 2πRP/2=19.970,319 km olur.

Ancak, kutupsal kesit aslında tam bir daire değil. Bu nedenle, birbirini izleyen tamsayı enlemler arasındaki uzaklıklar farklı olup; kutuplara yaklaştıkça büyüyor. Bunun neden böyle olduğunu üstteki şekilden görmek mümkün. Yeryüzündeki herhangi bir noktanın enlemi, bilindiği üzere; o noktadaki şakülün doğrultusuyla ekvator düzlemi arasındaki açı olarak alınıyor. Şekilde bir A noktası ile, bu noktadan indirilen şakülün doğrultusu gösteriliyor. Görüldüğü gibi, şakülün doğrultusu Dünya’nın merkezinden geçmiyor. Bunun nedeni tabii, Dünya’nın kesitinin elips olması. Enlemler Dünya yüzeyinde birer derecelik açılarla işaretlenince, aralarındaki mesafeler eşit olmuyor. Dolayısıyla, ekvatorla kutup arasındaki uzaklığı hesaplamanın daha doğru bir yolu; ekvatordan başlayarak, birbirini izleyen tamsayı enlemler arasındaki uzaklıkları, kutba varıncaya kadar toplamak. Bunun iki katı bize, kutuplar arasındaki yerden mesafeyi verir. Bu işlemin sonucu 20.003,932 km.

Vural Altın

• Gerçek kuzey (Coğrafi kuzey)

Sabittir, değişmez. Yerküre, kutupları birleştiren çizgi ekseninde (yer ekseni) döner. Yeryüzünün yer eksen ile kuzeyde çakıştığı nokta coğrafi kuzeydir. Başka bir deyişle yeryüzünün üzerindeki Kuzey Kutbunun olduğu noktadır. Harita üzerinde ucunda yıldız işareti ile gösterilir.

• Manyetik kuzey (Pusula kuzeyi)

Değişkendir. Pusulalarda kuzeyi gösteren ibrenin gösterdiği doğrultudur. Pusula ile ölçülen yön manyetik olduğu ve yeryüzündeki manyetik alanlar bölgeden bölgeye farklılık gösterdiği için, manyetik kuzey o an bulunulan noktaya göre belirlenir. Günümüzde ise manyetik kuzeyin, kuzeybatıya doğru bir eğilimi vardır. Harita üzerinde ucunda yarım ok işareti ile gösterilir.

• Grid kuzeyi (Harita kuzeyi)

Sabittir. Haritalarda bulunan kuzey-güney çizgilerinin gösterdiği kuzey yönüdür. Haritaları dikine kesen (meridyene çizilen teğet) çizgilerin başındaki GK harfleri ile belirtilir.