Püf Noktaları:
Terbiye Yöntemleri
Türk mutfağında etlerin geniş bir kullanım alanı vardır. Bu nedenle,
hangi yöntemle pişirilirse pişirilsin etin lezzetli olması büyük önem taşır.
Etin lezzetini arttırmak için yapılan işlemlerden biri de, marine (terbiye)
etmektir. Marine etme, etin taze ot ve baharatlı bir sıvı (marinat) içinde
bekletilerek yumuşatılması ve tatlandırılmasıdır.
İşte size kolayca hazırlayabileceğiniz bir marinat: Bir miktar soğanı
(ör.1 kg. et için 3 orta boy soğan) çok küçük parçalar halinde kestikten
sonra bir tülbentin içine koyun ve suyunu bir kabın içine çıkartın.
Aynı kabın içine bir miktar zeytinyağıyla birlikte kekik ve defne
yaprağı koyun. Eti bu karışımın içine yatırın ve 24 saat bekletin. Etinizin
yumuşak ve lezzetli olacağını göreceksiniz.
Etler ızgara yaptıktan sonra bekleyecekse, saklama kabını önceden
ısıtıp, ağzını sıkıca kapatmak, yiyeceklerinizin daha geç soğumasını
sağlayacaktır.
Et Pişirirken
Benmari usulü pişirme, yemeğin tencerenin altında yanan ateşle
temasının önlenmesi amacıyla, içinde su olan bir tencerenin içine
oturtularak yavaş yavaş pişirilmesi yöntemidir.Bu yöntem tercih edildiğinde,
alttaki tenceredeki suyun, üstteki tenceredeki yemeğin en az yarısına kadar
gelmesine dikkat edilmelidir.
Fırında tavuk pişirirken tavuğu, içinin pişmesi, dışının yanmaması
için, göğsü altta, sırtı üstte olacak şekilde tepsiye koyun ve fırınınızı
160 °C'de kullanın.
Fırında pişirdiğiniz tavuğu hemen yemeyecekseniz ve kurumasını da
istemiyorsanız, fırından çıktığında üzerine Sana ve limon suyu sürün
ayrıcada alüminyum folyoya sarın. Tavuğunuz yumuşacık kalacaktır.
Et, tavuğa göre daha uzun sürede pişer. Eti fırında yapacağınız zaman,
fırınınızı 180 °C'ye ayarlarsanız, daha iyi sonuç alırsınız. Eğer eti fırına
vermeden önce yağlayacaksanız, yağlı tarafının gelmesine dikkat edin.
Tariften yemek yaparken ölçülerin uygulanması büyük önem taşır. Şeker, un
gibi malzemeyi kap içinde ölçeceğiniz zaman, yerleştirmek için bastırmaktan
kaçının Aksine, hafifçe bir biçimde karıştırın. Tariflerdeki ölçüler buna
göre verilmiştir.
Birçok çorbaya, sosa ve pilava lezzet veren et sularının iyi sonuç
vermesi için, günlük tüketilmesi gerekir. Et suyunun defalarca kaynatılması,
lezzetini bozulmasına neden olur.
Rostoyu pişirdikten sonra 15 dakika bekletip servis yaparsanız, hem
lezzeti daha iyi olur, hemde daha rahat kesilir.
Izgara etlerini servis yaparken üzerlerine aromalı bir parça Sana
koyarsanız değişik bir lezzet elde edersiniz.
Sote etmek, sebze balık veya etlerin, yağda karıştırılarak veya iri
parçalar halindeyseler alt üst edilerek, rengi koyulaşıncaya kadar
pişirilmesidir. Sote ederken, pişirilecek malzemenin eşit büyüklükte
olmasına dikkat edilmelidir. Küçük parçalar halinde doğranmış sebze, balık
veya etler sote edilirken, tava veya tencerenin kapağı kapatılmaz. Ama
parçalar büyük ise, malzemeler renk aldıktan sonra, kapak örtülerek
pişirmeye devam edilmelidir.
Et kavururken tencerenin etrafında biriken (yapışkan) maddeleri
sıyırarak tencerenin içine alın. Çünkü bu maddeler bol miktarda aroma
içermektedir.
Kızartma Yaparken
Gratine etmek, temel anlamıyla bir yemeğin üstünü kızartmaktır. Bunun
için yemeğin üstüne, beşamel sos, rendelenmiş peynir veya yumurtayla
karıştırılmış ekmek içi sürülür ve fırına verilir. Gratine tadını mümkün
olduğunca fazla alabilmek için ise, yemeğin konulduğu kabın fazla derin
olmaması gerekir.
En çok tercih ettiğimiz pişirme yöntemlerinden biri de kızartmadır.
Eğer derin yağda kızartma yapıyorsanız iyi sonuç alabilmek için yiyeceğin
hacminin dört katı yağda kızartmalısınız.
Kızartma yağının ideal sıcaklığa geldiğini anlamak için kızartılacak
malzemeden küçük bir parçayı yağa atın. 20 Saniyede yüzeye çıkıyorsa yağ
istenilen ısıdadır.
Kızartma süresince yağın ısısı sabit kalmalıdır. Bunun için kızartma
kabına bir seferde fazla yiyecek koymamaya dikkat edin.
Unutmayın! İyi bir kızartma yağı, sadece ilk anda köpürür ve fritözde
yapışkan artık bırakmaz.
Bozulan yağda kızartılan yiyeceklerin dışı fazla kızarır, içi çiğ
kalır. Yiyecekler aşırı yağlı olur. Ömrünü tamamlamış yağ sürekli köpürme ve
duman yapar. Kızartmada kullandığınız yağın mısır özü ve ayçiçek olmasına
dikkat edin, zeytinyağı kızartma için uygun bir yağ değildir.
Kızartılacak olan yiyecekleri önceden baharatlamayın. Çünkü baharat
yiyeceğin yüzeyinede hoş görünmeyen noktacıklar meydana getirir.
Kızartma yağının ömrünü uzatmak elinizde. Yağın sağlıklı bir şekilde
defalarca kullanabilmek için, her kızartmadan sonra süzün ve ağzı kapalı,
ışık geçirmeyen bir kabın içinde saklayın. Yağın bozulmaması için,
yiyecekleri ıslak veya nemli olarak fritöze atmayın.
Kızgın yağa bakırlı ve kalaylı gereçlerin sokulması, yağın bozulmasına
neden olur. Bu tür gereçlerin paslanmaz çelik olması gerekir.
Kızartılacak yiyeceklerin eşit büyüklükte kesilmesi, eşit oranda
kızarmalarını sağlayacaktır.
Kızarmada ideal ısı, 175-195 °C'dir. Yağın ısısının düşük olması
yiyeceğin yağ çekmesine, yüksek olması ise, yanmasına neden olur. Yağın
sıcaklık derecesini anlayabilmek için, içine küçük bir ekmek parçası atın.
Eğer ekmek altın sarısı rengi bir dakikada alırsa yağ 175 °C, 40 saniyede
alırsa 190 °C, 20 saniyede alırsa 195 °C'dir.
Yumuşak dokulu yiyecekler kızartılırken, yüzeyinin zarar görmemesi
için yiyecek bir bulamaça (un, yumurta veya galeta unu) batırdıktan sonra
kızartılır. Bu tür yiyecekler kızartılırken yağın bozulmaması için, kaplama
maddesinin fazlasının atılması gerekir.
Dondurulmuş gıdalar kızartılırken, kızartılacak parçalar küçük ise,
çözdürülmeden kızgın yağa atılabilir. Ama büyükse Mutlaka çözdürülüp sonra
kızartılmalıdır.
Patatesleri kızartmadan önce süt dolu bir kabın içinde biraz bekletin,
kuruladıktan sonra tavaya atın. Böylece daha az yağ çekeceklerdir.
Kızartma yaptığınız besinlerin fazla yağ çekmesini istemiyorsanız
yiyeceklerinizi yumurtalı una (galeta unu da olabilir) batırıp 15 dakika
kadar buzdolabında beklettikten sonra kızartırsanız, hem daha lezzetli hem
de daha az yağ çekmiş olacaktır.
Salata ve Garnitür İpuçları
Salata yaparken öncelikle salata malzemelerinin ıslak olmamasına
dikkat edilmelidir. Çünkü malzemenin ıslak olması, sosun malzemeye nüfus
etmesini engeller. İyi bir salata için ayrıca, malzemelerin birbirini
bütünler nitelikte olması gerekir. Örneğin kabakla dereotu, domatesle
fesleğen, cevizle peynir birlikte kullanıldığında iyi sonuç verirler.
Garnitür olarak hazırlanan sebzeler kaynayan pişirme suyuna atılıp 4-5
dakika pişirildikten sonra margarinle hafifçe çevirilmeli.
Çılbır yaparken, su yumurtanın üzerini kapatacak miktarda olmalı,
pişirmeyi kolaylaştırmak için de suyunu biraz tuz ve sirke eklenmelidir.
Sebze Pişirirken
Karnabahar, lahana, soğan gibi keskin kokulu yiyecekler pişirilirken
tencere kapağı aralık tutulursa, kokunun yemeğe sinmesi önlenmiş olur.
Sebze yemeği pişirilirken yemeğe ekleyeceğiniz su sıcak olmalıdır.
Yemeğiniz daha lezzetli olacaktır.
Yeşil renkli sebzelerin rengini korumak için tencerenin kapagı aralık
tutularak buharın çıkması sağlanmalı veya yemek tencerenin kapağı sık sık
açılarak pişirilmelidir.
Sebzeler haşlanarak kullanılacaksa, haşlama suyuna eklenecek bir
miktar sirke, sebzelerin renginin korunmasını sağlayacaktır.
Haşlama Yaparken
Makarnanın haşlama suyuna bir, iki baş soğan, havuç v.b.sebzeler
koyarsanız daha lezzetli olacağını göreceksiniz.
Et suyu yaparken mutlaka soğuk su ile haşlayınız. Böylelikle aromalar
eşit oranda yayılır.
Hamur İşleri
Eğer evde ekmek yapıyorsanız, içine koyacağınız bir miktar haşlanmış
ve ezilmiş patates ekmeğinizin daha geç bayatlamasını sağlayacaktır.
Kekinizin kabarmasını istiyorsanız margarin ve şekerini iyi çırpın.
Güzel kek yapmanın bir koşulu da margarin ve yumurtanın oda sıcaklığında
olmasıdır.
Börek veya kek yaparken Sana kullanırsanız hamurunuzun daha iyi
kabardığını ve lezzetli olacağını göreceksiniz.
Erimiş Sana yağının içine süt katıp yufkanın her katmanına sürerseniz
böreğinizin daha lezzetli olacağını göreceksiniz.
Bayatlamış ekmeklerinizi dilim dilim yapıp aralarına sarımsaklı Sana
sürüp folyoya sarın. Yüksek ısıda fırında pişirin. Lezzetine
doyamıyacaksınız.
Ürünleri Saklarken
Balığı derin dondurucuya kaldırmadan önce içine limon sıkılırsa
çözüldüğünde kokusu daha az olur.
Pişirme Gereçleri
Düdüklü tencereye konacak malzeme ve su miktarı, tencereyi hiçbir
zaman tam olarak doldurmamalı, tencerenin en az 1/3 'ü boş kalmalıdır.
Pişirme Hatalarını Düzeltme
Çorbanızın tuzu fazla kaçtıysa, bir patatesi kabuklarını soyup ikiye
kestikten sonra, çorba tenceresinin içine atın.
Çorbanız çok sulu olduysa, hazırlayacağınız bir meyaneyle kıvamını
ayarlayabilirsiniz. Bunun için iki kaşık eritilmiş Sana'yı bir kaşık unla
karıştırıp ve bu karışımı pişmekte olan çorbanıza yavaş yavaş ekleyin.
Pilavı tutturmak ustalık ister. Eğer pilav suyunu çektiği halde
pirinçler hala sertse, ¼ ölçü sıcak su ilave edin ve pirinçler suyu
çekinceye kadar pişirmeye devam edin.
Bayatlamış ekmeklerinizi dilim dilim yapıp aralarına sarımsaklı Sana
sürüp folyoya sarın. Yüksek ısıda fırında pişirin. Lezzetine
doyamıyacaksınız.
Hamur İşine Soyunurken
Hamur işi yaparken hamuru mutlak surette en az 30 dakika
dinlendiriniz. Üzerini nemli bir bez ile kapatıp buzdolabına koyunuz.
Böylece hamur daha iyi açılacak ve daha iyi performans verecektir.
Un ve nişasta türü malzemeyi nereden kullanırsanız kullanın mutlaka
elekten geçiriniz ki topak topak kalmasın.
Kek - Pasta Yaparken
Kek yaparken karıştırmak için kullandığınız kaşığa hamur yapışmasını
istemiyorsanız, kaşığı kullanmadan önce süte batırın. Hamurun yapışmadığını
göreceksiniz.
Pişen keki kalıbından çıkartmakta zorluk çekiyorsanız, keki dökmeden
önce kalıbın içine yağlı kağıt döşeyin. Fırından çıkardığınız zaman, kağıdın
uçlarından tutup keki kalıptan çıkarabilirsiniz.
Genellikle pasta ve börek yaparken yumurtanın sarısını ayrı
kullanmanız gerekir. Yumurtayı altında kap olan ve dar ağızlı bir huninin
içine kırarsanız, akı hemen akar, sarısı hununin içinde kalır.
Pastalara kattığınız fındık, ceviz, v.s.'nin dibe çökmemesi için una
buladıktan sonra karışımın içine katın. Böylece piştiğinde pastanın içine
eşit bir şekilde dağılmış olurlar.
Pastaların üstüne koyduğunuz muz, elma, armut gibi meyvelerin
kararmaması için, meyveleri limonlu suya batırıp kullanın.
Pandispanya veya kek kalıplarına boşaltmadan önce kalıpların içine
yağlı kağıt koyarsanız kekleriniz yapışmaz.
Kir - Leke - Neme Karşı
Çelik tencerenizdeki lekeleri çıkartmakta zorluk çekiyorsanız;
temizlerken tencerenin içine bir tatlı kaşığı karbonat ve bir fincan sirke
koyup kaynatın. Hem üzerine işleyen kara lekeler çıkacak, hemde pırıl pırıl
olacaktır.
Çatal - bıçaklarınız kararıyorsa, bulaşık makinenizin deterjan gözüne
ayda bir kere çamaşır suyu koyun.
Şeker kavanozunun altına kurutma kağıdı koyarsanız, şekerin
nemlenmesini önlemiş olursunuz.
Yağ şişelerini yıkarken, şişenin içine birkaç parça kaya tuzu koyun
(baharatçılarda bulabilirsiniz) ve suyla çalkalayın. Bu işlemi yaptıktan
sonra yıkadığınızda pırıl pırıl olduğunu göreceksiniz.
Yazın kuruttuğunuz sebzeleri, içine gazete kağıdı koyduğunuz teneke
kutularda saklayın. Bu şekilde rutubet almalarını önlemiş olursunuz.
Yemek yaparken tencerenin dibi tutuyorsa, bir miktar karbonatı suyla
karıştırıp hamur haline getirin ve bu hamurla tencerenin dibini örtün,
birkaç dakika bekletin. Kolayca temizlenecektir.
Şişelerin dibini temizlemek için, içine gazete parçaları atıp su
doldurun. Birkaç saat bekledikten sonra, deterjanlı sıcak suyla yıkayın.
Tazeliği Koruma Yolları
Bir iki gün öncesinden kalan ekmek, börek ve benzeri hamur işlerini
atmayın. Alüminyum folyoya sararak ısıtın. Yeni pişmiş gibi taptaze
olacaktır. (Eğer ısıtmak için fırın kullanacaksanız, folyo yerine fırın
torbasına da koyabilirsiniz.) Fakat üzerine az miktarda su serpin.
Donmuş veya kristallenmiş balı eski haline getirmek için kavanozu içi
sıcak su dolu bir kapta bekletiniz.
Hazırladığınız sosun servise kadar soğumadan kalmasını istiyorsanız,
sos kabını sıcak su dolu bir kabın içinde bekletin. Bu şekilde ısısını ve
lezzetini koruyacaktır. Üzerinin kabuk bağlamasını önlemek için üzerine bir
parça margarin bırakın ve yağlı kağıt ile örtün.
Kahvenizi ağzı iyi kapanan bir kutuya koyduktan sonra buzlukta
bekletin. Uzun süre bayatlamadan kalacaktır.
Kesik limonların beklerken kurumaması için, limonu kesik yüzeyi alta
gelecek şekilde bir tabağa koyun ve üstüne bir bardak kapatın. Limonun kesik
yüzeyine dökeceğiniz bir miktar tuz da kurumasını geciktirecektir.
Peynirlerinizin tazeliğini koruması için, hava almayacak şekilde
şeffaf folyoya sarın.
Şeker kavanozunun altına kurutma kağıdı koyarsanız, şekerin
nemlenmesini önlemiş olursunuz.
Yazın kuruttuğunuz sebzeleri, içine gazete kağıdı koyduğunuz teneke
kutularda saklayın. Bu şekilde rutubet almalarını önlemiş olursunuz..
Tuzu naylon poşetinden çıkartıp, koyu renkli cam kavanozda serin bir
ortamda saklayın.
Tuz alırken iyotlu olmasına dikkat edin. İyot, ısı ve ışıktan hemen
etkilendiği için, tuzu
yemek piştikten sonra ilave edin.
Teneke içinde olan konserveleri açtıktan sonra mutlaka başka kap içine
alınız. Çünkü bir
kere açılan tenekenin özellikle ağız kısmı bakteri üremesi için
elverişli bir ortamdır.
Yumurtanın Sırları
Genellikle pasta ve börek yaparken yumurtanın sarısını ayrı
kullanmanız gerekir. Yumurtayı altında kap olan ve dar ağızlı bir huninin
içine kırarsanız, akı hemen akar, sarısı hununin içinde kalır.
Yumurta akını çırptığınız zaman çırpılan kap yağdan arınmış olmalı ve
az miktarda tuz eklenmeli ki yumurta beyazı iyi kabarsın.
Yumurta haşlarken suyun ve yumurtanın üstüne serptiğiniz bir tutam
tuz, yumurtaların çatlamamasını sağlayacaktır.