Atom Çekirdeği

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs

Çekirdek

Bir atomun kütlesinin büyük kısmını oluşturan, pozitif yüklü merkezi bölümü. Çekirdeğin taşıdığı yük, atom sayısıyla [Z] bir elektronun yükünün (e) çarpımı kadardır. Çekirdek, topluca nükleon adı verilen protonlar ve nötronlardan oluşur. Bir elementin her çekirdeğindeki protonların sayısı aynı olup o elementin atom sayısına eştir. Nötronların sayısı ise [N] belirli bir sınır içinde kalarak değişiklik gösterebilir ve bu çekirdekler o elementin izotoplarını oluştururlar. Bir çekirdekteki nükleonların yani proton ve nötronların toplamına kütle sayısı [A] denir.
Kütle sayısı bilinen bir çekirdeğin metre cinsinden yarıçapı

(r), c = 1,5 x 10-15

gibi bir sabit olmak üzere

r= c.A1/3

formülüyle hesaplanır.
Bir çekirdek, atom sayısı ve kütle sayısıyla eksiksiz tanımlanabilir. Öyle ki, çekirdekler, kimyasal simgelerin soluna, alta atom sayıları, üste kütle sayıları yazılarak kısaca ifade edilebilirler. Çekirdek içindeki nükleonlar, birbirlerine değişik özellikteki çekim kuvetleriyle bağlıdırlar. Bir çekirdeğin kütlesi, kendisini oluşturan nükleonların durağan kütlelerinden küçüktür. Bunun nedeni, çekirdeğin oluşumu sırasında, kütlenin bir bölümünün enerjiye dönüşmesidir. Kaybolan kütleye eşdeğer olan enerji, çekirdeğin içinde, bağlanma enerjisi olarak saklıdır ve çekirdeklerin parçalanması sırasında enerji açığa çıkışı bundan dolayıdır. Doğada var olan atomların çoğunun çekirdekleri kararlıdır. Radyoaktif atomların çekirdekleri ise kararsızdır ve nükleer dönüşümler yoluyla başka bir elementin çekirdekleri hâline gelirler. Kararlı çekirdeklerin yüksek enerjili proton, döteron ya da nötron gibi parçacıklarla bombardımana tutulmasıyla yapay çekirdekler oluşturulabilmektedir. Bu sırada meydana gelen çarpışmalar nükleer tepkime olarak bilinir.

Atom çekirdeği
MsXLabs.org & Vikipedi, özgür ansiklopedi

Atom çekirdeği, atomun merkezinde toplanmış olan proton ve nötronların oluşturduğu yapıya denir. artı elektrik yükü ile yüklüdür. Atom çekirdeği çok önemlidir. Atom çekirdeği, nötron ve proton adlı parçacıklardan oluşur. ('Kuvvet', 'parçacık'tan farklı bir kavram.)
Rutherfort atom modelinden söz ederken atomun çekirdek çapının yaklaşık 10-13-10-12 mertebesindedir. Aslında atom çekirdeğinin büyüklüğü ile kütle numarası arasında bir ilişkinin olduğu deneysel çalışmalarla gösterilmiştir. Proton ve nötronlardan oluşmuş çekirdek bir damlacık şeklinde düşünülürse çekirdeğin yoğunluğu yaklaşık olarak 2x10-14 g cm-3 olarak hesaplanabilir.
Atomun parçalanamaz olduğu düşüncesinin yıkılışı Becquerel’in X-ışınımları üzerinde yaptığı çalışmalar ile başlar. Becquerel bir uranyum bileşiği olan potasyum uranil sülfat bileşiği ile yaptığı denemelerde bu bileşikten yayılan ışımaların bilinen X-ışınlarından farklı olduğunu gözlemledi. Bu ışınlar maddeden geçiyor ve havayı iyonlaştırabiliyordu. Bu yeni ışımaya Marie Curie tarafından sürekli ışıma anlamına gelen radyoaktivite adı takıldı. Marie Curie, çeşitli uranyum bileşikleri üzerinde yaptığı denemelerle bu ışımanın bileşik içindeki uranyum miktarı ile doğru orantılı olduğunu belirledi. Marie ve Piere Curie birlikte yaptıkları çalışmalarda benzer ışımalar yapan polonyum ve radyum elementlerini buldular. Fakat radyumun yaydığı ışıma incelenirken radon adını verdikleri bir gazın yayıldığını gözlemlediler. Ve aynı zamanda bu gazla beraber helyum da bulunuyordu. Helyum bilinen bir elementti. Bu sonuçlar atomun parçalandığının habercisiydi. Bu yüzyıllardır aranan filozof taşı olmaksızın, bir atom bir başka atoma dönüşebiliyor demekti.