Ana Dil ve Ana Dili

Neden Anadili Öğretimi?
Özellikle ikidilli ve çokdilli ortamlarda azınlık dili konuşucusu öğrencilerin okul başarıları üzerinde yaptığı araştırmalarla tanınan ve anadili öğretimi alanında bugüne kadar yapılmış en kapsamlı alan araştırmasını gerçekleştiren Collier’in saptamaları, anadili olgusunun birey açısından önemini çarpıcı bir biçimde gözler önüne sermektedir. Collier’in temel ilgisi ya da Collier’in araştırmalarını güdüleyen temel etmen, azınlık dili konuşucusu olan okul çocuklarının, yani zorulu temel eğitim süreci kapsamındaki öğrencilerin “anlamlı bir eğitim” alması gerektiği varsayımıdır. Amerika Birleşik Devletleri’nin farklı eyaletlerinde yaklaşık 25 yıllık bir alan araştırmasına dayanan bu çalışmanın bulguları çeşitli yayınlar yoluyla sürekli olarak bilim dünyasına sunulmuştur. Collier ve arkadaşlarının gerçekleştirdiği çeşitli araştırmaların sonuçları, Amerika Birleşik Devletlerinin farklı eyaletlerindeki yaygın devlet politikaları ve eğitimsel sayıltılar doğrultusunda, dil öğretiminin “diğer araştırmalardan ayrı tutulabileceğine” ve öncelikli önem konusu olarak vurgulanan “azınlık dili konuşuru öğrenciler herşeyden önce İngilizce öğrenmek zorundadır” görüşüne açık bir karşı yanıt oluşturmaktadır.
Anılan araştırmaların sonuçlarına en genel düzlemde bakıldığında, nitelikli ikidilli programlarda, yani kendi anadillerinde ve İngilizce'de 4 ila 7 yıl arasında öğrenim görmüş öğrencilerin İngilizce'deki akademik başarısının, yalnızca İngilizce ağırlıklı olarak tekdilli programlarda öğrenim görmüş olanlardan anlamlı bir biçimde yüksek olduğu görülmektedir. Bir başka deyişle, azınlık dili konuşuru olan öğrencilerin ders programları kapsamındaki farklı derslerde İngilizce'yi dersin gerekleri doğrultusunda kullanma konusundaki başarılarında, ikidilli eğitim almış olma durumu anlamlı bir fark yaratmaktadır. İkidilli programlarda belirtilen süre ile öğrenim gören öğrenciler İngilizce'de yüksek bir akademik başarı sergilerken, kendi anadillerinde de tüm dilsel beceri alanlarında en yüksek başarı düzeyine ulaşmaktadırlar [3]. Bu sonuç, araştırmalar boyunca izlenen öğrencilerin, kendi anadillerinde bilişsel ve akademik gelişimi kesintisiz bir biçimde sergileyebilecekleri nitelikli bir anadili öğretimi süreci geçirmiş olmalarıyla gerekçelendirilmektedir. Böylece, kesintisiz bir nitelikli anadili öğretiminin gerekliliği tartışılmaz bir biçimde belirginleştirilmektedir. Anadilinin bireyin bilişsel ve akademik gelişimindeki büyük önemi ve ikinci dil edinimi ve öğrenimine olumlu etkisine işaret eden önceki çalışmaların bulguları bu yolla genişletilerek desteklenmiştir [4]. Anadili edinimi ve öğretimiyle gelişen kavram oluşturma yeteneği, farklı konulara yönelik hayat bilgisi, yazılı iletişim becerisi ve estetik dil kullanımı, problem çözme, gözlem yapma, bulguya, vargıya ulaşma gibi akademik beceriler ve öğrenme stratejilerindeki gelişim, bütünüyle ikinci dile aktarılmaktadır. İkinci dildeki sözvarlığının ya da sözlü ve yazılı dil kullanım becerisinin gelişimi, bu gelişmişlik derecesinin ilk dildeki gelişmişlik düzeyine dayanmakta olduğunu göstermektedir. Öyle ki, bazı çalışmaların sonuçları kendi anadilinde yukarıda belirtilen açılardan eksiklikleri olan öğrencilerin ikinci dilde çeşitli bilişsel sorunlarla karşı karşıya geldiğini göstermektedir [5]. Bu durum kavram oluşturma, farklı konulara yönelik hayat bilgisi, yazılı iletişim becerisi ve estetik dil kullanımı, akademik beceriler ve öğrenme stratejilerindeki gelişim açısından anadilinin yüklendiği rolün ne denli önemli olduğunu, nasıl bir anadili öğretimi sorusunun ise ne denli kapsamlı bir yanıt içermesi gerektiğini kanıtlamaktadır.