Okyanuslar - Güney Okyanusu

Güney Okyanusu

Antarktika Okyanusu, olarak da adlandırılır, Büyük Okyanusun Atlas ve Hint okyanuslarının güney kesimleri ile, Antarktika çevresinde bu okyanuslara bağlanan denizler. Başka bir kıtasal kara kütlesiyle kesintiye uğramayan Antarktika Okyanusunun en dar yeri, Güney Amerika ile Antarktika Yarımadasının ucu arasındaki 1.112 km’lik Drake Geçididir. Okyanusun tabanında, en geniş yeri (2.575 km) Weddell ve Ross denizleri dolayında bulunan ve genellikle 255 km genişliği aşmayan bir kıta sahanlığı bulunur. Daha kuzeyde, okyanus yükseltilerinin arasında kalan ve derinliği 4.500 m’ye ulaşan okyanus havzaları yer alır; havzalar genellikle dizi halindeki denizaltı tepecikleriyle birbirinden ayrılır. Okyanus çukurlarının kenarında engebenin özellikle arttığı görülür; Güney Sandwich Adalarının doğu kıyısındaki Güney Sandvvich Çukuru bunlardan biridir. Ayrıca, okyanus havzalarından yükselerek deniz düzeyinin 2.000 m altına kadar ulaşabilen ve çoğunlukla kalın tortullarla kaplı, oldukça engebesiz okyanus platoları vardır. Bu platoların en genişi Yeni Zelanda’nın güneydoğusundan başlayıp, Campbell Adalarını geçerek güneye doğru uzanan Campbell (ya da Yeni Zelanda) Platosudur.

Antarktika Okyanusunda akıntıların akış yönü karmaşıktır. Antarktika kıyılarındaki buz kütleleriyle soğuyan su, dibe inerek okyanus tabanı boyunca kuzeye doğru akar; onun yerini de yüzeyde Büyük Okyanus, Hint ve Atlas okyanuslarının güneyinden gelen aynı hacimdeki ılık su akıntısı alır. Bu iki akıntının buluştuğu “Antarktika Sınır Kuşağı”, diyatomeler ile başka tekhücreli bitkilerden oluşan fitoplanktonların gelişimi için uygun bir ortamdır. Okyanustaki besin zincirinin üst halkalarını oluşturan önemli bir organizma karidese benzeyen, küçük krildir. Deniz dibinin kıyıya yakın bölgelerinde yaşayan hayvanlar arasında Hydrozoa grubu knidliler, mercanlar, süngerler ve yosunhayvancıkları, ayrıca bitki ve hayvan artıklarını toplayan, yengeç biçimindeki ilksel tuzlu su kabukluları, eşayaklilar, deniz solucanları, denizkestaneleri, denizyıldızları ve çeşitli kabuklularla yumuşakçalar bulunur. Deniz dibinde Zoorcidae, Liparidae, Macrouridae ve Gadidae familyalarından balık türleri yaşar. Ender görülen kemiksiz balık türleri arasında sülükbalığı ve vatoz bulunur. Antarktika Sınır Kuşağının güneyindeki derin sularda yaşayan birçok balık türü bilinmekle birlikte, bunlardan yalnızca üçü; bir barakuda ile iki ayrı fenerbalığı türü bu kuşağa özgü canlılardır.