Torquato Tasso

Torquato Tasso (1544 Sorrente/İtalya-1595 Roma),

İtalyan Rönesans şairi.

Napoli'den sürgün edilen babasıyla birlikte Pesaro'ya ve daha sonra da Urbino'ya gitti (1557). Burada saray yaşamını yakından izledi. 1560'ta felsefe, hukuk ve belâgat eğitimi görmek üzere Padova'ya gitti. Henüz 18 yaşındayken Padova'da ilk epik şiiri olan "Rinaldo"yu (1562) yayımladı.

1565'te öğrenimini tamamlayarak Ferrara'da Kardinal Luigi d'Este'e bağlandı. Bir süre öz ve biçime ilişkin sorunlarla ilgilendi ve vardığı sonuçları 1567-1570 arasında yazdığı "Discorsi dell'Arte Poetica et in Particolare del Poema Heroico" (Şiir Sanatı ve Özellikle Epik Şiir Üzerine Dersler) adlı üç makalede topladı. 1572'de, kardinalin kardeşi, Dük II. Alfonso'nun himayesine girdi.

1573'te, pastoral bir oyun olan "Aminta"yı; 1574'te de, ancak 1581'de yayımlanan büyük epik şiiri "La Gerusalemme Liberata"yı (Kurtarılmış Kudüs) tamamladı. Yapıtının kilise tarafından beğenilmeyip sansür edileceği düşüncesiyle bunu izleyen yıllarda öldürüleceği korkusuna kapıldı ve 1579-1586 yılları arasında Ferrara'da gözaltında tutuldu.

Bu dönemde ortaya koyduğu yapıtlar, İtalyan düzyazı edebiyatının kusursuz örnekleri olarak değerlendirilir. Serbest bırakıldıktan sonra dinî şiirler yazdı. 1593'te de, ünlü epik şiirinin gözden geçirilmiş hâlini tamamladı ve yapıtı "La Gerusalemme Conquistata" (Fethedilmiş Kudüs) olarak adlandırdı.

TASSO (Torquato), İtalyan yazar (Sorrento 1544 - Roma 1595), Bernardo Tasso’ nun oğlu. Uzun süre başıboş dolaşmasının ve gözaltında tutulmasının (1577 ve 1579-1586) yanı sıra Tasso'nun çılgınlığı da, Birinci haçlı seferi dönemine ait 20 bölümlük epik şiiri Gerusalemme hberata (Kurtarılmış Kudüs) kadar ünlüdür. Bu çılgınlığın en anlaşılmaz yanı, daha yeni tamamlanmış (1575) başyapıtını yadsımasına, 1581'e kadar yayımlanmasına karşı koymasına, daha sonra, yaşamının geri kalan kısmını, bu başyapıtı sıkı denetimden geçirmek ve bozmakla geçirmesine yol açmasıdır: sonuç Gerusalemme conquistata (Fethedilmiş Kudüs) oldu (1592 -93).
Bir yandan, 1559'da başladığı Gerusalemme'yi (Kudüs) yazarken, bir yandan da şövalresk bir şiir olan Rinaldo'yu (1562), Monteverdi’den Metastasio'ya kadar XVII. ve XVIII. yy.’ların, tüm melodramını haber veren pastoral bir masal olan Aminta"yı yazdı (1573) ve yapıt büyük başarı kazandı.
Gerusalemme'hin bütünlüğü, hacminin geniş olmasının ötesinde, çağdaş okur için her şeyden önce estetitee de, Tasso için yalnızca teknik ve ideolojik olabilirdi. Gerçekten de, Tasso'nun esas olarak üzerinde en çok durduğu konu, şiirinin, dinsel erekliği ve “kahramanlık” şiirinin tarihsel gerçeğe benzerliğini olduğu kadar, kişilerin seçimini ve onların ayrıntılı öykülerini de (özellikle çarpışmalar, düellolar) Discorsi dell'arte fetica (1566) ve Discorsi del poema eroico (1595) adlı yapıtlarında açıkladığı kurallara uygun olarak dile getirmesiydi. Fakat, genel anlayışa aykırı olarak, Gerusalemme conquistata ile sonuçlanan, hitabet ve inanç açısından kendini sansür süreci, barok şiirinin aşırılıklarını daha o zamandan ilan eden abartmalı bir biçimciliği de birlikte sürüklüyordu. Ferrara'da Sant' Anna tımarhanesi'ne kapatılan (1579) Tasso orada Ferrara prensesleri şiirini yazdı. 1586'da salıverilince, yeniden başıboş yaşama başladı ve papanın resmi şairliğine atanmak üzereyken öldü. Tasso’nun son şiir yapıtlarına gelince, onlar da, daha açık seçik olarak, Torrismondo'nun (1587) ağır trajik öğeleri ya da Le Sette Giornate del mondo creato' nun (1607) şatafatlı olduğu kadar soğuk resimlemesi gibi, ön barok estetiğiyle süslenmiştir Ayrıca, çağın zihniyetini ve bilinç bunalımlarını gösteren çok önemli bir belge sayılabilecek olan Dialoghi de (26 diyalog) onundur.