Moritz Schlick

Moritz Schlick
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

Moritz Schlick. 1882-1936. Viyana Çevresinin kurucularından ve zamanının önde gelen mantıkçı pozitivistlerinden biri olarak Schlick, hem Yeni-Kantçı eğilimleri ve hem de Husserl'in felsefesini reddetmiş, felsefede analitik ve mantıksal yöntemlerin önemini vurgulayarak, algıyı eleştirel bir tarzda analiz etme çabası vermiştir. Bilgi konusunda, Kant'a ve Kantçılığa karşı çıkarak, empirist bir bakış açısı benimseyen, matematiğin ve mantığın önermelerinin, sentetik a priori önermeler olmayıp, tanım gereği doğru olan, analitik, yani içerik yönünden boş olan önermeler olduğunu öne süren Moritz Schlick, Poincare'de söz konusu olan uzlaşımcılığa da şiddetle karşı çıkıp, bilimsel kuramların, doğrulukları tekabüliyete bağlı olan kavramlardan meydana gelen a posteriori bir sistem olduğunu iddia etmiştir. Şu halde, önermeleri mantıksal bakımdan zorunlu olan analitik önermeler ve gerçek bir içeriği olan empirik ya da sentetik a posteriori önermeler olarak ikiye ayıran Schlick, mutlak kesin bilgiye ulaşmanın olanaksız olduğunu öne sürmüş; yapılabilecek en iyi şeyin, bilimin gerçekliği betimlerken oluşturduğu önerme sistemlerine yönelmek olduğunu belirtmiştir.

SCHLİCK (Moritz), alman filozof (Berlin 1882 - Viyana 1936), Viyana çevresinin kurucularından. Fizik öğrenimi gördü, daha sonra felsefeye yöneldi; Rostock ve Kiel üniversitelerinde ders verdi. 1922’de, Vıyana'da tümevarımsal bilimler felsefesi kürsüsüne atandı. Schlick, dolaysız, doğası gereği başkasına iletilemez olan deneyimle mantık yasalarına bağlı bilimsel bilgi arasındaki ayrıma dayanan bir bilim- kuramı (epistemoloji) kurdu. Ama ona göre mantık yasaları dilbilgisi kurallarından başka bir şey değildi. Wittgenstein'ın ve Carnap'ın etkisiyle mantıksal olguculuğun (pozitivizm) savlarını benimsedi ve Viyana çevresinin en etkili üyelerinden biri oldu. Vardığı ilk sonuçları Allgemeine Erkenntnislehre'da (Genel bilgi kuramı, [1918]) yayımlandı Bu yapıtta, bilginin özünü (bilgi sezgi değildir), bir problem olarak düşüncenin özünü (tutarlılık, birlik, apaçıklık, doğrulama) bilimsel araştırmanın gerçeklik karşısındaki sorunlarını (gerçeklik nasıl belirlenebilir, nasıl bilinebilir, özellikle de gerçeklik bilgisi nasıl geçerli kılınabilir) ele aldı ve incelemeyi, evrendeki özdeşliklere dayandığını düşündüğü tümevarımsal bilgiyle tamamladı.
Schlick, sanat ve ahlakla da ilgilendi. Baden'in yenikantçı kuramlarına karşı çıkarak, mutlak değerleri yadsıdı ve iyiliğe dayalı bir hazcı ahlak anlayışı ortaya koydu. Başlıca yapıtları: Lebensweisheit (Yaşamın bilgeliği) [1908], Raum undZeitin der gegenwârtigen Physik (Çağdaş fizikte uzay ve zaman) [1917], Fragen der Ethik (Etik sorunları) [1930], yaşamının son on yılında yazdıklarını bir araya getiren Gesammelte Aufsâtze 1926-1936 (1938). 22 haziran 1936'da bir ders sırasında öğrencilerinden biri tarafından öldürüldü.