MUSEVİ KÜLTÜRÜ EVLİLİK TÖRENİ
Berahalari söyleyen kisinin, gelin ve damadi evlilik bagiyla bir araya getirmeye konsantre olmasi gereklidir. Ayni sekilde gelin ve damadin da bu törenle artik evlilik baği ile birbirlerine bağlanacaklarini akillarinda tutmalidirlar (Ben Ys Hay – sofetim; Madde 2).
Hazan, Erusin berahalarini söylemeden önce söyle der:
Savri Maranan; Dinleyin Baylar;
Orada bulunanlar cevap verirler:
leHayim.
Hayata!
Ardindan berahalarin söylenmesine baslanyr.
Baruh Ata AD… Elo-enu Meleh aOlam, Bore Peri aGefen
Bagin meyvesini yaratan Evrenin Krali, Sen, Tanri’miz Agem; Mübareksin.
Baruh Ata AD… Elo-enu Meleh aOlam, Aser Kidesanu Bemitsvotav, Vetsivanu Al aArayot, Veasar Lanu Et aArusot, Veitir Lanu Et aNesuot Lanu Al Yede Hupa veKidugin. Baruh Ata AD. Mekades Amo Yisrael Al Yede Hupa veKidusin.
Bizi emirleriyle kutsayan, bize yasak iliskilerle ilgili emir veren, nisanlanmiş kadinlari bize yasaklayan[2] ve bize – (sadece) bizimle Hupa ve Kidugin yoluyla evlenmis olan kadinlar için – izin veren Evrenin Krali, Sen, Tanri’myz Agem; Mübareksin. Halky Yisrael’i Hupa ve Kidu?in ile kutsayan Sen, Agem; Mübareksin.
Hazan saraptan bir yudum alir ve kadehi damada verir. Damat da bir yudum aldyktan sonra kadehi geline verir ve gelin de saraptan bir yudum içer. Bunun ardindan damadin nişani gerçekleştirmesini gözlemleyecek şahitler çagrilyr.
Daha sonra nisan, damat tarafyndan, geline bir yüzük vermesiyle gerçekleştirilir. Damat bunu yapmadan önce, Rabi’nin ardyndan kelime kelime tekrarlayarak su cümleyi söyler:
Are At Mekudeset Li beTabaat Zo Kedat Mose veYisrael.
Yste, sen benim için, bu yüzükle, Mose ve Yisrael’in[3] kanununa göre kutsanmaktasyn[4].
Ardyndan damat yüzügü gelinin sag elinin isaret parmagyna yerlestirir. (Ben is Hay – sofetim; Madde 9)
Damadyn yeni bir Talet giymesi adeti vardyr (Ben is Hay – sofetim; Madde 12). Eger Talet’i gün batimindan önce giyerse, giymeden önce “Leitatef Betsitsit” ve ardyndan “?eeheyanu” berahalaryny söyler. Güne? batmy?sa sadece “?eeheyanu” berahasini söyler.
Bazy cemaatlerde bu noktada Ketuba (evlilik anlasmasy) okunur.
sarap kadehi daha sonra tekrar doldurulur ve tören Nisuin ile devam eder.
Nisuin (Dügün)
Veyiten Leha aElo-im miTal asamayim umismane aArets veRov Dagan veTiro?.
Ve Tanry sana göklerin çiyinden ve topragyn yagyndan ve bugday ve sarabyn bolundan versin.[5]
seva Berahot (Yedi Beraha)
Yedi berahanyn buradaki düzeni, dügün töreni esnasyndaki syraya göre verilmi?tir. Ancak dü?ünü takip eden yedi gün boyunca, her yemekten sonra Birkat Amazon’un (Yemek sonrasy dua) ardyndan okunan ?eva Berahot söz konusu oldu?unda, Bore Peri Agefen berahasy, Birkat Amazon’a liderlik yapan ki?i tarafyndan, en sonda okunur.
Hazan, ?eva Berahot’u söylemeden önce ?öyle der:
Savri Maranan; Dinleyin Baylar;
Orada bulunanlar cevap verirler:
leHayim.
Hayata!
Ardyndan berahalaryn söylenmesine ba?lanyr.
Baruh Ata AD… Elo-enu Meleh aOlam, Bore Peri aGefen
Ba?yn meyvesini yaratan Evrenin Kraly, Sen, Tanry’myz A?em; Mübareksin.
Baruh Ata AD… Elo-enu Meleh aOlam, ?eakol Bara liHvodo.
Her ?eyi Kendi Onuru için yaratan Evrenin Kraly, Sen, Tanry’myz A?em; Mübareksin.[6]
Baruh Ata AD… Elo-enu Meleh aOlam, Yotser aAdam.
Ynsany ?ekillendiren Evrenin Kraly, Sen, Tanry’myz A?em; Mübareksin.
Baruh Ata AD… Elo-enu Meleh aOlam, A?er Yatsar Et aAdam beTSalmo, beTSelem Demut Tavnito; Veitkin Lo Mimenu Binyan Ade Ad. Baruh Ata AD… Yotser aAdam.
Ynsany Kendi görüntüsünde; Kendi benzerli?inin görüntüsünde ?ekillendirmi? olan ve ona kendisinden ebedi bir yapy olu?turan[7] Evrenin Kraly, Sen, Tanry’myz A?em; Mübareksin. Ynsany ?ekillendiren Sen, A?em; Mübareksin.
Sos Tasis Vetagel Akara beKibuts Banea leToha biMera beSimha. Baruh Ata AD… Mesameah Tsiyon Bevanea.
Kysyr kadyn[8], çocuklarynyn, içine çabuklukla ve sevinçle toplanmasyyla[9] fazlasyyla mutlu olsun. Tsiyon’u çocuklaryyla sevinçli kylan Sen, A?em; Mübareksin.
Sameah Tesamah Reim Auvim, Kesamehaha Yetsireha beGan Eden miKedem. Baruh Ata AD… Mesameah Hatan veHala.
Sevilen yol arkada?laryny[10], typky çok önceleri Eden bahçesinde ?ekillendirdi?in ki?iyi sevindirdi?in gibi fazlasyyla sevindir. Damady ve gelini sevindiren Sen, A?em; Mübareksin.
Baruh Ata AD… Elo-enu Meleh aOlam, A?er Bara Sason veSimha Hatan veHala, Gila, Rina, Ditsa veHedva, Aava veAhva, ?alom veReut. Meera, AD… Elo-enu, Yi?ama beAre Yeuda uvHutsot Yeru?alayim, Kol Sason veKol Simha, Kol Hatan veKol Kala, Kol Mitsalot Hatanim meHupatam, uNarim miMi?te Neginatam. Baruh Ata AD… Mesameah eHatan Ym aKala.
Damat ve gelinin mutluluk ve sevincini, ne?eyi, ?arkyyy, zevki ve memnuniyeti, sevgiyi ve karde?li?i, bary?y ve arkada?ly?y yaratan Evrenin Kraly Sen, Tanry’myz A?em; Mübareksin. Yeuda’nyn ?ehirlerinde ve Yeru?alayim’in sokaklarynda, mutluluk sesi ve sevinç sesi, damat sesi ve gelin (sesi) damatlaryn Hupa’laryndan (yükselen) sevinç çy?lyklarynyn ve gençlerin ?arkyly ziyafetlerinin sesi, çabuklukla duyulsun; ey Tanry’myz A?em! Damady gelinle birlikte sevinçli kylan Sen A?em; Mübareksin.[11]
Damat ?araptan bir yudum alyr ve kadehi geline verir. Gelin de bir yudum ?arap içer.
Damat daha sonra ?u pasuklary okur (Ben Y? Hay – ?ofetim; Madde 11):
Ym E?kaheh Yeru?alayim Ti?kah Yemini. Tidbak Le?oni leHiki Ym Lo Ezkerehi, Ym Lo Aale Et Yeru?alayim Al Ro? Simhati.
Seni unutursam ey Yeru?alayim, sa? elim (i?levini) unutsun. Seni hatyrlamazsam, Yeru?alayim’i sevincimin üzerine yükseltmezsem, dilim dama?yma yapy?syn.[12]
Damat daha sonra, Yeru?alayim’in yykyly?ynyn hatyrasyna aya?yyla cam bir bardak kyrar (Ben Y? Hay – ?ofetim; Madde 11).
[1] Evlilik Töreni : Yahudi geleneklerine göre dü?ün iki bölümden olu?ur: 1. Erusin (ya da Kidu?in) ve 2. Nisuin.
(Burada Ni?an ?eklinde açyklanan) Erusin, damadyn geline yüzü?ü verdi?i ve ardyndan “Are At Mekude?et Li Kedat Mo?e veYisrael – Y?te, sen benim için, Mo?e’nin ve Yisrael’in kanununa göre kutsanmaktasyn.” cümlesini söyledi?i bölümdür. Bu andan itibaren çift, aralaryndaki ba?yn ancak bo?anma veya birinin ölümü ile bozulabilece?i ?ekilde, evli konumundadyr. Ancak bu noktadaki konumlary, henüz birlikte ya?ayabilmelerine olanak sa?layacak halde de?ildir ve evlilik sorumluluklary henüz yürürlü?e girmi? sayylmamaktadyr. Aralaryndaki ba?, ancak (burada Evlilik olarak açyklanan) Nisuin’den sonra en son halini alyr. Nisuin (Hupa altynda gerçekle?en seremoni), berahalaryn söylenmesi ve damatla gelinin, ba?ba?a kalacaklary bir odaya girmeleri ile yerine getirilir.
(Hupa, damat ve gelinin, dü?ün syrasynda altynda durduklary, dört çubuk üzerine gerilmi? bir gölgeliktir. Ystanbul ve di?er bazy cemaatlerde Hupa yerine Talet kullanylyr. Bazy geleneklerde ise Hupa altynda, gelin ve damatyn üzerine Talet atylyr. Bu, gelin ve damadyn ayny çaty altynda birle?tiklerini simgeler.)
Eski zamanlarda, Erusin ve Nisuin, farkly zamanlarda gerçeke?tirilirdi. Yki tören arasyndaki süre bir yyla kadar uzayabilirdi. Ancak günümüzde her iki seremoni de Hupa altynda gerçekle?tirilir. Bu sebeple “Mekade? Amo Yisrael Al Yede Hupa veKidu?in – Halky Yisrael’i Hupa ve Kidu?in ile kutsayan” berahasy söylenir.
[2] Kidu?in’den (ya da Erusin’den) sonra erkek ve kadyn henüz birlikte ya?ayabilecek konumda de?ildirler. Bu durum Nisuin’in gerçekle?mesine kadar devam eder.
[3] Ba?ka bir deyi?le, Yisrael’in Bilgelerinin.
[4] Daha önce Ni?an olarak açyklady?ymyz Kidu?in’in tam kar?yly?y Kutsamalar ?eklindedir. Buna göre erkek kadyn için, kadyn da erkek için kutsaldyr ve birbirleri dy?yndaki herkese, kutsal birer obje gibi yasaktyrlar.
[5] Bere?it 27:28
[6] Evlilik yoluyla Tanry’nyn Yaratyly? planynyn yerine getirilmesine katkyda bulunmu? oluruz (Abudarham).
[7] Ona kendisinden ebedi bir yapy olu?turan… : Tanry Hava’yy, Adam’yn kaburga kemi?inden yaratmy?ty.
[8] Kysyr Kadyn : Yykyly?yndan sonraki buruk haliyle kysyr bir kadyna benzetilen Yeru?alayim.
[9] Yisrael’in tüm sürgünleri Yeru?alayim’e dönsün ve Yeru?alayim, çocuklarynyn dönü?üyle sevinsin. Burada Ma?iah dönemine gönderme yapylmaktadyr.
[10] Sevilen yol arkada?lary : Gelin ve damat.
[11] Bu beraha, gelin ve damadyn, hayatlarynda yaptyklary her i?te mutluluk bulmalary yönünde bir dilektir. (Ra?i – Ketubot 8a)
[12] Teilim 137; Ba?ka bir deyi?le, e?er seni mutlu zamanlarymda sürekli olarak hatyrlamazsam, dilim dama?yma yapy?syn ve konu?mamy imkansyz kylsyn.