Sophokles (İ.Ö. 497 Atina yakınları-406 Atina)
MsxLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Yunanlı trajedi şairi. İyi bir öğrenim gördü. Yunan trajedisinin babası Aiskhilos'u tanıdı. Perikles ve Herodot ile dost oldu. Yüksek devlet görevlerinde bulundu. Tiyatro yarışmalarında "Triptolemos" adlı üçlemesiyle ilk kez ödül aldı. Bir başka yarışmada yaşlı usta Aiskhilos'u da geçti. Ölümünden uzun bir süre sonra bile, onu tanrıların sevgili oğlu olarak gören Atinalılar tarafından adına adaklar adandı. Bizans kaynakları onun 130 ya da 123 oyun yazmış olduğunu ileri sürmüşlerdir. Günümüze yedi trajedisi ve bir de "Zağarlar" adlı satir oyununun bir bölümü gelmiştir. Trajedilerinin kesin olmayan bir tarihî sıralaması şöyledir: "Aias", "Trachis Kadınları", "Antigone", "Kral Oidipus", Elektra", "Philoktetes" ve "Oidipus Kolones'ta". "Elektra" kuruluş bakımından onun en yetkin oyunlarından biridir. Annesinin öldürdüğü babası Agamemnon'un öcünü almak isteyen ve bunun için kardeşi Orestes'in dönüşünü bekleyen Elektra'nın yalnızlığı, oyunun ana temasını oluşturur. Sonunda Orestes, Elektra ile karşılaşır, üvey babasıyla annesini öldürerek babalarının öcünü alır. "Antigone" ve "Kral Oidipus", Sophokles'in başyapıtları olarak kabul edilir. "Antigone" tüm çağlar boyunca insanları derinden etkilemiş bir oyundur, bu da büyük ölçüde genç kahraman Antigone'nin kişiliğinden kaynaklanır. "Ben dünyaya kin değil, sevgi paylaşmaya geldim" diyen Antigone, kardeşlik duygusunun, Sophokles'teki insancıllığın sözcüsüdür.
"Kral Oidipus"un konusu kısaca şöyledir:
Bir bilici (kâhin), Thebai Kralı Laios'a çocuk yapmamasını, öz oğullarından birinin onu öldüreceğini söyler. Bunun üzerine Laios yeni doğan oğlu Oidipus'u bir dağ başına bırakır. Oidipus kendisini bulan bir çoban tarafından Korint kralıyla kraliçesine götürülür ve onlar tarafından büyütülür. Günün birinde bir bilici Oidipus'a kendi babasını öldürüp annesiyle evleneceğini söyler. Bunun üzerine Oidipus bir daha Korint'e dönmez. Thebai kentine giderken yolda öz babası Laios'u öldürür, daha sonra kralın dul karısıyla, yani öz annesiyle evlenir ve dört çocuğu olur. Sophokles oyunu bu noktada başlatır. Thebai'de bir veba salgını başlamıştır. Salgının ortadan kalkması, tanrıların isteğine göre Laios'un katilinin bulunmasına bağlıdır: Oidipus katili aramaya başlar. Arananın kendisi olduğunu öğrenince de gözlerini oyarak kentten ayrılır. Annesi ve karısı İokaste de kendisini asar. Yunan trajedisinin, Aiskhilos'tan sonra ikinci büyük ustası olan Sophokles, trajedi türünde önemli değişiklikler yaptı. Koroyu genişletti, trajediye üçüncü oyuncuyu kattı. Ortak bir olay üzerine kurulu üçleme biçiminden koparak, tek trajediyi geliştirdi. Aiskhilos, oyunlarında bütün bir soyun yazgısını ele alırken, Sophokles bir tek insanın yazgısı üzerinde durdu. Yine, insanların tanrılarla çatışmasından çok, insanların insanlarla çatışmasını işledi.
MsxLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Sponsorlu Bağlantılar
Yunanlı trajedi şairi. İyi bir öğrenim gördü. Yunan trajedisinin babası Aiskhilos'u tanıdı. Perikles ve Herodot ile dost oldu. Yüksek devlet görevlerinde bulundu. Tiyatro yarışmalarında "Triptolemos" adlı üçlemesiyle ilk kez ödül aldı. Bir başka yarışmada yaşlı usta Aiskhilos'u da geçti. Ölümünden uzun bir süre sonra bile, onu tanrıların sevgili oğlu olarak gören Atinalılar tarafından adına adaklar adandı. Bizans kaynakları onun 130 ya da 123 oyun yazmış olduğunu ileri sürmüşlerdir. Günümüze yedi trajedisi ve bir de "Zağarlar" adlı satir oyununun bir bölümü gelmiştir. Trajedilerinin kesin olmayan bir tarihî sıralaması şöyledir: "Aias", "Trachis Kadınları", "Antigone", "Kral Oidipus", Elektra", "Philoktetes" ve "Oidipus Kolones'ta". "Elektra" kuruluş bakımından onun en yetkin oyunlarından biridir. Annesinin öldürdüğü babası Agamemnon'un öcünü almak isteyen ve bunun için kardeşi Orestes'in dönüşünü bekleyen Elektra'nın yalnızlığı, oyunun ana temasını oluşturur. Sonunda Orestes, Elektra ile karşılaşır, üvey babasıyla annesini öldürerek babalarının öcünü alır. "Antigone" ve "Kral Oidipus", Sophokles'in başyapıtları olarak kabul edilir. "Antigone" tüm çağlar boyunca insanları derinden etkilemiş bir oyundur, bu da büyük ölçüde genç kahraman Antigone'nin kişiliğinden kaynaklanır. "Ben dünyaya kin değil, sevgi paylaşmaya geldim" diyen Antigone, kardeşlik duygusunun, Sophokles'teki insancıllığın sözcüsüdür.
"Kral Oidipus"un konusu kısaca şöyledir:
Bir bilici (kâhin), Thebai Kralı Laios'a çocuk yapmamasını, öz oğullarından birinin onu öldüreceğini söyler. Bunun üzerine Laios yeni doğan oğlu Oidipus'u bir dağ başına bırakır. Oidipus kendisini bulan bir çoban tarafından Korint kralıyla kraliçesine götürülür ve onlar tarafından büyütülür. Günün birinde bir bilici Oidipus'a kendi babasını öldürüp annesiyle evleneceğini söyler. Bunun üzerine Oidipus bir daha Korint'e dönmez. Thebai kentine giderken yolda öz babası Laios'u öldürür, daha sonra kralın dul karısıyla, yani öz annesiyle evlenir ve dört çocuğu olur. Sophokles oyunu bu noktada başlatır. Thebai'de bir veba salgını başlamıştır. Salgının ortadan kalkması, tanrıların isteğine göre Laios'un katilinin bulunmasına bağlıdır: Oidipus katili aramaya başlar. Arananın kendisi olduğunu öğrenince de gözlerini oyarak kentten ayrılır. Annesi ve karısı İokaste de kendisini asar. Yunan trajedisinin, Aiskhilos'tan sonra ikinci büyük ustası olan Sophokles, trajedi türünde önemli değişiklikler yaptı. Koroyu genişletti, trajediye üçüncü oyuncuyu kattı. Ortak bir olay üzerine kurulu üçleme biçiminden koparak, tek trajediyi geliştirdi. Aiskhilos, oyunlarında bütün bir soyun yazgısını ele alırken, Sophokles bir tek insanın yazgısı üzerinde durdu. Yine, insanların tanrılarla çatışmasından çok, insanların insanlarla çatışmasını işledi.
Biyografi Konusu: Sophokles nereli hayatı kimdir.
Sen sadece aynasin...