Evliya Çelebi kimdir, hayatı hakkında bilgi verir misiniz?

Evliya Çelebi kimdir, hayatı hakkında bilgi verir misiniz?

Evliya Çelebi

tam adı EVLİYA ÇELEBİ BİN DERVİŞ MEHMED ZİLLİ
(d. 1611, İstanbul - ö. 1682 ?, İstanbul ?)
Türk gezgin.

Elli yıla yakın bir süre Orta Avrupa, Balkanlar, Anadolu, Kafkasya, Kırım, Arabistan ve Mısır’ı dolaşmış, kaleme aldığı Seyahatnamemi Türk gezi edebiyatının başyapıtı sayılmıştır.

Babası, sarayda kuyumcubaşı olan Derviş Mehmed Zillî’ydi. Ailesi Kütahya’dan gelip İstanbul’a yerleşmişti. Evliya Çelebi özel öğrenim gördükten sonra bir süre medresede okudu. Babasından tezhip, hat, nakış sanatlarını öğrendi; müzikle ilgilendi; Kuran’ı ezberleyerek hafız oldu. Enderun’a alındı, dayısı Melek Ahmed Paşa aracılığıyla IV. Murad’ın (hd 1623-40) hizmetine girdi.

Gezmeye duyduğu ilgi, çocukluğunda babasından ve yakınlarından dinlediği öyküler, söylenceler ve masallardan kaynaklanır. Seyahatname'sinin (1898-1938, 10 cilt) giriş bölümünde gezmeye duyduğu ilginin başlangıcını anlatırken, bir gece düşünde Peygamber’i gördüğünü, ona “şefaat ya Resulallah” diyecek yerde şaşırarak “seyahat ya Resulallah” dediğini, Peygamber’in de ona, gönlüne göre gezip görme izni verdiğini yazar.

1635’te öncelikle İstanbul’u ve çevresini gezip görerek duyduklarını yazmaya başladı. 1640’larda Bursa, İzmit ve Trabzon yörelerini gezdi. 1645’te Kırım’a Bahadır Giray’ın yanma gitti. Bazı devlet büyükleriyle yakın ilişki kurarak, onlarla birlikte uzak yolculuklara çıktı, savaşlarda ulaklık yaptı. 1645’te Yanya alınırken Yusuf Paşa’ mn yanında görevliydi. 1646’da Erzurum beylerbeyi Defterdarzade Mehmed Paşa’ mn musahibi oldu. Doğu illerini, Azerbaycan ve Gürcistan’ın bazı yörelerini gezdi. Revan Hanı’na mektup getirip götürdüğü bir dönemde Gümüşhane ve Tortum yörelerini dolaştı. 1648’de İstanbul’a dönerek Mustafa Paşa ile Şam’a gitti. Üç yıl o yörede gezdi. 1651’den sonra Rumeli’yi dolaştı. 1655’te yeniden Doğu Anadolu’ya gitti. 1659-62 arasında Rumeli’de bulundu. 1664’te Uyvar seferine katıldı. Ardından elçi Kara Mehmed Paşa’yla birlikte Viyana’ ya gitti. Bu arada bazı Avrupa ülkelerini de gördü. 1667-70 arasında Batı Trakya, Makedonya, Tesalya, Mora, Girit ve Adriyatik kıyılarını dolaştı. 1671’de uzun bir hac yolculuğuna çıktı.

DEVAMI Evliya Çelebi