Sabunlaşma

Sabunlaşma
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi &Vikipedi, özgür ansiklopedi

Esterlerin su alarak alkol ve asitlere ayrışması reaksiyonudur. Sabunlaşma esterleşmenin tersi olan bir reaksiyondur. Bitkisel ya da hayvansal yağların sabunlaşması sonucu üç değerli bir alkol olan Gliserin ile yağ asidi oluşur. Sabunlaşma sodyum hidroksit ya da potasyum hidroksit ile yapılırsa yağ asidi yerine bunun sodyum tuzu (beyaz sabun) ya da potasyum tuzu (arap sabunu) elde edilir. Sabunlaşma temelde bir çeşit Hidroliz reaksiyonudur.

Sabun yapımında kullanılan kimyasal tepkime. Sabunlaşma, bir yağın (esterin) gliserin ve uzun zincirli karboksilli asidin sodyum tuzunu verecek biçimde alkali hidrolizidir. Söz konusu yağın bütünüyle sabunlaşması için gerekli potasyum hidroksitin miligram cinsinden ifadesi, ilgili yağın sabunlaşma sayısı adıyla anılan bir özelliğidir.

Ortamda az miktarda sabun çözeltisi ve emülsiye edici ajanların bulunması lipitlerin enzimatik olarak sabunlaşmasına ve parçalanmasına neden olacaktır. Sabunlaşma reaksiyonları bir trigliserit molekülü için aşağıdaki gibi gerçekleşir.





Sabunlaşma sayısı 1 gram yağın sabunlaşması için harcanması gereken bazın (KOH, 56 g/mol) mg olarak miktarıdır. Bu miktar her trigliserit molekülü için sabittir. Buna göre sabunlaşma sayısı aşağıdaki gibi hesaplanabilir.



OMA: Yağın ortalama molekül ağırlığı

Sabunlaşma sayısı yağların ve yağ asitlerinin saflığının belirlenmesinde yaygın olarak kullanılır. Bunun dışında sabunlaşma yağ işleme teknolojisinde serbest asitliğin giderilmesi için kullanılmaktadır.

Kaynak