Goranice
VIP VIP Üye
Goranice
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Goranice
كوردی Hewramî, Kurdî, Maçû
Goranice (Kürtçe: Goranî), İrani Diller'in Kuzeybatı grubuna ait bir dildir.
Tarih
İran - Irak sınırındaki Hawraman Dağlarında konuşulan bu dil, oldukça zengin bir geçmişe sahiptir. Geçmişte Kürt Erdelan beyliğinde resmi dil olan Gorani, 20. yyılın başlarında bu konumunu yittirdi. Şuan itibariyle, çoğu sunni olan bir kısmı ise Yarsan olan, yaklaşık 300.000 kişi bu dili konuşmakta. Gorani yarsanlarin(ehli hakk) kutsal dilleri olarak bilinir. Eski Yarsan deyişleri hepsi gorani dilinde yazılmıştır. Hata irandaki yarsan (türkçe: Yarıstan) türkler bile, önceden bu dili konuştuklarını idaa ederler: "O zamanki bedenimde şahımla saf bir gorani ile konuştum, bu bedene girdikten sonra mecburen Türkçe konuşuyorum" denilir bir Yarsan türk deyişinde.
Goran kimliği
Avrupalılar genel olarak goraniyi kürtçe olarak kabul etmezler, lakin goranlar kendilerini kürt gördükleri gibi, dillerinide kürtçe olarak anlarlar. Bu dili konuşanlar kendi dillerine Hewramî yada maçû (ben diyorum) derler, Avrupayi dilbilimcileri ise bu dille yanlışlıkla "Gorani" ismini takmışlardır. Goran daha doğrusu "Gûran" Iran kürdistanında Misken ile eşdeğer olarak anılır, Gûran adı bugün hâlâ Şahrezur Kürtlerinde serf-benzeri Kürtçe konuşan köylülük için kullanılıyor. Oysa Hewramîyi konuşan insanlar bu serf-konseptinde yer almıyorlar. Kaldıka, kelhuri, leki veya gorani konuşan bütün yarsan kürtler, kendilerini "Gûran-Kürtleri" olarak görürler. "Gûran" yarsan inancına bağlı bütün kürtler için ortak bir benimsemedir, "yarsan" kavramıyla eşanlamlı olarak kullanılır.
Kürtçe, Zazaca tezleri
Kimi Kürt dillerinden olduğunu söyler. Kimi İrani dillerin Kuzey-Batı kolundan olup, Zaza-Gorani altgrubunda yer aldığını söyler.
Bu dil dilbilimsel açıdan "asıl Kürtçe" olarak önlenen "Kurmancî" lehçelerinin dışında kalmasına rağmen, pragmatik dilbilimciler arasında yeni konseptlenen "kürt dilleri" modelinin, etnik öğelerden dolayi, içinde yer almaktadır.
Lehçeler
Gorani lehceleri arasında şüphesiz en önemlisi kendi içinde iki kola ayrılan Hewramî´dir. Hewramî diğer Gorani lehçelerinde çokça farklı olup, sunni Kürt Spiritüalizminde önemli bir yere sahiptir. Goraninin diğer lehçeleri şunlardır:
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sponsorlu Bağlantılar
Goranice
كوردی Hewramî, Kurdî, Maçû
- Konuşulduğu ülkeler
- İran, Irak ve Avrupadaki Kürt Diasporası tarafından
- Konuşan kişi sayısı
- ±300,000
- Dil grubu sınıflandırması
- Hint-Avrupa dil ailesi
- Hint–İran dilleri
- İran dilleri
- İran Kuzey-Batı
- Zaza-Gorani
- Gorani
Goranice (Kürtçe: Goranî), İrani Diller'in Kuzeybatı grubuna ait bir dildir.
Tarih
İran - Irak sınırındaki Hawraman Dağlarında konuşulan bu dil, oldukça zengin bir geçmişe sahiptir. Geçmişte Kürt Erdelan beyliğinde resmi dil olan Gorani, 20. yyılın başlarında bu konumunu yittirdi. Şuan itibariyle, çoğu sunni olan bir kısmı ise Yarsan olan, yaklaşık 300.000 kişi bu dili konuşmakta. Gorani yarsanlarin(ehli hakk) kutsal dilleri olarak bilinir. Eski Yarsan deyişleri hepsi gorani dilinde yazılmıştır. Hata irandaki yarsan (türkçe: Yarıstan) türkler bile, önceden bu dili konuştuklarını idaa ederler: "O zamanki bedenimde şahımla saf bir gorani ile konuştum, bu bedene girdikten sonra mecburen Türkçe konuşuyorum" denilir bir Yarsan türk deyişinde.
Goran kimliği
Avrupalılar genel olarak goraniyi kürtçe olarak kabul etmezler, lakin goranlar kendilerini kürt gördükleri gibi, dillerinide kürtçe olarak anlarlar. Bu dili konuşanlar kendi dillerine Hewramî yada maçû (ben diyorum) derler, Avrupayi dilbilimcileri ise bu dille yanlışlıkla "Gorani" ismini takmışlardır. Goran daha doğrusu "Gûran" Iran kürdistanında Misken ile eşdeğer olarak anılır, Gûran adı bugün hâlâ Şahrezur Kürtlerinde serf-benzeri Kürtçe konuşan köylülük için kullanılıyor. Oysa Hewramîyi konuşan insanlar bu serf-konseptinde yer almıyorlar. Kaldıka, kelhuri, leki veya gorani konuşan bütün yarsan kürtler, kendilerini "Gûran-Kürtleri" olarak görürler. "Gûran" yarsan inancına bağlı bütün kürtler için ortak bir benimsemedir, "yarsan" kavramıyla eşanlamlı olarak kullanılır.
Kürtçe, Zazaca tezleri
Kimi Kürt dillerinden olduğunu söyler. Kimi İrani dillerin Kuzey-Batı kolundan olup, Zaza-Gorani altgrubunda yer aldığını söyler.
Bu dil dilbilimsel açıdan "asıl Kürtçe" olarak önlenen "Kurmancî" lehçelerinin dışında kalmasına rağmen, pragmatik dilbilimciler arasında yeni konseptlenen "kürt dilleri" modelinin, etnik öğelerden dolayi, içinde yer almaktadır.
Lehçeler
Gorani lehceleri arasında şüphesiz en önemlisi kendi içinde iki kola ayrılan Hewramî´dir. Hewramî diğer Gorani lehçelerinde çokça farklı olup, sunni Kürt Spiritüalizminde önemli bir yere sahiptir. Goraninin diğer lehçeleri şunlardır:
- Hewramanî Textî: Hewramanın Irakta kalan kısmında konuşulur.
- Hewramanî Lûhonî: Hewraman bölgesinin iran tarafında konuşulur.
- Şebeki: Şabaklarca Musul yakınlarında konuşulur.
- Bacelanî: Xanekin ve Musulda kalan büyük Bacelan boyunun konuştuğu lehçedir
- Sarlî: Musulun kuzeyinde 15 köyde, kakai kürtlerinin kulandığı şivedir.
- Kendulayî (asıl Gorani): Yarsanların kutsal dili olarak bilinen, Goran aşiretinin konuştuğu lehçedir.
- Şexanî: eskiden Halepçe yöresinde konuşulan lehçedir. Halepçe katliyamında sonra bu yöredeki goranlar Hewraman dağlarına sığınmışlardır.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
