Kıtalarına Göre Nehirler

Kıtalarına Göre Nehirler
vikipedi&derleme

Amerika'daki nehirler

Güney Amerika'daki nehirler

-->Bolivya'daki nehirler

• Lauca Nehri
  
  Lauca Nehri (Rio Lauca), Bolivya ve Şili'de bir nehirdir.
  Rio Lauca, Bolivya'nın ikinci en büyük tuz gölü Salar de Coipasa ile beslenir. Bu göl, Andlar'da 3.680 metre yükseklikte bulunur. Nehir, Şili'de Lauca Milli Parkı içinde son bulur.
  Rio Lauca, yaklaşık 160 km uzunluğunda olup bunun, % 85'i Bolivya, % 15'i Şili'dedir (Tarapacá Bölgesi).
  Rio Lauca İhtilafı, Rio Lauca'nın su haklarıyla için bir sınır anlaşmazlığıdır. Bu problem 1962'den beri Şili ve Bolivya arasında süregelen bir durumdur. 1975'de yeni müzakereler başlamış, ancak bu pazarlıklar 1978'de yeniden kesilmiştir. Bolivya'nın Büyük Okyanusa ulaşma talepleri çözülememiştir.

-->Brezilya'daki nehirler

• Amazon Nehri
  
  Güney Amerika'da yer alan Amazon Nehri (İspanyolca: Río Amazonas, Portekizce: Amazonas), Afrika'daki Nil Nehri ile birlikte dünyanın en uzun nehirlerinden biridir. Büyük Okyanusa 160 km mesafede, Peru'daki And Dağlarının doruklarından doğarak doğuya doğru bir seyir izleyip Atlas Okyanusuna dökülür. 6,400 km uzunluğundaki Amazon'un taşıdığı su miktarı Mississippi, Nil, ve Yangtze Nehirlerinin taşıdıkları suların toplamından fazladır (tüm dünya nehirlerinin taşıdığı suyun yaklaşık % 20-25 ini taşıdığı sanılmaktadır). Amazon Nehri, yaklaşık yıllık ortalaması 180.000 m³/sn olan debisiyle ve suladığı alanın (Amazon Havzası) büyüklüğü itibarıyla da birinci sıradadır. Denize döküldüğü Atlas Okyanusu kıyılarında genişliği yaklaşık 240'dir.[kaynak belirtilmeli] Amazon'un ağzı 1500 yılında Vicente Pinzon tarafından keşfedilmiş, nehrin kaynaklarıysa ancak 1941'de Bertrand Flornoy'un yönettigi ekip tarafından bulunmuştur.

• İguasu
  
  Iguasu (Portekizce Iguaçu, İspanyolca Iguazú) 1.320 km uzunluğunda Güney Amerika'da bir nehir. İsmi Yguazu kelimesinden (Guarani dilinde Büyük su) gelir.
  İki farklı nehrin (Irai ve Atuba) Curitiba şehri yakınlarında birleşmesinden oluşur. Parana nehrine dökülmeden önceki son kilometrelerinde Arjantin (Misiones eyaleti) ile Brezilya (Parana eyaleti) arasında sınır oluşturur.
  Parana Nehri'ne döküldüğü yerin yakınlarında, Brezilya tarafında Foz do Iguaçu, Arjantin tarafında ise Puerto Iguazu şehirleri bulunur.İki şehir de nehri geçen bir köprü ile birbirlerine bağlıdır.
  Iguaçu'nun en ünlü özelliği, nehrin döküldüğü yerin birkaç kilometre öncesindeki şelaleleridir. Şelaleler de aynı şekilde tam sınırda bulunur. Büyük kısmı, görkemli "Şeytan Gırtlağı" 'na geçiş imkânının da bulunduğu Arjantin kısmındadır. Ama insan, şelalelerin etkisini Brezilya tarafından daha iyi hisseder.Toplam genişliği 2700 m olan Igaçu Şelaleleri'nde, ortalama 1.700 m³/s, uzun yağışlardan sonra ise 7.000 m³/s su, iki basamak halinde 75 metreden dökülür.
  Bu doğa güzelliğini, Álvar Núñez Cabeza de Vaca 1542 yılında keşfetmiştir. Eleanor Roosevelt bu nefes kesici doğa mucizesine baktığında, ağzından şu iki kelime dökülmüş: "Poor Niagara" (zavallı Niagara)
  Her iki tarafı da kapsayan milli park 1984 yılında UNESCO tarafından "Dünya mirası" listesine alınmıştır.Turizm sebebi ile lokal anlamda çok önemli bir ekonomik rol oynar.

-->Peru'daki nehirler

• Urubamba, Güney Amerika'da bir nehirdir. Titicaca Gölü'nün kuzeybatısında And geçidi Abra la Raya yakınlarında, Peru'nun güneydoğu And zinciri ile Peru ve Bolivya platosu (Altiplano) arasındaki su sınırında çıkar.
• 
  Nehir yatağı
  Urubamba Nehri Río Apurímac kuzeyinde paralel olarak, Peru'nun kültürel ve tarımsal açıdan çok yönlü bölgesinin içinden akar ki burada İnkaların ve eski kültürlerin çok sayıda harabeleri bulunur (ayrıca bakın Valle Sagrado).
  Ollantaytambo yerleşiminden sonra Urubamba, derin dağ geçitleri arasından (ör: Torontoy Kanyonu), menderes şeklinde yağmur ormanı istikametinde kıvrılarak ilerler. Burada harabe kent Machu Picchu bulunur. Doğu Kordiller'in dağ kollarının ortasından bölgesel merkezi QuillabambaLa olan Conveción Eyaleti'nin geniş ve verimli bir vadisine (meyve ve çay ekimi yapılır) geçiş yapar.Daha batıda, Río Ucayali'ye dökülmeden önce Urubamba Nehri, gaz yataklarının olduğu Camisea civarında Andlar'ın son kalları arasından ve „Pongo de Mainique“ vadisini aşarak yağmur ormanlarına doğru kaybolur.

Nehir kenarındaki önemli yerler

(Akış istikametindeki sırayla)

• Sicuani
• Raqchi (harabe)
• Urcos
• Andahuaylillas
• Pikillaqta (harabe)
• Pisac (Şehir ve harabe)
• Calca
• Yucay
• Urubamba
• Ollantaytambo
• Llactapata (harabe)
• Aguas Calientes
• Machu Picchu (harabe)
• Santa Teresa
• Quillabamba
• Echarate
• Quellouno
• Atalaya
• Colonia Penal de Shepua

-->Venezuela'daki nehirler

• Orinoco
  
  Orinoco, 2140 km uzunluğuyla Güney Amerika'nın en uzun nehirlerinden biri. Nehir yatağının tümü Venezuela mülkiyetindeki topraklardadır.
  Orinoco'nun kaynağı Venezula- Brezilya sınırı yakınlarında Parima civarında bulunur. Buradan başlayarak geniş ve batıya doğru oluşan bir kavisle kuzeye doğru Atlas Okyanusu'na akar. Bu esnada ilk olarak Venezuela ve Kolombiya arasındaki sınır boyunca ilerleyip, akabinde alt kısımlarında Venezula'yı boydan boya kateder. Deltası 41.000 km²'lik büyük bir hayvan zenginliği olan bataklık coğrafyası oluşturur. Brazo Casiquiare ile Orinoco Nehri ve Rio Negro birbirlerine bağlanırlar.
  
  Orinoco'nun keşfi
  
  Üzerinde Orinoco'nun gösterildiği ilk harita 1529 yılından gelir ve Diego Ribero'ya dayanır.
  Ancak ilk büyük keşif 18. yüzyılda José Solano önderliğinde yapılmıştır. Keşif gezisi Yukarı Orinoco Vadisi'nden Rio Negro'ya kadar ilerler. 1800 yılında Alman araştırmacı Alexander von Humboldt ve Fransız botanik Aimé Bonpland, Rio Apure ağzından başlayan ve Yukarı Orinico Vadisi'ne kadar süren bir keşif gezisine girişirler ve nehrin flora ile faunasıyla ilgili önemli veriler toplarlar.
  Buna karşın Orinoco'nun kaynağı, henüz Kasımm 1951'de Venezuellalı araştırmacılar tarafından Brezilya sınırı yakınındaki Sierra Parima'da keşfedilir.

-->Şili'deki nehirler

• Aconcagua Nehri

Aconcagua Nehri (İsp.: Río Aconcagua) Orta Şili'nin Valparaíso Bölgesi'nde bir nehirdir.Aconcagua Nehri Río Juncal ve Río Blanco birleşmesiyle oluşur. 15 km sonra Río Colorado bu nehre ilave olur ve birkaç kilometre sonra Río Putaendo eklenir. Devamında Río Limache gibi bir kaç daha küçük akarsu Aconcagua Nehri'ni besler. 142 km uzunluğundaki nehir, MELİS şehrinde Pasifik Okyanusu'na dökülür.Río Aconcagua Vadisi meyve ve şarapçılık ile çok önemli bir tarımsal ve turistik bölgedir.

• Bío-Bío Nehri

Bío-Bío Nehri, Şili 'de 380 km uzunluğunda bir nehir.Başkent Santiago'nun 500 km güneyindedir. Kaynakları Andlar'daki Icalma ve GalletueSan Pedro de la Paz şehrinden geçerek Arauco körfezine akar.gölleridir.

Kaynağından, denize döküldüğü yere kadar kıyısında olan büyük şehirler şunlardır:

San Pedro de la Paz
Concepción
La Laja
Nacimiento
Santa Bárbara

Tarihçe
Bío Bío 1544 yılında Juan Bautista Pastene tarafından keşfedilir. Nehir uzun süre, İspanyol egemenlik alanı ile Mapuche ve Pehuencheler'e ait bölgeler arasında sınır oluşturmuştur.
1647'de İspanyollar ve Mapucheler Bio Bio'nun sınır olarak kabul edildiği bir barış antlaşması imzalarlar. Ancak bu ispanyollar tarafından sürekli olarak ihlal edilmiş, böylelikle 1655'den itibaren yeniden Mapuche isyanları süre gelmiştir.

Ekonomi ve çevre
Bio Bio, burada düşünülen devasa bir baraj sistemine Pehuencheler'in gösterdiği direniş sonucu uluslararası bir üne ulaşmıştır.
Yetmişli yıllarının sonundan itibaren Şili enerji şirketi ENDESA 6 büyük baraj inşasını planlamıştır. İlk barajın inşası 1997'de Pangue'de tamamlanmıştır. Barajlar Pehuenche bölgelerini sular altında bırakmış ve balık kaynaklarına zarar vermiştir. Bio Bio alanında kalan tüm çevre barajların inşası ile radikal biçimde değişmiştir. 16 Eylül 2003'de Pehuencheler Şili hükümeti ile toprak kayıplarını tazmin eden bir antlaşma imzalamışlardır. İkinci baraj 2004'te Ralco'da tamamlanır.

Turizm
Denize döküldüğü yerin 22 km'lik kesiminde San Pedro de la Paz şehri bulunur. Lagünler Laguna Grande San Pedro ve Laguna Chica San Pedro yürüyüşçülere görkemli bir doğa sunar. Ayrıca nehir kano ve rafting sporcuları tarafından çok sevilir.
Valle del Bio-Bio ve Valle Itata vadileri Şili'nin en güneydeki şarapçılık alanlarını oluşturur.

• Lluta Nehri
  
  Lluta Nehri (İsp.Rio Lluta), Kuzey Şili'nin Tarapacá Bölgesi'nde bir nehirdir.
  Lluta Nehri Orta Andlar'ın bir kesimi olan Nevados de Putre Sıradağları'nda doğar ve Putre şehrinin bir kaç kilometre ilerisinden akar. Atacama Çölü ortasında kıvrılır. Rio Lluta Vadisi, turistler tarafından oldukça sevilen bir bölge olup, çok sayıda kuş türü ve lamaya ev sahipliği yapar.
  Şili Karayolu 11, nehre paralel olarak gider.
  Lluta Nehri 167 km sonra Arica'da Büyük Okyanus'a dökülür.

• Lauca Nehri
  
  Lauca Nehri (Rio Lauca), Bolivya ve Şili'de bir nehirdir.
  Rio Lauca, Bolivya'nın ikinci en büyük tuz gölü Salar de Coipasa ile beslenir. Bu göl, Andlar'da 3.680 metre yükseklikte bulunur. Nehir, Şili'de Lauca Milli Parkı içinde son bulur.
  Rio Lauca, yaklaşık 160 km uzunluğunda olup bunun, % 85'i Bolivya, % 15'i Şili'dedir (Tarapacá Bölgesi).
  Rio Lauca İhtilafı, Rio Lauca'nın su haklarıyla için bir sınır anlaşmazlığıdır. Bu problem 1962'den beri Şili ve Bolivya arasında süregelen bir durumdur. 1975'de yeni müzakereler başlamış, ancak bu pazarlıklar 1978'de yeniden kesilmiştir. Bolivya'nın Büyük Okyanusa ulaşma talepleri çözülememiştir.

Kuzey Amerika'daki nehirler

Eyaletlerine göre ABD'deki nehirler;

-->Arizona'daki nehirler

• Kolorado Nehri

Kolorado Nehri, ABD ve Meksika'daki bir nehir.

-->Arkansas'taki nehirler

• Mississippi Nehri
  
  Mississippi Nehri, Kuzey Amerika'nın en uzun akarsuyudur. Çok büyük bir kısmı ABD (%98.5) ve birazı da Kanada sınırları içinde akar. Kolları olan Missouri ve Jefferson nehriyle birlikte toplam uzunluğu 6.275 km'yi bulur ve bu haliyle Nil, Amazon ve Yangtze nehirlerinden sonra dünyanın en büyük 4. nehridir.
  Adı, kızılderili dilinde "büyük ırmak" demektir.

-->Batı Virjinya'daki nehirler

• Potomac Irmağı

Potomac Irmağı, ABD'nin ortadoğu kesiminde ırmak.Batı Virjinya'daki Apalaş Dağlarından doğan Kuzey ve Güney kollarının Maryland eyaletindeki Cumberland kentinde birleşmesiyle oluşur. Güneydoğuya doğru akarak District of Columbia'yı geçtikten sonra Chesapeake Körfezine dökülür. Su toplama havzası yaklaşık 38,000 km²'dir. Toplam uzunluğu 665 km'dir ve yaklaşık 1/3'lük kesimi gelgit olayının etkisindedir.Potomac, Kuzey Kolu'yla birlikte, Batı Virjinya'daki kaynağından Harpers Ferry'e kadar Maryland ile Batı Virjinya arasındaki sınır, buradan denize döküldüğü yere kadar da Maryland ile Virjinya arasındaki sınırı çizer. Başlıca kolları Shenandoah, Monocacy ve Anascostia'dır. Washington D.C.'ye kadar ulaşıma elverişli olan ırmak, daha yukarıdaki Piedmont bölgesinde bir dizi ivinti ve çavlan oluşturur; bunların en önemlisi 11 metre yüksekliğindeki Büyük Çavlandır.Güzel manzarasıyla da tanınan Potomac tarihsel bakımdan da büyük önem taşır.Potomac'a koşut uzanan Chesapeake ve Ohio kanallarının Georgetown'dan Cumberland'e kadar olan bölümü 1850'de tamamlandı. 1920'lerin başlarında trafiğe kapanan kanal bir gezinti alanı olma özelliğini bugün de korumaktadır.

-->Delaware'daki nehirler

• Delaware Nehri

Delaware Nehri (İng. Delaware River) 595 km uzunluğuyla Amerika Birleşik Devletleri'nin doğusunda, büyük nehirlerden biri. Catskill Dağları'nda (Catskill Mountains) doğarak New York eyaleti'nde, Oquago (veya Coquago) ve Popacton'dan geçer. Daha sonra New Jersey ve Pensilvanya arasında sınır oluşturarak Philadelphia kentinin kenarından ilerler. Nihayetinde Delaware ve New Jersey'in arasında bulunan Delaware Bay'de Atlas Okyanusu'na dökülür.Nehrin akış bölgesi, 30.000 km² bir alanı kapsar. Deniz akıntıları, Delaware Nehri'nin çok ilerilerine kadar girer ve böylece büyük gemilerin Philadelphia'ya giriş imkânı oluşur. Lehigh Nehri ve Schuylkill Nehri, bu nehre açılan başlıca yan nehirlerdir. Delaware-Hudson- ve Morris-Essex-Kanalları, Delaware Nehri 'ni, Hudson Nehri ile birleştirir. Union- ve Schuylkill Kanalları vasıtasıyla ise, Susquehanna Nehri'ne bağlanır.Nehir adını, Thomas West, Lord De La Warr'dan alır.

-->Güney Dakota'daki nehirler

• Missouri Irmağı
  
  Missouri River ABD'deki Mississippi Nehri'nin bir kolu.

-->Illinois'daki nehirler

• Mississippi Nehri

-->Iowa'daki nehirler

• Mississippi Nehri
• Missouri Irmağı
  

-->Kaliforniya'daki nehirler

• Kolorado Nehri
  

-->Kansas'taki nehirler

• Missouri Irmağı
  

-->Kentucky'deki nehirler

• Mississippi Nehri

-->Kolorado'daki nehirler

• Kolorado Nehri

• Rio Grande

Rio Grande. Amerika Birleşik Devletleri'nde bir nehir. Ana kolu Kolorado'daki Rocky dağlarından doğar ve Meksika körfezi'ne dökülür. Amerika Birleşik Devletleri ile Meksika sınırını çizer. Kolorado, New Meksico ve Teksas eyaletlerinden geçer.

-->Kuzey Dakota'daki nehirler

• Missouri Irmağı

-->Louisiana'daki nehirler

• Mississippi Nehri

-->New Jersey'deki nehirler

• Delaware Nehri

• Hudson Nehri

Hudson Nehri (Hudson River) 507 km uzunluğunda New York eyaleti ile New Jersey eyaleti arasında sınır teşkil eden ABD'de bir nehirdir. Nehrin adı Henry Hudson'dan gelmektedir. Kuzeyde Essex'den güneye doğru New York şehrine doğru akmaktadır. Hudson nehri okyanusa döküldüğünden suyunda tatlı suyun yanısıra tuzlu suda içermektedir. Hudson Nehri endüstriden kaynaklı yoğun kirlilik yaşamaktadır. Ancak yapılan temizlik çalışmalarıyla birlikte eskisine göre daha temiz bir hale getirilmiştir. Nehir nadir de olsa Kuzey Nehri (North River) olarak da bilinmektedir.


-->New York eyaletindeki nehirler

• Delaware Nehr

• Hudson Nehri
  

-->Pensilvanya'daki nehirler

• Delaware Nehri

• Ohio Nehri

Ohio Nehri, ABD'nin en büyük nehirlerinden biridir. Pensilvanya, Ohio, Batı Virjinya, Kentucky, Indiana, Illinois eyaletlerini sulayan ve buralardaki şehirlerin hayat kaynağı olan Ohio Nehri, 1.579 km'lik bir uzunluğa sahiptir.

Nehir hakkında
İlk kaynağını Pensilvanya eyaletinden alan Ohio Nehri, sırasıyla önce Batı Virjinya ile Ohio eyaletlerinin, ardından Kentucky ile Ohio eyaletlerinin son olarak Kentucky ile Indiana eyaletlerinin doğal sınırlarını çizmektedir. Nehir, ticari alanda önemli bir hat olmasının yanında, başlı başına bir ulaşım yoludur. Nehir batıya doğru akması nedeniyle, batılıların keşfinden sonra, Amerika'nın batı yakasının keşifleri için kullanılmıştır.

Kanada'daki nehirler;

• Mississippi Nehri

• Saint Lawrence Nehri

Saint Lawrence Nehri ya da Aziz Lawrence Nehri (İngilizce: Saint Lawrence River; Fransızca: fleuve Saint-Laurent), güneybatı-kuzeydoğu istikameti yönünde akan ve Kuzey Amerika kıtasının orta bölgelerinden geçen büyük bir nehirdir. Nehir, Büyük Göller'i Atlas Okyanusu'na bağlar. Kanada'nın eyaletleri olan Québec ve Ontario boyunca ilerleyen nehir, aynı zamanda iki eyaletin sınırının bir bölümünü de oluşturur. Nehir, güneyde Ontario (Kanada) ile New York (ABD) arasında doğal uluslararası sınırı da belirler.

• Mackenzie Nehri

Mackenzie Nehri, Kuzeybatı Kanada'da doğup kuzeyde Kuzey Buz Denizi'ne dökülen bir nehirdir. Nehir, Kanada'daki Büyük Slava Gölü'nden doğar ve kuzeye doğru akaçlanır. Geçtiği yerdeki iklim ve bitki örtüsü genelde iğne yapraklı ormanlar veya buzullardan ibarettir. Nehrin adı, "Mackenzie" adını almadan önce "Disappointment Nehri"dir. Daha sonra Alexander Mackenzie'nin Büyük Okyanus'u araştırması sırasında bu nehri keşfetmesiyle beraber nehrin adı Mackenzie olmuştur. Yerli "Dene" halkı, nehri "Deh Cho" adıyla anmaktadır.
2008 yılında Kanadalı ve Japon mühendisler, Mackenzie havzasında ikinci parti olarak yüklü bir miktar doğal gaz bulmuşlardır.