Biyografi (Yaşamöyküsü) Nedir?
VIP VIP Üye
Yaşamöyküsü (Biyografi)
Bir kimsenin yaşamını konu alan yazı ya da yapıt, tercümei hâl, biyografi.
Yaşamöyküsü yazılarında söz konusu kimsenin doğum tarihi ve yeri, yetişmesi, öğrenimi, yaptığı işler sıralanır; ölmüşse, ölüm tarihi ve yeri belirtilir. Genellikle ünlü kişilerin, sanatçıların yaşamını konu edinen yaşamöyküleri içerikleri bakımından birkaç kümede toplanabilir:
Antoloji ve ansiklopedi gibi yapıtlarda yer alan ve kişiyi tanıtmayı amaçlayan yaşamöykülerinde doğum, ölüm yılları, öğrenim ve meslekî durum gibi kalıplaşmış bir yol izlenir. Bu tür biyografilere klasik yaşamöyküsü denilir.
Bir kimsenin kişiliğini oluşturan üstün niteliklerinin anlatıldığı yaşamöyküleri, portre adını alır. Portrelerde, söz konusu kimsenin duyguları, alışkanlıkları, onu başka insanlardan ayıran özellikleri belirtilir.
Bir kimseyi çevresi, gördüğü işler, özel yaşamı ve yapıtlarıyla kendi çağı içinde ayrıntılı olarak ele alan yaşamöyküleri de monografi ya da biyografik roman adını alırlar. Bu tür monografilerin ya da romanların ortak özellikleri bir araştırmanın ürünü olmalarıdır.
Eleştirel nitelik de taşıyabilecek monografilerde bilimsel, nesnel bir tutumu benimsemek, ötekilerde ise bir romancı ustalığına sahip olmak gerekir. Birinin ölümünden hemen sonra onunla ilgili anıların anlatıldığı yazılar da yaşamöyküsü türüne girer. Bu durumda yazarın tarafsızlığına güvenilemez. Bunların dışında anı, günlük türündeki yapıtlarla ünlü bir kişinin ya da yazarın mektuplarını kapsayan yapıtlar tam anlamıyla yaşamöyküsü sayılamasalar da bu tür ögeler taşırlar.
Bir de yazarının kendi yaşamını konu aldığı yapıtlar vardır. Bunlara özyaşamöyküsü (otobiyografi) denir. Roman biçiminde olanları ayrık tutulursa aradan zaman geçtikten sonra yazılan yaşamöyküleri, kapsamları bakımından da çeşitli kümelerde toplanabilir. Bu tür yapıtlar, bir kişinin yaşamına değgin olabilir, birçok kişiyi bir araya toplayabilir, belli bir meslekten olanları konu edinebilir ya da yalnız bir bölgede yetişenleri ele alabilir.
Sponsorlu Bağlantılar
Yaşamöyküsü yazılarında söz konusu kimsenin doğum tarihi ve yeri, yetişmesi, öğrenimi, yaptığı işler sıralanır; ölmüşse, ölüm tarihi ve yeri belirtilir. Genellikle ünlü kişilerin, sanatçıların yaşamını konu edinen yaşamöyküleri içerikleri bakımından birkaç kümede toplanabilir:
Antoloji ve ansiklopedi gibi yapıtlarda yer alan ve kişiyi tanıtmayı amaçlayan yaşamöykülerinde doğum, ölüm yılları, öğrenim ve meslekî durum gibi kalıplaşmış bir yol izlenir. Bu tür biyografilere klasik yaşamöyküsü denilir.
Bir kimsenin kişiliğini oluşturan üstün niteliklerinin anlatıldığı yaşamöyküleri, portre adını alır. Portrelerde, söz konusu kimsenin duyguları, alışkanlıkları, onu başka insanlardan ayıran özellikleri belirtilir.
Bir kimseyi çevresi, gördüğü işler, özel yaşamı ve yapıtlarıyla kendi çağı içinde ayrıntılı olarak ele alan yaşamöyküleri de monografi ya da biyografik roman adını alırlar. Bu tür monografilerin ya da romanların ortak özellikleri bir araştırmanın ürünü olmalarıdır.
Eleştirel nitelik de taşıyabilecek monografilerde bilimsel, nesnel bir tutumu benimsemek, ötekilerde ise bir romancı ustalığına sahip olmak gerekir. Birinin ölümünden hemen sonra onunla ilgili anıların anlatıldığı yazılar da yaşamöyküsü türüne girer. Bu durumda yazarın tarafsızlığına güvenilemez. Bunların dışında anı, günlük türündeki yapıtlarla ünlü bir kişinin ya da yazarın mektuplarını kapsayan yapıtlar tam anlamıyla yaşamöyküsü sayılamasalar da bu tür ögeler taşırlar.
Bir de yazarının kendi yaşamını konu aldığı yapıtlar vardır. Bunlara özyaşamöyküsü (otobiyografi) denir. Roman biçiminde olanları ayrık tutulursa aradan zaman geçtikten sonra yazılan yaşamöyküleri, kapsamları bakımından da çeşitli kümelerde toplanabilir. Bu tür yapıtlar, bir kişinin yaşamına değgin olabilir, birçok kişiyi bir araya toplayabilir, belli bir meslekten olanları konu edinebilir ya da yalnız bir bölgede yetişenleri ele alabilir.
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
