Giambattista Vico

Giambattista Vico
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

Giambattista Vico. 1668-1744 yılları arasında yaşamış olan ünlü İtalyan düşünürü. Özgün bir tarih anlayışı geliştirmiş olan Vico, Descartes'ın tarihe açık ve seçik düşüncelerle yaklaşma tavrına karşı çıkmış ve doğruluğu, kesinliği, açık seçik düşüncelerde değil de, etkinlikte, insan varlıkları tarafından yaratılmış, gerçekleştirilmiş olanda aramıştır. Vico ya göre, tarih, insanların eseridir. Çevrenin insan üzerinde belirli etken olduğu yaklaşımından uzak olduğunu vurgulamıştır. İnsan yanlızca kendisinin yarattığı şeyleri bilebilir düşüncesini benimsemiştir.

VİCO (Giambattista), İtalyan filozof (Napoli 1668 - ay. y. 1744). Yoksul bir ailenin çocuğuydu, kitapçı olan babası sayesinde öğrenme tutkusu uyandı. Giuseppe Ricci adında bir Cizvit onu felsefeye yöneltti. Napoli Üniversitesi’nde hukuk öğrenimi gördükten sonra, Napoli yakınında Va- tolla'da öğretmenlik, ardından Napoli’de retorik profesörlüğü yaptı. Yoksulluğu yüzünden uzun süre adını duyuramadı. Autobiographia (Özyaşamöyküsü) insanın açık ve usayatkın yanlarından çok, karanlık ve gizli yanlarına ilgi duyduğunu gösterir. Bu yüzden Vico, doğuştan fikirleri düşünce alanının dışında kullanmaya kalkışan akılcıları eleştirdi. Ancak kendi yapıtlarımızı tam anlamıyla bilebileceğimizi öne süren Galilei'nin bu görüşünü benimsedi. Buna göre, fiziksel olguların bir bölümü her zaman gözümüzden kaçsa da, insanların eylemleriyle kurulduğu için tarihi anlayabiliriz. Vico'nun katkısı asıl bu noktada önemlidir; tarihi tümüyle insana özgü bir olgu olarak göz önüne alan ilk düşünür odur. Daha sonra Hegel ve Croce de aynı görüşü savunacaklardır Ama Vico'nun özgünlüğü ve yeniliği bundan ibaret değildir. Çünkü Vico uygarlık durumunun insana vahiy yoluyla ulaştığı fikrini eleştirir ve yöntem olarak, karşılaştırmalı tarihe (Machiavelli'nin etkisi) ve filolojiye (Vallo' nun etkisi) başvurmayı önerir Vico’ya göre farklı tarihsel dönemleri karşılaştırmak, doğa bilimlerinde deneye başvurmaya benzer ve halkların toplumsal dönüşümleri dilin evrimine bağlı olarak ortaya çıkar. Dolayısıyla Vico için, vahiyle ulaşılmış tek gerçek din olan hıristiyan dini dışındaki tüm dinler, ilk insanların içinde yaşadıkları tehlikeli koşullarca belirlenmiş insani yapıtlardır. Gene bunun gibi, mantığın çözümleyici ve kavramsal dili var olmadan önce, imgelere dayalı ve şiirsel bir dil vardır. Vico'ya göre imge gücü akılsal düşünceden önce gelir. Son olarak, Vico tüm ulusların üç aşamadan geçeceğini öne süren bir tarihsel gelişme yasası ortaya attı. En önemli yapıtı Principi di una scienza nuova d'intorno alla commune natura delle nazionidn (Ulusların ortak özü çerçevesinde kurulan yeni bir bilimin ilkeleri) [1725]