Tevfik Ebüzziya

TEVFİK EBÜZZİYA
17 Şubat 1849'da İstanbul'da doğdu. 27 Ocak 1913'te İstanbul'da yaşamını yitirdi. Osmanlı gazeteci ve yayıncı. Asıl ismi Mehmed Tevfik. Maliye Sergi Kalemi memurlarından Hasan Kamil Efendi'nin oğlu. Cevriye Kalfa Sıbyan Mektebi'ni bitirdi. Babasını küçük yaşta yitirince öğrenimini bırakarak Maliye Sergi Kalemi'nde çalışmaya başladı. Özel dersler alarak kendisini yetiştirdi. 1864'te Ruzname-i Ceride-i Havadis gazetesinde yazmaya başladı. Namık Kemal ve Şinasi ile tanıştıktan sonra Yeni Osmanlılar Cemiyeti'ne girdi. Tasvir-i Efkar, Terakki, Diyojen, Hayal, Çıngıraklı Tatar, Hakayikü'l-Vekâyi gibi gazete ve dergilerde yazılar yazdı. Şûray-ı Devlet (danıştay) üyeliğine seçildi. 1872'de bu görevden ayrılarak kendisini tümüyle yazmaya verdi. Namık Kemal, Reşad ve Nuri beylerle 1872'de "İbret" gazetesini yayınlamaya başladı. 1872'de "Hadika" isimli bir günlük gazete, 1873'te "Salname-i Hadika" isimli özel bir yıllık çıkardı. 1873'te günlük "Sirac" gazetesini yayınladı. 1873'te Namıl Kemal'in "Vatan Yahut Silistre" oyuun sahnelenmesinden sonra çıkan olaylar nedeniyle Rodos'a sürüldü. Sürgün yıllarındaki yazılarında "Ebüzziya" (Ziya'nın babası) imzasını kullandı. 5'inci Murat'ın tahta çıkmasından sonra bağışlandı. 1876'da İstanbul'a döndü. Aynı yıl Kanun-i Sani'nin (anayasa) hazırlık çalışmalarına katıldı. 1877'de Bosna Mektupçuluğu'na atandı. 1878'de yurda dönüşünden sonra "Salname-i Ebüzziya" isimliği yıllığı yayınlamaya başladı. Bu yıllığı "Salname-i Kameri, Rebi-i Marifet, Nevsal-i Marifet" ve "Takvim-i Ebüzziya" adlarıyla 1900'e kadar çıkardı. 1889'da kadınlar için "Takvimü'n-Nisâ" adlı bir yıllık daha çıkardı. 1880'de "Mecmua-i Ebüzziya" dergisini çıkarmaya başladı, 1882'den sonra "Kitaphane-i Meşahir, Kitaphane-i Ebüzziya" adıyla iki dizi halinde kitaplar yayınladı. 1881'de "Matbaa-i Ebüzziya" adıyla modern bir basımevi kurdu. Gazetecilik ve yayıncılığının yanısıra usta bir hat ve süsleme sanatçısı. 1891'de Sanayi Mektebi Müdürlüğü'ne, 1894'te Şûra-yı Devlet Bidayet Mahkemesi üyeliğine getirildi. Çeşitli gerekçelerle birkaç kez tutuklandı. 1900'de Konya'ya sürgüne gönderildi. 1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra İstanbul'a döndü. Aynı yıl İttihat ve Terakki adayı olarak Antalya mebusu seçildi. 1909'da "Le Courrier d'Orient" gazetesini yayınlamaya başladı. Şinasi'nin yayınladığı Tasvir-i Efkâr'ı "Yeni Tasvir-i Efkâr" adıyla çıkardı. Kırka yakın telif ve çeviri kitabı var.

Sponsorlu Bağlantılar

ESERLERİ

Numune-i Edebiyat-i Osmaniye (1879)
Yeni Osmanlılar Tarihi (3 cilt, 1973-194 ölümünden sonra)

ÖDÜLLERİ:

1881 Leipzig Basın Derneği Onur Madalyası, uyguladığı modern basım teknikleri nedeniyle

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs.org

Tevfik Ebüzziya

(1849 İstanbul-1913 İstanbul), yazar, yayıncı. Bir-iki yıl devlet memurluğunda bulunduktan sonra basın hayatına atıldı ve Terakki gazetesinde yazmaya başladı. Hadika (1869-70), Namık Kemal ile birlikte İbret gazetelerini (1872), kısa süre de Muharrir dergisini (1876) yayımladı. Namık Kemal'in Vatan yahut Silistre oyununun toplumda yarattığı coşkulardan Abdülmecit'in telâşa kapılması üzerine sürgün edilen yazarlar arasında o da vardı. I. Meşrutiyet'in ilânına kadar Ahmet Mithat Efendi ile birlikte sürüldüğü Rodos'ta kaldı. İstanbul'a dönünce Kütüphane-i Ebüzziya'yı kurdu; uzun süre Mecmua'i Ebüzziya (1880) dergisini yayımladı.II. Abdülhamit'in,Kanunu Esasi (Anayasa) ilkelerini tanımayarak kurduğu istibdat rejiminde bu kez Konya'ya sürüldü ve II. Meşrutiyet'in ilânına kadar burada kaldı. 1908'de açılan parlamentoya Antalya milletvekili olarak katıldı. Büyük ölçüde Şinasi üslubuna bağlı olan yazarlığından çok, yayıncılığı ile ün yapmış bir gazetecidir.

Başlıca yapıtları:

• "Ecel-i Kaza" (oyun, 1872),
• "Numune-i Edebiyat-ı Osmaniye" (nesir antolojisi, 1876),
• "Kemal" (N. Kemal üzerine risale, 1888),
• "Lugat-i Ebüzziya" (1. cilt, 1888),
• "Yeni Osmanlılar Tarihi" (1909, yeni harflerle ve günümüz Türkçesiyle, 1974).