Ziyaretçi
Fiziksel ve kimyasal değişim ile ilgili hikaye örneği verir misiniz?
Fiziksel ve Kimyasal Değişim
Şimdi sıra mutfakta yemek hazırlamaya geldi. Hikmet mahalle kasabına giderek güzel bir dana etini tercih etti. Kasap dana etini parçaladıktan sonra makinada çekilecek hâldeki parçalara ayırıp kyma çekme makinasına attı. Eti makinadan geçirdikten sonra güzelce paketleyip verdi. Hikmet daha önce iri parçalar halinde olan etleri kıyma olarak eve getirdi.
İlayda kıymayı köfte harcı ve sarımsak ile terbiye etti ve dinlenmesi için buzdolabına bıraktı. Melis salata malzemesini güzelce yıkadı ve sularının akması için bir süzgeç içerisine bıraktı. Suları süzüldükten sonra marulları ince ince doğramaya başladı. Doğradıkları marulları büyükçe bir kap içerisine aldı. Marulların doğrandıkça hacmi azaldı. Domatesleri ince ince kıymaya başladı. Aynı şekilde salatalık, havuç, soğan, maydanoz gibi salatada kullanacakları malzemeleri küçük parçalar haline getirdi.
İlayda buzdolabında dinlenmiş kıymayı çıkararak Melis’den bunları köfte büyüklüğünde parçalara ayırmasını rica etti. Melis köfteleri hazırlarken İlayda kızartma işlemine başlamak için önce bir tavaya az yağ dökerek yağın ısınmasını sağladı. Isınan yağın içerisine köfteleri bırakarak kızartma işlemine başladı. Köfteleri çevirerek yanmasını engelledi ve yeterli süre bekledikten sonra kızaran köfteleri büyük bir tabağa aldı. Aynı şekilde bütün köfteleri pişirdi. Bu sırada Melis patatesleri yıkadıktan sonra doğradı ve ablasının kızartması için hazırladı. Köfteleri bitiren İlayda patatesleri kızartmaya başladı. Kızartma işlemi bitince Melis salata sulanmasın diye daha önce eklemediği zeytinyağını, tuzunu ve limonunu sıkarak güzelce karıştırdı ve servise hazır hâle getirdi.
Hikmet bakkaldan aldığı ekmekleri ekmek tahtası üzerinde bıçakla dilimler hâlinde kesilecek biçime getirdi ve masaya götürdü. Babaları Hasan Bey, Hikmet ‘ten buzluktaki buz kalıpları ile soğuk su hazırlamasını rica etti. Hikmet buzluktan aldığı buz parçalarını sürahiye bıraktı. Sürahinin üzerini su ile doldurdu.
İlayda, annesinin daha önceden hazırladığı muzlu pudinglerin üzerine dökmek için cevizleri havanda dövdü. Küçük parçalar haline getirdiği cevizleri tatlının üzerine serpiştirdi. Artık yemek için herşey hazırdı. Hasan Bey eşine yardımcı oldu ve Ayşa Hanımı masaya getşirdi. Hep birlikte keyifli bir akşam yemeğini afiyetle yediler.
Hasan Bey meyve servisini kendisi yaparak eşi ve çocuklarına dilimlediği karpuzu sundu.
İlayda, Melis ve Hikmet bir akşam yemeği hazırladı ve bu süre içerisinde maddeleri çeşitli değişikliklere uğrattılar. Niçin bu değişiklikleri yaptılar : Hikmet ‘in kasaptan aldığı eti düşünelim. Eğer eti kıyma yaptırmasaydık, köfte yapamazdık. Ayrıca et tek parça olursa 5 kişilik bir aile aynı anda bu besini nasıl tüketebilirdi. Demek ki tek parça olan bir maddeyi daha küçük parçalara ayırmak suretiyle daha çok kişi tüketebilir hâle getirilebilir. Aynı şekilde ekmeği, patatesi, soğanı, marulu da bu mantıkla düşünebiliriz.
Hangi maddelerin görünümlerinin değiştiğini maddeler halinde yazalım :
Maddelerin görünümleri basit aletlerle değiştirilebilir. Maddenin en küçük yapı birimi atomdur. Maddelerin görünümlerinin değiştirilmesi sırasında maddeler maddeler atom seviyesine kadar küçük parçalara dönüştürülmezler.
2. Fiziksel Değişme
Madde Aynı Madde, Görünümü Değişti
Çevremizde gördüğümüz ya da günlük hayatımızda sürekli kullandığımız maddelerin her birinin kendine özgü özellikleri vardır. Örneğin, su hayatımızın devam etmesi için gerekli olan en önemli maddelerden biridir. Ekmek, marul, soğan, biber ve karpuzun her biri ayrı bir maddedir. Maddenin kendisine ait özelliklerine maddenin kimliği denir. Herhangi bir maddenin yapısında meydana gelen değişimlerde o maddenin kimliğinin değişip değişmediği göz önüne alınır. Maddenin kimliği aslında maddenin cinsi ile ilgilidir. Yani bir olay sonucunda maddenin cinsi değişiyorsa kimliği de değişmiş olur. Bir miktar kesme şeker alalım. Bunun tadına bakalım. Sonra kesme şekerleri havanda dövelim ve toz haline getirelim. Toz hâldeki şekerin tadına bakalım. Şekerlerin tatlarının aynı olduğunu anlarız.Yaptığımız bu işlemde maddenin görünüşünde yani şeklinde bir değişiklik yapmış olduk. Maddenin küp halinden toz haline getirilmesi maddenin kimliğinde bir değişiklik meydana getirmedi. Aynı şekilde başka maddelerin de şekillerinde veya görünüşlerinde bir değişiklik yapılırsa kimliklerinde bir değişme olmaz.
Bu değişimlerin hiçbirinde maddenin kimliğinde bir değişiklik olamamıştır. Yalnızca görünüşleri değişmiştir. Örneklerin hepsi için verilecek cevap şudur :
Madde aynı madde, ama görünümü değişti.
İşte maddenin kimliğini değiştirmeden ezilmesi, kırılması, yırtılması, ufalanması, erimesi, donması, parçalanması, hâl değişikliğine uğraması gibi sadece görünümünde meydana gelen değişimlere fiziksel değişme denir.
Günlük hayatta suyun değişik şekilleri ile karşılaşabiliriz. Suyun değişik şekiilerine suyun halleri denir : Buz ( katı ), su ( sıvı ) ve buhar ( gaz ). maddelerin hâl değiştirmesi yani katıdan sıvıya geçmesi, sıvıdan gaza geçmesi, fiziksel değişmedir. Bir katının erimesi, sıvının gaz olması, gazın sıvılaşması ya da sıvının katılaşması sırasında madde kimlik değiştirmez, yalnızca görünüşü değişir. Maddenin hâl değiştirmesi sırasında tanecikler arası uzaklık ve taneciklerin hareketi değişir.
3. Kimyasal Değişme
Ne İdi, Ne Oldu ?
Birkaç tane yumurta alalım. Yumurtaları yıkayalım. Yumurtalarımızdan birini kırarak bir tabağa boşaltalım. Yumurtada bir değişiklik olmadığını gözleriz. Önceden kabuğunun içinde olan yumurta şimdi tabakta eskisi gibi çiğ olarak durmaktadır. İşte böyle bir işleme fiziksel olay denir. Fiziksel olayda madde aynı maddedir, yalnızca dış görünümü değişmiştir. Ancak yumurtayı bir tavada yağda pişirirsek yumurta katılaşır ve şekli değişir. Yumurta önceden çiğ hâlde iken şimdi pişmiş hâle gelmiştir. Bu pişirme ile madde dış görünümü dışında başka değişimlere de uğramıştır.
Örneğin pişirme işlemi sonucu maddenin,
Kimyasal değişimlere,
Sponsorlu Bağlantılar
1. Evde Bir Akşam Yemeği
Anneleri rahatsız olan İlayda, Melis ve Hikmet aileleri için bir akşam yemeği hazırlamaya karar verdiler. Yemek için ise patates kızartması, köfte ve salata hazırlamalarının uygun olacağını düşündüler. Ama önce yemek masasını ve odayı topladılar. Kitap ve defterlerini kaplarken oluşan küçük kağıt parçalarını temizlediler. Masayı sildikten sonra kuruladılar ve odayı havalandırdılar.Şimdi sıra mutfakta yemek hazırlamaya geldi. Hikmet mahalle kasabına giderek güzel bir dana etini tercih etti. Kasap dana etini parçaladıktan sonra makinada çekilecek hâldeki parçalara ayırıp kyma çekme makinasına attı. Eti makinadan geçirdikten sonra güzelce paketleyip verdi. Hikmet daha önce iri parçalar halinde olan etleri kıyma olarak eve getirdi.
İlayda buzdolabında dinlenmiş kıymayı çıkararak Melis’den bunları köfte büyüklüğünde parçalara ayırmasını rica etti. Melis köfteleri hazırlarken İlayda kızartma işlemine başlamak için önce bir tavaya az yağ dökerek yağın ısınmasını sağladı. Isınan yağın içerisine köfteleri bırakarak kızartma işlemine başladı. Köfteleri çevirerek yanmasını engelledi ve yeterli süre bekledikten sonra kızaran köfteleri büyük bir tabağa aldı. Aynı şekilde bütün köfteleri pişirdi. Bu sırada Melis patatesleri yıkadıktan sonra doğradı ve ablasının kızartması için hazırladı. Köfteleri bitiren İlayda patatesleri kızartmaya başladı. Kızartma işlemi bitince Melis salata sulanmasın diye daha önce eklemediği zeytinyağını, tuzunu ve limonunu sıkarak güzelce karıştırdı ve servise hazır hâle getirdi.
Hikmet bakkaldan aldığı ekmekleri ekmek tahtası üzerinde bıçakla dilimler hâlinde kesilecek biçime getirdi ve masaya götürdü. Babaları Hasan Bey, Hikmet ‘ten buzluktaki buz kalıpları ile soğuk su hazırlamasını rica etti. Hikmet buzluktan aldığı buz parçalarını sürahiye bıraktı. Sürahinin üzerini su ile doldurdu.
İlayda, annesinin daha önceden hazırladığı muzlu pudinglerin üzerine dökmek için cevizleri havanda dövdü. Küçük parçalar haline getirdiği cevizleri tatlının üzerine serpiştirdi. Artık yemek için herşey hazırdı. Hasan Bey eşine yardımcı oldu ve Ayşa Hanımı masaya getşirdi. Hep birlikte keyifli bir akşam yemeğini afiyetle yediler.
Hasan Bey meyve servisini kendisi yaparak eşi ve çocuklarına dilimlediği karpuzu sundu.
İlayda, Melis ve Hikmet bir akşam yemeği hazırladı ve bu süre içerisinde maddeleri çeşitli değişikliklere uğrattılar. Niçin bu değişiklikleri yaptılar : Hikmet ‘in kasaptan aldığı eti düşünelim. Eğer eti kıyma yaptırmasaydık, köfte yapamazdık. Ayrıca et tek parça olursa 5 kişilik bir aile aynı anda bu besini nasıl tüketebilirdi. Demek ki tek parça olan bir maddeyi daha küçük parçalara ayırmak suretiyle daha çok kişi tüketebilir hâle getirilebilir. Aynı şekilde ekmeği, patatesi, soğanı, marulu da bu mantıkla düşünebiliriz.
Hangi maddelerin görünümlerinin değiştiğini maddeler halinde yazalım :
- Kasaptan alınan dana eti
- Etin kıyma yapılması
- Patates
- Marul
- Domates
- Soğan
- Maydonoz
- Havuç
- Ekmek
- Buz
- Ceviz içi
- Karpuz
Maddelerin görünümleri basit aletlerle değiştirilebilir. Maddenin en küçük yapı birimi atomdur. Maddelerin görünümlerinin değiştirilmesi sırasında maddeler maddeler atom seviyesine kadar küçük parçalara dönüştürülmezler.
2. Fiziksel Değişme
Madde Aynı Madde, Görünümü Değişti
Çevremizde gördüğümüz ya da günlük hayatımızda sürekli kullandığımız maddelerin her birinin kendine özgü özellikleri vardır. Örneğin, su hayatımızın devam etmesi için gerekli olan en önemli maddelerden biridir. Ekmek, marul, soğan, biber ve karpuzun her biri ayrı bir maddedir. Maddenin kendisine ait özelliklerine maddenin kimliği denir. Herhangi bir maddenin yapısında meydana gelen değişimlerde o maddenin kimliğinin değişip değişmediği göz önüne alınır. Maddenin kimliği aslında maddenin cinsi ile ilgilidir. Yani bir olay sonucunda maddenin cinsi değişiyorsa kimliği de değişmiş olur. Bir miktar kesme şeker alalım. Bunun tadına bakalım. Sonra kesme şekerleri havanda dövelim ve toz haline getirelim. Toz hâldeki şekerin tadına bakalım. Şekerlerin tatlarının aynı olduğunu anlarız.Yaptığımız bu işlemde maddenin görünüşünde yani şeklinde bir değişiklik yapmış olduk. Maddenin küp halinden toz haline getirilmesi maddenin kimliğinde bir değişiklik meydana getirmedi. Aynı şekilde başka maddelerin de şekillerinde veya görünüşlerinde bir değişiklik yapılırsa kimliklerinde bir değişme olmaz.
Bu değişimlerin hiçbirinde maddenin kimliğinde bir değişiklik olamamıştır. Yalnızca görünüşleri değişmiştir. Örneklerin hepsi için verilecek cevap şudur :
Madde aynı madde, ama görünümü değişti.
İşte maddenin kimliğini değiştirmeden ezilmesi, kırılması, yırtılması, ufalanması, erimesi, donması, parçalanması, hâl değişikliğine uğraması gibi sadece görünümünde meydana gelen değişimlere fiziksel değişme denir.
Günlük hayatta suyun değişik şekilleri ile karşılaşabiliriz. Suyun değişik şekiilerine suyun halleri denir : Buz ( katı ), su ( sıvı ) ve buhar ( gaz ). maddelerin hâl değiştirmesi yani katıdan sıvıya geçmesi, sıvıdan gaza geçmesi, fiziksel değişmedir. Bir katının erimesi, sıvının gaz olması, gazın sıvılaşması ya da sıvının katılaşması sırasında madde kimlik değiştirmez, yalnızca görünüşü değişir. Maddenin hâl değiştirmesi sırasında tanecikler arası uzaklık ve taneciklerin hareketi değişir.
3. Kimyasal Değişme
Ne İdi, Ne Oldu ?
Birkaç tane yumurta alalım. Yumurtaları yıkayalım. Yumurtalarımızdan birini kırarak bir tabağa boşaltalım. Yumurtada bir değişiklik olmadığını gözleriz. Önceden kabuğunun içinde olan yumurta şimdi tabakta eskisi gibi çiğ olarak durmaktadır. İşte böyle bir işleme fiziksel olay denir. Fiziksel olayda madde aynı maddedir, yalnızca dış görünümü değişmiştir. Ancak yumurtayı bir tavada yağda pişirirsek yumurta katılaşır ve şekli değişir. Yumurta önceden çiğ hâlde iken şimdi pişmiş hâle gelmiştir. Bu pişirme ile madde dış görünümü dışında başka değişimlere de uğramıştır.
Örneğin pişirme işlemi sonucu maddenin,
- görünüm
- tat
- renk
- koku
- kimlik
- fiziksel durumu
Kimyasal değişimlere,
- ekmeğin kızrtılması gibi tüm kızartma çeşitleri
- sütün ekşimesi gibi tüm ekşime çeşitleri
- kibritin, odunun, kağıdın, mumun, kömürün yanması gibi tüm yanma işlemleri
- etin pişirilmesi gibi tüm pişirme olayşarı
- umurtanın suda haşlanması gibi tüm haşlanma olayları
Son düzenleyen Safi; 2 Nisan 2016 09:31