Tommaso Campanella

Tommaso Campanella

Tommaso Campanella, asıl adı Giovanni Domenico Campanella (5 Eylül 1568, Stilo, Napoli Krallığı – 21 Mayıs 1639, Paris), İtalyan şair, yazar ve Platoncu filozof. Ütopya yapıtı Güneş Ülkesi (Latince başlığı: Civitas Solis, İtalyanca başlığı: La Città del Sole) ile ünlüdür.

Yaşamı

Campanella, 1568’de Stilo’da dünyaya geldi. 1583’te Dominiken tarikatına girerek Tommaso adını aldı. 1589’da Napoli’ye giderek, orada Philosophia sensibus demostrata'yı (1591; Duyularla Açıklanan Felsefe) yayımladı. Padova’da Galileo Galilei ile tanıştı; yıllar sonra yazdığı Apologia pro Galilaeo (1616; Galilei’nin Savunması) adlı eserinde Galileo’yu savunacaktı. Campanella 1593’te cinsel sapıklıkla suçlandı ve tutuklandı, ama beraat etti. 1596’da heretiklik suçlamalarına karşı kendini savundu. Tomasso Campanella Kalabriya'yı İspanyol egemenliğinden kurtarmak ve hayalindeki komünist düzeni kurabilmek için 1599 yılında bir ayaklanma planı hazırlamıştı. Bu plana Kalabriya'nın ileri gelenleri de dahil olmuştu, ancak isyan hazırlığının ihbar edilmesi üzerine geniş bir tutuklama başlatıldı ve bu kapsamda Campanella da tutuklandı. Ayaklanmanın başarısız olması durumunda isyancıları kurtarmak için Kalabriya açıklarında bir Osmanlı gemisi beklemekteydi. Aslen Kalabriyalı olan Cigaloğlu Paşa, ki Cağaloğlu ismi buradan gelir, Campananella ile sürekli irtibattaydı. Ancak ayaklanmanın henüz başlatılmadan bastırılması üzerine Cigaolğlu Paşa da yeniden Osmanlı topraklarına dönmek zorunda kaldı. 27 yılını burada geçirirken İtalyan Edebiyatının en güzel şiirlerini yazdı.Ayaklanma planının açığa çıkarılmasıyla tutuklanıp Napoli’ye götürüldü. Gördüğü işkence sonucunda ayaklanmada yer aldığını itiraf etti, ancak deli rolü yaparak ölüm cezasından kurtuldu ve ömür boyu hapse mahkûm edildi.
1626’da serbest bırakıldı. 1634’te Napoli’de İspanyollara karşı bir komplonun içinde yer aldığı belirlenince, Fransa’ya kaçtı.
Campanella, 1639’da Paris’te öldü.

Güneş Ülkesi

Campanella, hapisteyken Güneş Ülkesi’ni yazdı. Yüzyıl önce yaşamış Thomas More gibi, Campanella da yapıtında Platon’un Politea’sını (Devlet 1942, 1946) örnek alır. Güneş Ülkesi’nin yöneticileri aydın kişilerdir. Ülkenin en yüksek yöneticisi filozof bir rahiptir. Her birey, topluma yararlı olacak şekilde bir görev üstlenir. Özel mülkiyet yasak olup, her şey ortaktır.

Öteki eserleri

Lirik şiirlerini bir araya getirdiği Scelta (1622; Seçmeler), Metafisica (1638; Metafizik) ve Theologia (1613-1614; İlahiyat) Campanella’nın öteki eserlerinden bazılarıdır.

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi&MsXLabs

Tommaso Campanella

(1568 Stilo/Calabria-1639 Paris), İtalyan düşünür ve yazar. Dominikenlere katıldı, öğretmeni Telesio ile birlikte Aristotelesçiliğe karşı çıktı. 1599'da keşişlerin ayaklanmasına önderlik edince tutuklandı. Yirmi yedi yıl hapis yattı. Papa VIII. Urbanus'un kararıyla özgürlüğüne kavuştu. Fransa'ya yerleşti ve orada Kardinal Richelieu'nün desteğiyle yaşadı. Campanella'nın derinliksiz felsefesi, deneycilik olarak nitelendirilebilir. Ona göre varlığın üç niteliği vardır: Güç, erdem ve aşk. Yalnızca Tanrı'da, varlık tam anlamında varlık olarak belirir ve yoklukla karşıtlaşmaz. Campanella'nın önemi, felsefesinden çok, siyasal düşüncelerinden gelir. Bir siyaset kuramcısı olan Campanella, ünlü "Civitas Solis" (Güneş Ülkesi) adlı yapıtında mutlak bir ortaklaşma düzeni önermiştir. İdeal devlet ona göre, papazlar, filozoflar, hekimler ve mühendislerce yönetilmelidir. Güçlü bir devlet, tarım ürünlerindeki artışın hızıyla belirgindir.