Ziyaretçi
KARADENİZ
, Antikçağ'da Ponlos Eukseinos. Bütün dillerde aynı olan adının (Karadeniz) kökeni kesin olarak bilinmiyor. Bazı araştırmacılar bu adın eski türk dillerinde "kuzey ", bazıları kuvvetli, korkunç anlamına gelen "kara" sıfatı ile ilgili olduğu görüşündedir.Sponsorlu Bağlantılar
Biçim ve boyutlar
. Geniş anlamda Akdeniz havzasının Alp kıvrım sistemine bağlı genç dağlarla kuşatılmış, oval biçimli iki havzadan meydana gelen bir bölmesi ve uzantısı sayılan Karadeniz, hidrolojik şartları bakımından Akdeniz'le, ortalama derinlikleri 50 m dolayında olan İstanbul ve Çanakkale boğazları ile zayıf bir bağlantısı olan ve bu nedenle ondan büyük farklarla ayrılan bir iç denizdir Maksimum uzunluğu D-B doğrultusunda yaklaşık 1 200 km; genişliği 600 km (B. kesiminde) ile 250 km (Kırım-Anadolu) arasında değişir.Havza K.’de sığ Kerç boğazı ile Azak denizi'ne bağlanır. Bu sınırlar içinde Karadeniz’in yüzölçümü 422 189 km2, Azak (36 875 km2) ile birlikte 459 064 km2'dir. En derin yeri inebolu'nun biraz açığındadır (2 212 m). Ortalama derinliği 1 272 m olan Karadeniz çanağı içindeki su kütlesinin hacmi 536 969 km3'tür.
•Jeomorfoloji ve jeoloji.
G.’de ve K.'de yerkabuğunun iki büyük plakasıarasındaki kıvrımlı dağlar kuşağı arasına gömülmüş olan Karadeniz ve B.'da Pannonıa'dan, D.'da G. Hazar ve Türkistan'a kadar uzanan derin çukurlar zincirinin bir halkasını oluşturan Karadeniz, yerbilim bakımdan adeta bir minyatür okyanus özelliği gösterir. Okyanuslarda olduğu gibi burada da yapısal biçimlenme bakımından 3 büyük birim ayrılır: 1. Kıta sahanlığı (ya da şelf), genellikle kıyıdan -90 m derinliğe kadar uzanan çok hafif engebeli sığ düzlüklerdir.
Karadeniz alanının % 24,1'ini kaplar. Eğimi azdır (%0,5-5 arasında). Kumlu, killi ve kavkı yatakları da içeren genç tortul çökellerle örtülüdür. Üzerinde yer yer bazıları sahanlık içine 200-300 m kadar yarılmış vadiler (Sakarya kanyonu gibi) görülür Balıkçılık bakımından da çok önemli olan kıta sahanlığı Anadolu ve Kafkas kıyılarında çok dardır, buna karşılık Ereğli' den B.'ya doğru giderek genişler ve en büyük genişliğe Odesa körfezinde (200 km) erişir. Derinliği 16 m’yi aşmayan Azak denizi de tamamıyla şelf üzerinde yer alır; 2 Kıta yamacı, kıta sahanlığının dış kenarı ile ortalama 2 000 m derinlik arasında, çok eğimli (% 75) ve birçok denizaltı vadileriyle yarılmış bir diklik görünümündedir. Temeli granitik kabuktan oluşan, tavlanmalar ve heyelanlarla meydana gelmiş yapılar gösteren ve üzeri türbidit çökelleri ve muhtelif yaşta sedimentlerle kaplı olan kıta yamacı, Karadeniz havzasının %38,7'sıni kaplar; 3. Abısal (derin) düzlük, kabaca 2 000 m eşderınlık çizgisiyle çevrilmiş olan ve düzey farkının 100-200 km yi aşmadığı bir ova görünümündedir;UKaradeniz çanağının % 37,2'sini kaplar.
Eğimi %1’den az bir dolgu düzlüğü karakterindedır. Üst tabakalarında hemen hemen hiçbir tektonik bozulma göstermeyen bu dolgunun kalınlığı çevreden çanağın ortasına doğru gidildikçe artar ve 14 km'yi bulur Bu tortul dolgunun altında granitik kabuk yoktur; tortul çökeller doğrudan okyanussal bazaitik kabuk üzerine otururlar.Üçüncü Zaman sonlarında, komşu havzalarla bağlantılı geniş, ama sığ, acısulu bir göldeniz olan Karadeniz, bugünkü görünümünü Üçüncü Zaman sonlarında başlayan ve Dördüncü Zaman'da hatta günümüzde de devam eden tektonik hareketlerle kazanmıştır. Bu hareketlerin yorumu ve Karadeniz’in oluşumu bakımından araştırmacılar arasında görüş ayrılıkları vardır. Bazılarına göre Karadeniz çanağı, giderek daralmış eski bir okyanusun kalıntısıdır; bazıları ise Karadeniz çanağının, plaka hareketlerinin yol açtığı sıkışmalar sonucunda torbalaşmış, alttaki tortulları bazalta dönüşmüş bir çökelme alanı olduğu; bazı araştırmacılar ise çanağın eski yerindeki granitik kabuğun parçalanarak yanlara açılması ile meydana gelmiş bir çukur olduğu görüşünü benimserler Kesinlikle bilinen, Karadeniz’in bugünkü derinlik şartlarının, son buzullaşma döneminde (yaklaşık 25 000 yıl önce) ortaya çıkmış olduğudur.
Kaynak: Büyük Larousse
Son düzenleyen perlina; 17 Kasım 2016 00:05