Yaşar Nabi Nayır

Varlık Yayınları'nın kurucusu ve şair Yaşar Nabi Nayır, 1981 yılında İstanbul'da hayata veda etti.

Yaşar Nabi Nayır, 1908 yılında Üsküp'te doğdu. Öğrenimine Üsküp Mahalle Mektebi'nde başladı. Balkan Savaşı yıllarında annesiyle zaman zaman İstanbul'a gidip gelmek zorunda kaldığından, ilk öğrenimini bu iki kentte sürdürdü.

Kadıköy'de Osmangazi İlkokulu, Torosyan Ermeni Okulu, Üsküp İrfan Mektebi ve Üsküp Fransız Okulu'nda okudu.

Ailesiyle birlikte 1924'te kesin olarak İstanbul'a yerleşti. Yedinci sınıfına kaydolduğu Galatasaray Lisesi'nin Ticaret ve Bankacılık bölümünden 1929'da mezun oldu.

Bir süre Ziraat ve Merkez bankalarında (1929-1933) çalıştı. 'Hakimiyet-i Milliye' (Ulus) gazetesinde çevirmen ve yazar olarak görev yaptı (1934-1940).

Daha sonra Türk Dil Kurumu'nda (1940-1943), Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu'nda (1943-1946) çalıştı. 15 temmuz 1933'te, Ankara'da 'Varlık' dergisini yayımlamaya başladı.

Bir süre sonra dergiyi İstanbul'a taşıyan (1946) Nayır, Varlık Yayınevi'ni kurarak kendini tümüyle yayıncılığa adadı. Binden fazla kitap yayımladı.

Sadece çağdaş dünya edebiyatı örneklerine yer veren CepDergisi'ni (29 sayı, kasım 1966-mart 1969) ve 1960-1981 yılları arasındaVarlık Yıllıkları'nı çıkardı. Evli ve iki çocuk babası olan Yaşar Nabi Nayır, 15 mart 1981'de hayata veda etti.

Bir süre Uluslararası Yazarlar Derneği'nin (PEN) Türkiye Başkanlığını yapan Nayır, Türk kültür yaşamına yaptığı katkılardan dolayı 1979'da Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü'ne değer görüldü.

Ölümünün birinci yıldönümünde değerlendirme, inceleme yazılarının yer aldığı 'Yaşar Nabi'ye Saygı' adlı bir yapıt yayımlandı.

Yazın yaşamı
Yaşar Nabi, yazın dünyasına şiirle girdi. İlk şiirleri lise öğretmeni Ahmet Halit Yaşaroğlu'nun özendirmesiyle, onun çıkardığı 'Çocuk Dünyası' dergisinde yayımlandı. Edebi nitelik kazanan şiirleri 'Servet-i Fünun'da çıktı (1926).

Daha sonra 'Yeni Kitap' (1927-1928), 'Hayat' (1928), 'Muhit' (1932-1933), 'Çığır' (1933), 'Ülkü' (1933) gibi yazın dergilerinde de yazdı.

Arkadaşları Cevdet Kudret, Ziya Osman, Vasfi Mahir, Sabri Esad, Mazhar Lütfü ve Kenan Hulusi ile Yedi Meşale adlı bir seçme şiirler kitabı çıkardı (1928), bu ortak çalışma kısa süren Yedi Meşaleciler hareketini doğurdu.

Sonraki yıllarda şiirden uzaklaştı. Öykü, roman, oyun, deneme, eleştiri, gezi notu gibi çeşitli yazın dallarında ürünler verdi. Panait Istrati ve Balzac başta olmak üzere Fransızcadan çeviriler yaptı, derlemeler ve incelemeler hazırladı.

Yapıtları
Şiir: 'Yedi Meşale' (ortak kitap, 1928), 'Kahramanlar' (1929), 'Onar Mısra' (1932), 'Kahramanlar' (1970, ilk iki kitaba 'Mesafeler' adlı bölümün eklenmesiyle)

Roman: 'Bir Kadın Söylüyor' (1931), 'Adem ve Havva' (1932)

Öykü: 'Bu da Bir Hikayedir' (1935), 'Sevi Çıkmazı' (1935)

Oyun: 'Mete' (1933), 'İnkılap Çocukları' (1933), 'Beş Devir' (1933), 'Köyün Namusu' (1933), 'Radyonofik Öyküler' (1979)

Derleme: 'Genç Neslin En Güzel Hikayeleri' (1937), 'Türk Nesir Antolojisi' (1952), 'Başlangıcından Bugüne Türk Şiiri' (1968), 'Günümüz Türk Hikayeleri' (1977)

Sözlük: 'Kılavuz Sözlük' (Osmanlıca-Türkçe, Türkçe Osmanlıca, 1961)

Biyografi: 'Ahmet Haşim' (1952), 'Ömer Seyfettin' (1952), 'Tevfik Fikret' (1952), 'Homeros' (1952), 'Moliere' (1953)

Makale - İnceleme: 'Balkanlar ve Türklük' (1936), 'Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri' (1937), 'Nereye Gidiyoruz' (1948), 'Yıllar Boyunca' (1959), 'Atatürkçülük Nedir?' (1963), 'Atatürk Yolu' (1966), 'Edebiyat Dünyamız' (1971), 'Dost Mektupları' (1972), 'Değişen Dünyamız' (1973), 'Çağımıza Ters Düşenler' (1975)

.