donma

dokulardaki ısı yitiminin buz oluşumuna yol açacak kadar fazla olduğu durumlarda, yüzeysel ya da derindeki canlı dokuların donması. Donma-çözülme süreci, hücre içinde ve dışında biyokimyasal değişikliklere, dokularda su kaybına, yerel oksijen yetersizliğine, parçalanan kan hücrelerinin küçük kan damarlarını tıkamasına ve sonuçta dokularda kangrene yol açar.
Sponsorlu Bağlantılar
İnsan, yaşamını sürdürmesi için gerekli olan vücut sıcaklığını korumak üzere, 37°C’lik sabit bir “iç iklim” oluşturmuştur. Vücut sıcaklığının düşmesi, bazen ölümle sonuçlanabilen ciddi bir sorundur. Vücut sıcaklığının 34°C’nin altına düşmesiyle metabolizmanın denetimi güçleşir, sıcaklık daha da düşerse olanaksızlaşır. Sıcaklık daha 31°C’ye düşmeden komaya giren kişi, dolaşım ve solunum yetmezliği sonucunda ölebilir.
İnsanın değişmeyen ve soğuğa karşı koyan vücut sıcaklığı, karmaşık bir metabolizma süreciyle korunur. Bu süreçte, besinlerin yükseltgenmesiyle oluşan enerjinin bir bölümü ısıya dönüşür. Kan aracılığıyla bütün vücuda dağılan bu ısıyı çevre sıcaklığına da bağlı olarak gereğinde tutup, gereğinde dışa vermek derinin görevidir.
Canlı dokuların donma eşiği -5°C ile -6°C arasındadır; değişmez ısı mekanizmasının bozulması sonucunda vücut sıcaklığının 37°C’den — 5°C’ye düşmesiyle bölgesel olarak dokular donmaya başlar. Kutup ve kutupaltı bölgelerde, kışları ılıman bölgelerde ve yükseltilerde çok sık karşılaşılan donma olaylarını kolaylaştıran etkenler soğuk, rüzgâr ve havadaki oksijenin azalmasıdır.
donma noktası,
bir sıvının, katı hale dönüştüğü sıcaklık. Basıncın artması, erime noktasını olduğu kadar donma sıcaklığını da yükseltir. Karışımların ve yağlar gibi bazı organik bileşimlerin donma noktası, erime noktasından daha düşüktür. Bir karışım donarken oluşan ilk katının yapısı çoğunlukla sıvmınkinden farklıdır ve katının oluşumu kalan sıvının yapısını sürekli değiştirerek donma noktasını düşürür. Karışımların saflaştırılmasında bu olgudan yararlanılır; birbiri ardına uygulanan eritme ve dondurma işlemleri, karışımı oluşturan bileşimlerin sırayla ayrılmasını olanaklı kılar. Katı haldeki bir cismin eritilebilmesi için cisme eklenmesi gereken erime ısısının (bak. Erime Noktası Nedir?) cismin donması için sistemden geri alınması gerekir.
Bazı sıvılar, donma noktalarının altındaki sıcaklıklara kadar katı kristaller oluşturmadan aşınsoğutulabilir. Aşınsoğutulmuş bir sıvıya bir kristal çekirdeğinin konması durumunda, donma başlar ve erime ısısının atılmasıyla sıcaklık donma noktasına yükselir.
1.000 gr suya, 1 mol (gram cinsinden molekül ağırlığı) herhangi bir iyon oluşturmayan çözünen eklenmesi durumunda, suyun donma noktası 1,885°C düşer. Bu olgudan, molekül ağırlıklarının duyarlı bir biçimde saptanmasında yararlanılır.
kaynak: Ana Britannica
Son düzenleyen Safi; 17 Ağustos 2016 18:28