Yoğuşma ve buharlaşma nedir?

Yoğunlaşma
Bir gaz ya da buharın soğutulduğu ya da sıkıştırıldığı zaman sıvı ya da katı hale dönüşmesidir. Yoğunlaşma buharlaşmanın tersidir. Bir gaz yoğunlaştığı zaman iki önemli değişiklik olur. Birincisi, bu yoğunlaşma sonucunda ortaya çıkan sıvının hacmi gazın hacminden çok daha küçüktür. İkincisi, gene bu yoğunlaşma sırasında ısı açığa çıkar. Buharla ısıtmada, buhar yoğunlaşıp suya dönüşürken serbest kalan bu büyük miktardaki ısıdan yararlanılır. Başlangıçta suya buharlaşmasını sağlamak için aynı miktarda ısı verilmiştir. Birçok fiziksel süreçte yoğunlaşma önemlidir. Bulutlar havadaki su buharının yoğunlaşmasıyla oluşur. Çiy, yerin sıcaklığı çiy noktasının (havanın su buharıyla doymuş hale geldiği sıcaklık) altına düştüğü zaman görülür. Çiy noktasının altında havadaki buhar yoğunlaşarak sıvı hale dönüşür. Bu dönüşümü, nemli havalarda içi buzlu suyla dolu bir bardağın dış yüzeyinde sık sık görebilirsiniz. Eğer çiy noktası donma noktasının altındaysa, buhar yoğunlaşarak, kırağıda olduğu ya da bazı buzdolaplarının soğutma borulan üzerinde görülebileceği gibi, doğrudan katı hale geçer. Yoğunlaşma, damıtma yoluyla arıtılmış bazı sıvıların üretiminde de önemli rol oynar (bak. Damitma). Elektrik enerjisinin önemli bölümü buhar türbinleriyle üretilir. Yüksek basınçlı buhar önce bir türbinden, sonra da hızla soğuyup su halinde yoğunlaşacağı bir yoğunlaştırıcıdan geçirilir. Buharın bu yoğunlaştırıcıda yoğunlaşırken açığa çıkardığı ısı, kazanlara gidecek suyun ön ısıtması için kullanılır. Soğutucuların ya da buzdolaplarının pek çoğunda soğutma, yoğunlaşma ve buharlaşmaya dayalı olarak sağlanır. Yoğunlaşma evlerde birçok soruna yol açar. Pencerelerin iç yüzeyinde yoğunlaşma sonucunda açığa çıkıp biriken su ahşap çerçevelerin çürümesine, sıvaların bozulmasına ve sağlığa zararlı bir ortamın doğmasına neden olur. Bütün maddeler yeterince sıkıştırılır ya da soğutulursa, yoğunlaşarak sıvı ya da katı hale dönüşür. Yani, yeterli bir sıkıştırma ya da soğutmayla moleküllerin birbirine tutunabile-cek kadar yaklaşmaları ve hızlarının azalması sağlanabilir. (Ayrıca bak. Buharlaşma.)

Buharlaşma Nedir?
Bir sıvının gaz haline geçmesi olayına verilen ad. Buharlaşma her sıcaklıkta olur ve buharlaşan sıvı, yüzeyinden moleküller kaybetmek suretiyle, yavaş yavaş buhar haline geçer. Sıvı molekülleri, buharlaşma olayı sırasında devamlı ve düzensiz bir termik hareket halindedirler. Birbirlerine ve bulundukları kabın çeperlerine çarparlar.

Bir sıvı kapalı bir kabın içinde buharlaştığı zaman, meydana gelen buhar arttıkça, su moleküllerinin o kabın çeperlerine yaptıkları basınç da artar. Bu basınç kabın hacmi ile ilgili olduğu kadar, sıcaklığa da bağlıdır.