Ziyaretçi
Namık Kemal, asıl adı MEHMED KEMAL
(d. 21 Aralık 1840, Tekirdağ - ö. 2 Aralık 1888, Sakız)
Sponsorlu Bağlantılar
Müneccimbaşılık ve Meclis-i Maliye üyeliği yapmış olan Mustafa Asım Bey’in oğludur. Çocukluğunu dedesi Abdüllatif Paşa’nın yanında, Anadolu ve Rumeli'nin çeşitli kentlerinde geçirdi. Özel dersler aldı; Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. Daha sonra İstanbul’a babasının yanına döndü ve Bâbıâli Tercüme Odası'na kâtip olarak girdi. Dönemin tanınmış şairleriyle tanışarak divan şiiri tarzında şiirler yazdı. Batılı düşünceleriyle tanınan, Tasvir-i Efkârın yayın yönetmeni ve yazar Şinasi’nin etkisinde kaldı. İlk yazılarını da onun gazetesinde yayımladı. Şinasi 1865'te Fransa'ya kaçınca Tasvir-i Efkâr ın yönetmenliği de kendisine kaldı. Aynı yıl Ittifak-ı Hamiyet (sonradan Yeni OsmanlIlar Cemiyeti) adlı gizli örgüte katıldı.
1867’de Tasvir-i Efkâr da çıkan bir yazısı nedeniyle gazete kapatılarak İstanbul’dan uzaklaştırmak için Erzurum vali muavinliğine atandı. Ama görev yerine gitmeyerek Ziya Paşa’yla birlikte Paris'e kaçtı. Abdülaziz’in Fransa gezisi sırasında Fransız hükümetinin ülkeyi terk etmelerini istemesi üzerine Ziya Paşa ve Ali Suavi ile birlikte Londra’ya gitti. Burada Ali Suavi' nin, Mustafa Fazıl Paşa’nın parasal desteğiyle Yeni Osmanlılar adına çıkardığı Muhbirğe yazmaya başladı. Ali Suavi’yle anlaşmazlığa düşünce Ziya Paşa ile birlikte, gene Mustafa Fazıl Paşa’nın parasal desteğiyle Yeni OsmanlIlar Cemiyeti’nin yayın organı olarak Hürriyet'i yayımlamaya başladı (1868).
Bu gazetede “Hubbü’l Vatan mine’l-İman” başlığı altında imzasız olarak yazdığı başyazılarda temel olarak padişahın iradesini sınırlayacak bir parlamentonun oluşturulması düşüncesini savundu. Eylül 1869’da Ziya Paşa’yla anlaşmazlığa düşerek Hürriyet'ten ayrıldı. Ertesi yıl da Zaptiye Nazırı Hüsnü Paşa’nın çağrısına uyarak İstanbul’a döndü.
1872’de Ebüzziya Tevfik, Reşad ve Nuri beylerle birlikte yeniden yayımlamaya başladıkları İbret gazetesinde yönetimi eleştiren yazılar yazdı. Kısa bir süre sonra İbret kapatıldı ve Namık Kemal Gelibolu mutasarrıflığıyla İstanbul’dan uzaklaştırıldı. Gelibolu’dayken ve İstanbul’a döndükten sonra da İbret'te yazmayı sürdürdü. Bu arada ünlü oyunu Vatan yahut Silistre'yi (1873; yb 1940) yazdı. 1854’teki Silistre Kuşatması çevresinde gelişen, kahramanlık ve vatan sevgisini işleyen bu oyunun Nisan 1873’te Gedikpaşa Tiyatrosu’nda sahnelendiğinde halkı coşturarak olaylara yol açması üzerine Namık Kemal Magosa’ya sürgüne gönderildi; İbret gazetesi de kesin olarak kapatıldı. Namık Kemal, yapıtlarının birçoğunu üç yılı aşkın bir süre kaldığı Magosa’da yazdı.
Abdülaziz’in tahttan indirilmesinden sonra İstanbul’a döndü (Haziran 1876). Şûra-yı Devlet üyeliğine getirildi ve Kanun-ı Esasi’ yi hazırlayan Kanun-ı Esasi Encümeni adlı kurulda görevlendirildi. I. Meşrutiyetin ilanından sonra, meşrutiyetin hazırlayıcılarını tek tek merkezden uzaklaştıran II. Ab- dülhamid’in emriyle tutuklandı. Beş aylık tutukluluk döneminin ardından Midilli Adasına sürüldü. 1879’da Midilli mutasarrıfı oldu. 1884’te Rodos, 1887’de de Sakız mutasarrıflığına atandı ve son görev yerinde öldü; Gelibolu’ya gömüldü.
Bir sosyal reformcu olan Namık Kemal, “vatan” ve “hürriyet” fikirlerinin birleştiricisi olarak tanınır. Batı’dan alınan bu iki kavramı Türkçeye sokan da Namık Kemal’ dir. Meşrutiyet yanlısı bir düşünür olmasına karşın reform önerilerinde İslamcı fikirleri hiçbir zaman reddetmedi. Yazılarında “millet meclisi” kavramı yerine “şûra-yı ümmet” i yeğlemiştir. Hürriyet gazetesinde ve daha sonra yazdığı yazılarda seçimle oluşacak bir “şûra-yı ümmet' in kurulmasını, yasaların şeriata uygun olmasını savundu. Avrupa'dan döndükten sonra İbret gazetesinde “cumhuriyet” düşüncesine karşı birçok yazı yazdı. Paris'e kaçmadan önceki yazılarında da saltanata değil, Âli ve Fuad paşaların yönetimlerine karşı çıktı.
Küçük yaşta şiir yazmaya başlayan Namık Kemal, önceleri divan şiirinin etkisinde kalmış ve bazı divan şairlerine nazireler yazmıştır. Şinasi'yle tanıştıktan sonra şiir anlayışı da değişmiş, şiirlerinde “hürriyet”, “vatan”, “kalb-i millet” gibi yeni kavramlar kullanmıştır. Sonradan “Hürriyet Kasidesi” olarak anıjan “Besalet-i Osmaniye ve Ha- miyyet-i İnsaniye”, “Vatan Mersiyesi”, “Vatan Şarkısı” gibi coşkulu şiirlerle kendisinden sonraki kuşakları etkilemiş, şiirde kullandığı kavramlardan ötürü “Vatan Şairi” olarak anılmıştır.
Türk tiyatrosuna Batı tiyatrosu anlayışını getiren yazarlardan biri olan Namık Kemal, oyunlarından Zavallı Çocuk'ta (1873; yb 1940) genç bir kızın kendisinden oldukça yaşlı biriyle görücü yoluyla evlendirilmesine karşı çıkar. Akif Bey'de (1874; yb 1958) vatan sevgisinin kişisel mutluluktan önceliğini, Gülnihal'de (1875; yb 1969) baskıya karşı duyduğu tepkiyi, Celaleddin Harezm- şah (1875; yb 1977) adlı tarihi oyunda İslam birliği düşüncesini dile getirir. Namık Kemal'in en çok tanınan romanları arasında İntibah yahut Şergüzeşt-i Ali Bey (1874; yb 1943) ve Cezmi (1880; yb 1963) yer alır. Tarihsel bir roman olan Cezmi, Kırım hanı Adil Giray'ın yaşamı üzerine kurulur. Rüya (1887; yb 1932) baskının olmadığı bir ortamın özlemini anlatır.
ÖBÜR ÖNEMLİ YAPITLARI. Şiir. Namık Kemal'in Şiirleri (1933; haz. S N. Gerçek). Oyun. Kara Bela (1910). Eleştiri. Tarih-i Harabat (1886), Takip (1885), Kemal Bey in İrfan Paşaya Mektubu (1887), Mukaddime-i Celal (1888), Renan Müdafaanamesi (1908; yb 1962). Tarihsel yapıt. Devr-i istila (ty), Evrak-ı Perişan (1871; yb 1973), Silistre Muhasarası (1873; yb 1946), Osmanlı Tarihi (1910-11, 4 cilt; 1946, 3 cilt). Büyük İslam Tarihi (1975). Mektup. Namık Kemal'in Hususi Mektupları (1967-86, 4 cilt, yay. F.A. Tansel).
Kaynak: Ana Britannica
Son düzenleyen Baturalp; 15 Kasım 2016 18:40
Sebep: başlık ve sayfa düzeni
Biyografi Konusu: Namık Kemal nereli hayatı kimdir.