Dilber Hala'nın Söylediklerinin Anlamını Biliyor musunuz?

Avrupa Yakası'nın senaristi Gülse Birsel, diziye yeni katılan,ancak kısa sürede büyük ilgi gören Dilber Hala karakterini anlamak için rehber hazırladı.

Bugün köşesinde Dilber Hala'ye yer veren Birsel, "Artık herkesin Dilber hala gibi konuşuyor olduğu gerçeği ve halanın popülaritesi gözden kaçacak gibi değil. Adanalıların favorisi Dilber'in kullandığı yöreye özgü kelime ve deyimler müthiş merak uyandırıyor. Bu vesileyle bir sözlük vermek bir nevi görevim diye düşünüyorum" dedi.

İşte DİLBER HALA SÖZLÜĞÜ:

* Hoşşik: Yalaka, karaktersiz, ukala

* Dinelmek: Ayakta kalmak

* Banadura: Domates

* Gındırık: Aralık

* Gıllik, gıllicik: Küçük, küçücük

* Sası: Tatsız, yavan

* Zebil gibi: Çok, gereğinden fazla

* Hatın kız: Hanım kız

* Booy boy: Eyvaah eyvah

* Bahele: Bak hele

* Çekticeği damar kurusun: Çektiği damar, soy, kurusun

* Soykası batasıca: Soyu sopu batasıca

* Zaar: Zahir, herhalde, öyle görünüyor ki

* Kele: Ayol

* Cıvır: Diri, genç

* Avel: Aptal

* Cibilliyet: Geçmiş

* Bici bici: Adana'ya özgü, nişasta, gül suyu ve buzla yapılan bir tatlı

* Gadasını almak: Derdini, belasını almak

* Zumzuk: Yumruk

Güzel Adana'nın güzel insanları sonsuz saygılar selamlar...

Sponsorlu Bağlantılar

'Adanalıyık Allah'ın adamıyık
gışın avradı oynatır
yazın yanında yatarık
ceketimizi satar galdırımda yatarık
darağacı salıncağımız, dabanca oyuncağımız
varmı len yan bakanınız!!'

'adanalıyık
allahın adamıyık
bici bici yerik
şalgam içerik
gündüzleri pamuk toplatırık
geceleri garı hoplatırık'

eğer 'regülatör' dendiğinde aklınıza elektrikli ev aletlerinin dışında bir yer ismi geliyorsa,
'kanal kokusu' nedir biliyorsanız.
baraj yolu 5,5 ve 6,5 durak kavramları size bir şey ifade ediyorsa,
'kirve', 'teker', 'kıyma' gibi kavramları kullanıyorsanız,
'şırdan' kelimesi size bir şeyler hatırlatıyorsa,
'bici bici','mumbar', 'lagos' nedir, biliyorsanız,
konuşurken arada bir diliniz istemeseniz de
'geliyür', 'gidiyür', 'gelek', 'yapak' 'edek' şeklinde sürçebiliyorsa,
gördüğünüz her camii sabancı camii ile kıyaslıyorsanız,
kavşakta kırmızı ışık altında beklemek ve karakış nedir bilmiyorsanız,
kar görmek için pozantı'ya yada çamlıyayla'ya gittiyseniz (tişörtle)
zurna duyduğunuzda içiniz cız edip kalkıp oynayasınız geliyorsa
'bici - bici''nin aslında çocuklara söylenen banyo kelimesi olmadığını çok da lezzetli olduğunu düşünüyorsanız,
sıcaktan bayılıyorsanız,
çoban dede'den manzaraya baktıysanız,
baraj gölünde yüzer evlere girdiyseniz,
her yıl ağustos sonunda sevgi adasına arabayla gidiyorsanız
hiçbir zaman bir yere geç kalma korkusu yaşamadıysanız
insanlar size dövecek gibi bakıyorsa.
nisan-ekim ayları arasında hafta sonlarını mersin, arsuz,
karataş, çamlı yayla, tekir, erdemli, mezitli, kız kalesi'nde geçiriyorsanız,
çocukken çakmak caddesinde kaybolduysanız
bir kere bile tatlıcı fehmi önünde buluşup sinemaya gittiyseniz
adnan menderes caddesine 'sahil yolu' diyorsanız.
gazipaşa ve ziyapaşa size tarih kitaplarını hatırlatmıyorsa.
yolda biriyle çarpışınca kendi hatanız olmasına rağmen reflex olarak kafayı çakıyorsanız
'kıyma' denince aklınıza adana kebap geliyorsa
ortaokula giden oğlunuzun okul arkadaşını dövmesi sizi rahatsız etmiyorsa
evinize en fazla 100 m. uzaklıkta bir yonca market varsa
başka bir şehre gittiğinizde o şehirde yaşayanlara acıyorsanız
uzakta iken 'ahh şimdi adana'da olak' diyorsanız....

Karacaoğlan, Yaşar Kemal, Kemal Satır, Aytaç Arman, Muzaffer İzgü, Şener Şen, Fatih Terim, Şahin Kaygun, Ali Özgentürk, Nebil Özgentürk, Orhan Kemal, Can Kozanoğlu, Danyal Topatan, Erol Büyükburç, Suna Kan, Müslüm Gürses, Cenk Koray, Savaş Ay, Kasım Gülek, Arif Keskiner, Demirtaş Ceyhun, Yılmaz Güney, Ferdi Tayfur, Salih Güney, Haluk Levent, Yaşar, Murat Göğebakan, Feridun Düzağaç, Murat Kekilli, Ertuğrul Ateş, Galip Tekin, Şevket Yalaz, Ayşe Hatun
Önal, Nejat Uygur...'

Adana Dili :

çimmek : yıkanmak (örnk : ganala gidek çimek mi lan? 'su kanalına gidip yüzelimmi arkadaşım')
kındırmak : aralamak (lan gardaş yandık galan şu gapıyı kındır azcık) 'çok sıcak oldu arkadaşım kapıyı biraz aralarmısın lütfen'

küncü : susam (dezzeoğlu bu nası kazangevrek! hemi gıllik hemide küncüsü az) 'sayın simit satıcısı bu nasıl simit? hem çok küçük hem de susamları az'

zibil :çok, aynı zamanda çöp anlamına gelir (cıvırlara bak lan zibil gibi) 'şuraya bakarmısın burada ne kadar çok genç ve güzel hanımefendi var'

mintan : gömlek

gıllik : kücük,minik

kele,galan,taman :cümlelerin sonuna gelir, nereye koyarsan koy her yere uyar

cülük : civciv

helke : kova

cıncık : cam (ayaaamı cıncık cızdı) 'ayağımı cam kesti'

dinelmek : ayakta durmak (la 2 saattir dineliyom sıcaan altında galan gel de gidek) 'arkadaşım 2 saattir burada ayakta bekliyorum seni. artık gel de gidelim lütfen'

geçek : geçelim (şurdan itimata binek ganaldan geçek az da çeerdek alırık aşörtmenin cebine koyarık. damda guş uçururken bocitle buzlu su da alak akşama da geri dönek) 'şu duraktan itimat dolmuşuna binelim kanalın üzerinden geçelim. bir miktar da çekirdek alıp eşofman'ın cebine koyarız. çatı da uçurtma uçururken sürahi ile buzlu da alırız. akşam olunca da geri döneriz'

dönek : dönelim

binek : binelim vs

he : evet

abov : aman

çerdek : çekirdek (ayçiçeğgünebakan)

aşörtmen : eşofman

dam : çatı

bocit = bakır sürahi (sonradan alüminyuma döndü)

zibil = çöp

zibillik = çöplük

zibil gibi = çok, gereğinden fazla miktarda

hayma = damlarda asma dallarının toplandığı çardak

mintan = gömlek

araya gitmek = ziyan olmak (cümle içinde kullanalım: 'yemek bozulmuştu, döktüm. bir tencere yemek araya gitti')

davşan = tavşan

gıran = yaramaz çocuk (cümle içinde kullanalım: 'mahallenin gıranları iki dakika susmadılar ki uyuyayım biraz!')

allöş = bir şaşırma nidası (cümle içinde kullanalım: 'allööööş! kuşlara bak amma çok...')

çul = kilim, yer yaygısı

peşkir = havlu

galan = bundan sonra (cümle içinde kullanalım: galan, onun gelmesini beklemeyip, erkenden gideceğim)

galle: kasa, içine para konan çekmece

zıypmak: kaymak (abooov! çocuğun ayaaa zıyptı, düştü!. vay anam vay!..)

eke : kibirli, ukela, bilmiş bilmiş konuşan, kimseyi beğenmeyen

ziplemek : saplamak

cıbartmak : birinin çıplak yerine vurunca orayı kızartmak yakmak

cıbarmak : vurulan yerin kızarması yanması

gıcık almak : birinden gıcık alırsınız onun doğrusunun 'gıcık olmak' olduğunu iddia eden bissürü insan var

gulle : misket, bilye

dakkalık gulle : atışlarda kullandığınız gulledir açıklaması yapılmamış sanırım

devrisi gün : sonraki gün

beriki gün : önceki gün

daşşakapan : hoplayan zıplayan değişik ve küçükken acayip korktuğum bi böcek

duzsuz : (tuzsuz) : lüzumsuz insan tüm gıcık özellikleri bünyesinde barındıran insan her türlü durum için kullanılabilir

ondan kertim : ondan sonracığımaa

yazı : tarla

yuka: sığ, yüksek ya da derin olmayan

comca = kepce

avel=aptal

böğü=zehirli örümcek

bayaktan=az önce

bider=tohum

banadura=domates

cılk=çürük

cere=kulplu testi

cibiliyet=geçmiş

cıncık=cam

cülük=civciv

çimmek=yüzmek

dulda=sığınak,kuytu yer

döş=göğüs

enik=köpek yavrusu

eşgi=ekşi

esvap=çamaşır

essah=sahi

Eli eğri : Hırsız

Malıyla malamat olmak : Parasıyla Rezil Olmak

Yüzü astarından pahalı : Getireceği kardan daha fazla zarar gelmesi

Epey cıncık kırdı : potkırmak

Mart sıpası : Yerinde duramayan

Ziv ziv gezmek : Boş boş gezmek

Eşkere konuşmak : Boş yere konuşmak

Mezhebi geniş : Herşeye uyan

Zurnanın zırt dediği yer : Konunun en önemli noktası

Ağzı pis : Küfürbaz

Gece mitilde yatar gündüz çalım satar : Durumuna bakmadan caka satmak

Ağzının domarışından omar diyeceğini anlamak : Söyleyeceği şeyi hareketlerinden anlamak

Gel gelelim çam kertmesine : gelelim kurufasulyenin faydasına

Mitili atmak : Yerleşmek

Mukufuna varmak : Anlamak

Anası sarımsak, babası soğan : sıradan

Göz görgüsü Ne oldum delisi : sonradan görme

Ne ondurur, ne öldürür : Ne durumunu iyileştirir, nede çok kötüleştirmek

Gözünden sürmeyi çekmek : Kurnazlık

Nuh Nebi'den kalma : Çok eskiden kalma

Aydan arı, günden duru olmak : Parlamak

Oklava yutmuş yılan gibi : Eğilmekte zorlanıyor gibi görünmek

Havsalası almamak : Anlayamamak

Pel pel bakmak : Garip garip bakmak

Hem nalına hem mıhına :İki yüzlülük

Pinti Bekir : Pintiliğin bir derecesi

İt kılı potsal bağı : Bir işe yaramaz

Poyrazdan alıp yele vermek : Harvurup harman savurmak

Cinleri başına ağmak : Delirecek şekilde kızmak

Sepeti seyrek : Ağzında lafı tutamamak

Çalıyı tepesinden sürmek : Ön yargılı olmak

Kanı soğuk :Az konuşan, sessiz

Sütü bozuk : Şerefsiz

Köküne acı soğan doğramak : Kökünü kzımak

Tilkiye tavuk güttürmek : Olmayacak işi yapmak

Kuru derede sele gitmek : Olmayacak duruma düşmek

Un çuvalı gibi tozar :Kendi kendi kızıp durmak, köpürmek

Dussuz dussuz konuşmak : Salak salak konuşmak

Elem eşkere : Açıkça

Yayan yapıldak yola düşmek: Yalın ayak, başı açık yola düşmek

Mısmıl : müsait (Cümlede kullanalım; Mısmıl bir yerde inecek var)

Taka: Pencere (Cümlede kullanalım; Takayı aç da güneş girsin içeri)

Dıkılmak: İçeri girmek ( Cümlede kullanalım; Eve dıkıldık yemeğe oturduk)

Suğluk veya suuluk : Bıçak ( Cümlede kullanalım; Gızım mutfaktan suuluu getir gel)

Lenger: Geniççe bakir pilav gibi yiyecekleri koymaya Cümlede kullanalım;
servis yapmaya yarayan kap. (Pilavı lengere koyunda yiyelim)

Celfin: Genç Tavuk (Cümlede kullanalım; Anamın yumurtalarından çıkan celfinler bunlar işte)

Düve: Genç inek (Cümlede kullanalım; Düveleri gütmeye kim gitti?)

Kuskun: Eşeklerin semerin üzerinde tutmaya yarayan kalçasını dolanan geniş bant şeklinde kuşak. (Eşeğin kuskunu kopmuş) Kuskunu

Düşük : Deyim olarak anlamı rüküş veya salaş giyinmiş anlamındadır.
(Cümlede kullanalım; Şu kuskunu düşüğe bakın)

Köşker: Ayakkabı tamircisi

gadanı aliim:günahların benim olsun

nahal geldin:ne zaman geldin...

laylon: naylon (traktör römorku)

anarya: 'geri' anlamına geliyor. İşgal yıllarından kalma
Fransızcadan geçme bir kelime. Civar illerde de kullanan bir kelimedir. (örnek cümle:Arabayla anarya anarya gel.)

vırrığı yelli : aklı bir karış havada

(Alıntı)