dil aileleri:
Dil ailesi, birbiriyle aynı kökten gelen akraba dil topluluğuna verilen ad. Yani aynı dil ailesine mensup dillerin, aynı kökenden, belki de aynı ilkel dilden türediği kabul edilir. Çoğu dilin yazılı tarihi çok kısa olduğu için, çok az dilin kesin kökeni bilinmektedir. Dil ailelerinin belirlenmesi, uzun bilimsel çalışmalar sonucunda mümkün olmuştur.
Dil aileleri ağaç şeması olarak gösterildikleri için kendilerine dil ağacı da denir. Bu sebeple, alt bölümlerinde de dil kolları denir. Bazı diller bulundukları aile içindeki bir alt grubun tek temsilcisi olarak soyutlanmış olabilirler. Örneğin yunanca, Hint-Avrupa Dil Ailesi içerisinde soyutlanmış bir dildir. Bazı dillerin ise bilinen hiçbir yaşayan akrabası bulunmamaktadır ve bu yüzden bütün dünya dilleri içinde soyutlanmıştırlar. Örneğin Baskça tamamen soyutlanmış bir dildir.
Dünya'da dil aileleri
Dünya'da Dil Aileleri
Konu başlıkları [gizle]
1 Başlıca dil grupları
2 Hint–Avrupa Dilleri Ailesi
3 Kafkas dilleri
3.1 Kuzey Kafkas dilleri
3.2 Güney Kafkas dilleri
4 Hami-Sami dilleri ailesi
5 Çin-Tibet dilleri ailesi
6 Tay-Kaday dilleri
7 Ural dilleri ailesi
8 Altay dilleri ailesi
9 Dravid Dilleri Ailesi
10 Avustronezya Dil Ailesi
11 Güney Asya Dilleri Ailesi
12 Paleo-Asya Dilleri Ailesi
13 Khoisan Dilleri
14 Nijer-Kongo Dilleri Ailesi
15 Nil-Sahra Dilleri Ailesi
16 Eskimo-Aleut Dilleri Ailesi
17 Algonkin dilleri
18 İrokua dilleri
19 Maskoke dilleri
20 Dene-Yenisey dilleri
21 Saliş dilleri
22 Siyu dilleri
23 Uto-Aztek dilleri
24 Mişe-Zoke Dilleri Ailesi
25 Oto-Mange Dilleri Ailesi
26 Yuma-Koçimi Dilleri Ailesi
27 Maya dilleri
28 And-Ekvator Dilleri Ailesi
29 Karib Dilleri Ailesi
30 Tupi-Guarani Dilleri Ailesi
31 Pano-Takana Dilleri Ailesi
32 Ge Dilleri Ailesi
33 Hivaro (Jivaro) Dili
34 İzole diller
35 Kaynakça
Başlıca dil grupları [değiştir]
Tek heceli: Kelimeler tek hecelidir. Yapım ve çekim ekleri yoktur. Kelimeler cümledeki kullanım yerlerine göre anlam kazanırlar. Çince gibi.
Eklemlemeli ya da bitişken (agglutinant): Kelimelerin kökleri değişmez, Kullanımda kelimeye getirilen ekler, kelimelerin anlamlarını ve görevlerini belirler. Türkçe, Moğolca, Macarca gibi.
Çekimli (bükümlü): Kelimeler kullanımda değişiklerle uğrar. Ön-ek, iç-ek, son-ek kavramları vardır. Bazılarında ünsüzler değişmez, ünlüler değiştirilerek yeni kelimeler yapılır. Yani kökler ünsüzlerden ibarettir. Arapça, Farsça, İngilizce, Hintçe gibi.
Kökenlerine göre temel dil aileleri ve bunlara dahil olan diller şunlardır:
Hint–Avrupa Dilleri Ailesi [değiştir]
Cermen dilleri: Batı Cermen Grubu:İngilizce, Almanca, Yidiş, Felemenkçe, Afrikaans, Flamanca, Frizce, Lüksemburgca. Kuzey Cermen Grubu: İsveççe, Norveççe, Danca, İzlandaca, Faroece
Romans dilleri: Fransızca, İspanyolca, İtalyanca, Portekizce, Galiçya dili, Rumence, Katalanca, Provensal, Ladino, Retoromanşça. (Bu kolun çıkış dili, Latincedir.)
Kelt dilleri: Bretonca, Galce, İrlandaca, İskoç dili, Kernevekçe (İngiltere 'nin Cornwall bölgesinde).
Slav dilleri: Rusça, Ukraynaca, Beyaz Rusça,(Sırpça, Hırvatça, Boşnakça), Lehçe, Bulgarca, Makedonca, Slovence, Slovakça, Çekçe.
Baltık dilleri: Prusça (ölü bir dildir), Litvanyaca, Letonca.
Helen dili: Yunanca
Geg dili: Arnavutça
Grabar dili: Ermenice
Hint–İran dilleri: Hint Grubu: Sanskritçe, Bengalce, Paştu, Çingenece, (Hintçe, Urduca), Nepalce, Gucaratça, Racastanca, Biharca, Paharca, Konkanca, Oriya,Sinhala, Assamca, Keşmirce, Sindce, Pencapça. İran Grubu: Farsça, Kürtçe, Osetçe, Zazaca, Beluçice, Mazanderani, Gilaki.
Anadolu dilleri: Hitit dili,Lidya dili, Likya dili, Luvi dili (Bu diller artık kullanılmayan ölü dillerdir.)
Kafkas dilleri [değiştir]
Kuzey Kafkas dilleri [değiştir]
Çerkez Dilleri: Abhazca, Ubıhça, Adigece (Bu diller de kendi içlerinde çeşitli lehçelere ayrılırlar)
Çeçen Dilleri: Çeçence, İnguşça, Batsça
Dağıstan Dilleri: Avarca, Dargice, Lakça, Tabasaranca, Lezgice, Agulca, Rutulca, Tsahurca.
Güney Kafkas dilleri [değiştir]
Gürcüce,Svanca,Megrelce
Hami-Sami dilleri ailesi [değiştir]
Sami dilleri: Arapça, İbranice, Aramice, Habeşçe (Amhara), Tigrece, Tigrina – ölü diller olan Akadca, Babilce, Asurca, Süryanice.
Mısır dilleri: Eski Mısır dili, Kıptî dili.
Berber dilleri: Zenet, Kabiliya, Şloh, Şavya, Tuareg (Tamaşek)
Çad dili: Hausa
Kuşitik diller: Somalice, Afarca, Bece, Odoma, Sidamo
Çin-Tibet dilleri ailesi [değiştir]
Sinik (Çin) dilleri: Mandarin, Wu lehçesi, Fucien (Min) lehçesi, Amoy lehçesi, Kantonca, Hakka lehçesi
Tibet-Birman dilleri:
Tibet Grubu: Tibetçe, Dzongka.
Birman Grubu: Birmanca, Lolo, Moso, Şan, Karence.
Tay-Kaday dilleri: Tayca, Karatay, Laoca, Çuang, Çam
Miao-Yao Grubu: Miao dili, Yao dili.
Tay-Kaday dilleri [değiştir]
Tay Dilleri
Kaday Dilleri
Ural dilleri ailesi [değiştir]
Fin–Ugur kolu:
Fin Grubu: Fince, Laponca, Estonca, Mari Dili, Çeremişçe, Komice, Karelce.
Ugur Grubu: Macarca, Khansi dili, Mansi dili
Samoyet kolu: Samoyet, Nenetçe
Altay dilleri ailesi [değiştir]
Türk dilleri:
Oğuz grubu: Türkçe, Azerice, Türkmence.
Kıpçak grubu: Kazakça, Kırgızca, Karakalpakça, Nogayca, Karaçayca, Başkırca, Kumukça.
Uygur grubu (Çağatay grubu): Özbekçe, Uygurca, Salarca.
Yakut grubu: Yakutça.
Çuvaş grubu: Çuvaşça.
Moğol dilleri: Moğolca (Khalka), Buryatça, Kalmukça.
Tunguz dilleri: Even, Evenki, Golde, Oroç, Lamut.
Kore dili: Korece
Japon dili: Japonca
Dravid Dilleri Ailesi
Telugu, Kannada, Tamilce, Malayalam, Gondi, Brahui
Avustronezya Dil Ailesi
Endonezya-Polinezya Dilleri
Endonezya Grubu: Malayca, Endonezce, Cavaca, Sundaca, Akince, Makassarca, Timorca, Balice, Tagalog, Ilokai, Cebuca, Batakça, Malgaşça(Malagasy)
Melanezya Grubu: Fijice, Nauruca, Kiribatice
Mikronezya Grubu: Mariana Dili, Guamca
Polinezya Grubu: Maori, Havaice, Tahitice, Samoaca, Tongaca, Markizce
Formoza Dilleri
Güney Asya Dilleri Ailesi
Mon-Khmer Grubu: Kamboçça, Mon Dili, Khasi, Vietnamca, Mien Dili
Munda Grubu: Mundari, Santali, Go, Korku
Andaman Grubu: Andaman dilleri
Paleo-Asya Dilleri Ailesi
Çukçi, Koryak, Itelmen, Nivkh
Khoisan Dilleri
Hottentot Dili, San (Buşman lehçeleri)
Nijer-Kongo Dilleri Ailesi
Nijer Dilleri: Volofça, Fulani, Serer, Mandinge, Bambara, Senufo, Eve, Tvi, Yoruba, Ibo, Kpelle, Mande, Dogon, Mossi, Ga, Aşanti
Delta Dilleri: Ififik
Bantu Dilleri: Kikongo, Lingala, Kikenya, Svahili, Kirundi, Ruandaca, Fon, Umbundu, Nyanja, Ndebele, Bemba, Şona, Tswana, Zulu, Xhosa, Sotho, Swazi
Nil-Sahra Dilleri Ailesi
Sahra Dilleri: Songayca, Sara
Nil Dilleri: Nubyaca, Masai, Karamajong, Şilluk, Nuer, Dinka
Eskimo-Aleut Dilleri Ailesi
Aleut Dilleri: Aleutça
Eskimo Dilleri:
Yupik Dilleri: Sibirya Yupikçesi, Yupikçe, Çupikçe, Nunivak Çupikçesi, Supikçe
İnuit Dilleri: İnyupikçe, Batı Kanada İnuitçesi, Doğu Kanada İnuitçesi,Grönland İnuitçesi (Grönlandca)
Algonkin dilleri
Karaayakça, Şayence, Meskvakice, Mikmak, Krice, Arapahoca, Atsinaca, Şavnice
İrokua dilleri
Mohawk, Çerokice (Cherokee), Kayuga, Seneka, Onandayga
Maskoke dilleri
Çikasovca, Çoktavca, Krikçe, Apalaçian
Dene-Yenisey dilleri
Yenisey dilleri: Ketçe, Yuğca, Kotça, Asanca, Arince, Pumpokolca
Na-Dene dilleri:
Tlingitçe
Eyak-Atabask dilleri:
Eyakça
Atabask dilleri:Ahtnaca, Denağinaca, Değinakça, Holikaçukça, Koyukonca, Kuskokvimce, Aşağı Tananaca, Tanakrosça, Yukarı Tananaca, Kuzey Tuçoncası, Güney Tuçoncası, Guçince, Hanca, Tagişçe, Tahltanca, Kaskaca, Danezaca, Sekanice, Denetaca, Satuca, Tlınçonca, Denesulinece, Tsetsautça, Tsutinaca, Nadoten-Vetsuvetence, Dakelce, Çilkotince, Nikolaca, Hupaca, Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca, Batı Apaçicesi, Navahoca
Saliş dilleri
Düzkafa Dili, Saliş lehçeleri
Siyu dilleri
Lakotaca, Dakotaca, Nakotaca, Nakodaca, Omahaca, Apsalokece (Crow)
Uto-Aztek dilleri
Şoşone, Hopice, Pima, Havasu, Papago, Komançice, Ute, Tepehuan, Yaki, Tarahumara, Nahuatl, Huiçol
Mişe-Zoke Dilleri Ailesi
Mişe, Zoke
Oto-Mange Dilleri Ailesi
Otomi, Mazahua, Pame, Çinantek, Tlapanek, Mazatek, Zapotek, Mistek
Yuma-Koçimi Dilleri Ailesi
Yuma dilleri, Koçimi
Maya dilleri
Kakçikel, Çolca, Kekçice, Çontalca, Tzotzilce, Tzeltalca, Yukatekçe, Hüsnanimce
And-Ekvator Dilleri Ailesi
And Dilleri: Quechua, Aymara
Karib Dilleri Ailesi
Aravakça, Taino, Karib, Garifuna
Tupi-Guarani Dilleri Ailesi
Tupi, Guarani
Pano-Takana Dilleri Ailesi
Pano Dilleri, Takana Dilleri
Ge Dilleri Ailesi
Ge Dilleri, Kaingan
Hivaro (Jivaro) Dili
Hivaro
İzole diller
Avrupa: Baskça
Asya: Bruşaski, Aynuca
Amerika: Haydaca, Zunice
Dil ailesi nedir?
