Arama

Tarihi Yapılar - Galata Köprüsü (Türkiye)

Bu Konuya Puan Verin:
Güncelleme: 2 Ağustos 2011 Gösterim: 4.617 Cevap: 1
Jumong - avatarı
Jumong
VIP VIP Üye
23 Haziran 2011       Mesaj #1
Jumong - avatarı
VIP VIP Üye
Galata Köprüsü
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sponsorlu Bağlantılar
Galata Köprüsü, İstanbul'da Haliç üzerine yapılmış, Karaköy'le Eminönü'nü birleştiren köprüdür

Galata Köprüsü'nün Galata Kulesi'nden görünümü
800px Galata Bridge From Tower

Tarihçe
Tarih boyunca Haliç'in iki yakasını birleştiren birçok köprü yapılmıştır. En eski kayıtlara göre, Altın Boynuz üzerine ilk köprü 6. yüzyılda I. Justinianus tarafından yapıldı. Bizans tarihçileri, Haliç üzerindeki ilk köprünün I. Justinianus (6. yy.) devrinde yapıldığını, adının 'Aghios Khalinikos Köprüsü' olduğunu yazar. Yeri tam olarak bilinmemekle birlikte, 12 kemerden oluşan bu taş köprünün Eyüp-Sütlüce arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Fatih Sultan Mehmet de İstanbul'un fethi sırasında Haliç'e bir köprü yaptırmıştır. Demir halkalarla birbirine bağlanmış ve üzerine kalın kalaslar çakılmış dev fıçılardan oluşan bu köprü Ayvansaray-Kasımpaşa arasında idi. Nişancı Mehmet Paşa ise bu köprünün fıçılardan değil, yan yana demirlenmiş ve kirişlerle birbirine bağlanmış gemilerden oluştuğunu söyler. Bu mobil köprü, 1453'te Konstantinopolis düştüğünde, orduların Altın Boynuz'un bir tarafından, diğerine geçebilmesi için kullanıldı.
1502-1503 yıllarında bölgeye ilk kalıcı köprüyü yapma planları konuşuluyordu. Galata Köprüsü için ilk girişim II. Beyazıt döneminde yapıldı. Sultan II.Beyazıd, Leonardo da Vinci'den bir tasarım yapmasını istedi. Leonardo da Vinci, padişaha bir Haliç Köprüsü tasarımı sundu. Altın Boynuz için hazırlanan köprü tek açıklıklı 240 metre uzunluğunda ve 24 metre genişliğinde idi. Yapılmış olsaydı dünyadaki en uzun köprü olacaktı. Ancak bu tasarım padişahın onayını alamayınca proje rafa kalktı. Başka bir İtalyan sanatçısısı olan Mikelanj İstanbul'a köprü için davet edildi. Mikelanj bu teklifi geri çevirdi. Bundan sonra Altın Boynuz'u geçecek bir köprü yapma düşüncesi 19. yüzyıl'a kadar rafa kaldırıldı.
Altın Boynuz üzerinde ilk köprü Büyük Jüstinyanüs tarafından 6. yüzyılda yapıldı. Theodorian kara duvarları yanında şehrin batı ucu sonlarında yapılan bu köprü eski Konstantinopolis'in gravürlerinde görülebilir.
800px Bizansist touchup

Hayratiye Köprüsü
Derken 19. yüzyılda, Sultan II. Mahmut (1808-1839) Azapkapı ve Unkapanı arasına, epey mesafeli bir köprü yaptırıldı. Açılış tarihi 3 Eylül 1836 olan bu köprü "Hayratiye", "Cisr-i Atik" ve "Eski Köprü" olarak biliniyordu. Proje, Yüksek Amiral Fevzi Ahmet Paşa tarafından işçileri ve deniz tersane imkânlarını kullanarak icra edildi. Tarihçi Lüti'ye göre bu köprü duba bağlantısıyla yapılıyordu. Yaklaşık 500-540 metre uzunluğundaydı. Köprü 1912 yılında yıkılmıştır.

Cisr-i Cedid
Leonardo da Vinci'nin gerçekleştirilmesi teknik olarak imkânsız görülen tasarımının üzerinden 350 yıl geçtikten sonra ilk modern Galata köprüsü, 1845 yılında, Sultan Abdülmecid zamanında, annesi Bezm-i Alem Valide Sultan tarafından yaptırıldı ve 18 yıl kullanıldı. Köprüye 'Cisr-i Cedid', 'Valide Köprüsü', 'Yeni Köprü', 'Büyük Köprü', 'Yeni Cami Köprüsü', 'Güvercinli Köprü' adları takılmıştı. Köprünün Karaköy tarafında, yeni köprünün Sultan Abdülmecid Han tarafından inşa ettirildiğini belirten Şinasi'nin bir beyti vardı. Köprünün üzerinden ilk geçen Sultan Abdülmecid idi. Altından geçen ilk gemi ise Fransız kaptan Magnan'ın kullandığı Cygne gemisi oldu. İlk üç gün köprü geçişi parasız idi. 25 Ekim 1845'de Denizcilik Bakanlığı tarafından toplanan ve mürüriye olarak bilinen köprü geçiş ücreti toplanmaya başlandı. Köprü geçiş ücretleri şöyleydi:
  • serbest : Ordu ve kanun uygulayıcı personel, görevdeki yangın söndürücüler, rahipler
  • 5 para : Yayalar
  • 10 para : Sırtı yüklü insanlar
  • 20 para : Sırtı yüklü hayvanlar
  • 100 para : At arabası
  • 3 para : Koyun, keçi ve diğer hayvanlar.
Yıllar içinde Cisr-i Cedid'in yerine yeni Galata köprüleri yapılmakla beraber, köprü geçiş ücretini 31 Mayıs 1930'a kadar köprünün her iki sonunda ayakta duran beyaz üniformalı memurlarca toplandı.

İkinci köprü
Bu köprü Sultan Abdülaziz'in (1861-1876) emri üzerine, III. Napolyon'un İstanbul ziyaretinden hemen önce Ethem Pertev Paşa tarafından inşa edildi ve 1863'de yerine yerleştirildi.
"Ertuğrul Süvari Alayı", Galata Köprüsü üzerinde, Fausto Zonaro
800px Ertugrulsuvarialayi zonaro

Üçüncü köprü
1870 de bir Fransız şirketi Forget et Chantiers de la Mediteranee ile üçüncü köprünün yapımı için bir sözleşme imzalandı. Ancak Fransa ile Almanya arasında savaşın patlak vermesi projeyi erteledi. Eski sözleşme feshedildi ve yeni köprünün yapımı 1872'de İngiliz firması G. Wells'e verildi. Köprü 1875'de tamamlandı. Yeni köprü 480 metre uzunluğunda, 14 metre genişliğinde ve 24 duba üzerinde duruyordu. Maliyeti 105,000 altın lirasıydı. Bu köprü 1912 yılına kadar kullanıldı ve bu tarihte, Haliç'in daha yukarılarına doğru çekildi.
1875-1912'li yılları arasından Galata Köprüsünün eski bir resmi
Galata bridge 0001 1875 1912

Dördüncü köprü
Dördüncü köprü Alman firması MAN AG tarafından 1912'de 350,000 altın Lirasına inşa edildi. Köprü 466 metre uzunluğunda,25 metre genişliğinde idi. Bugün hala pek çok kişinin hafızasında taze olan 16 Mayıs 1992'deki yangına kadar bu köprü kullanılmıştır. Köprünün yanma nedeni hala tam olarak bilinmemektedir. Yanan köprü onarıldıktan sonra Balat-Hasköy arasına yerleştirildi ve yerine, bugün "Galata Köprüsü" olarak bilinen modern bir köprü yapıldı. Bu köprü günümüzde "Eski Galata Köprüsü" veya "Tarihi Galata Köprüsü" olarak bilinmektedir.

Bugün
Beşinci Galata Köprüsü, bir önceki köprünün birkaç metre kuzeyinde STFA şirketi tarafından inşa edildi. İnşaatı 1994 Aralık ayında tamamlanan köprü, diğerleri gibi Eminönü ve Karaköy'ü birbirine bağlıyordu. Tasarımı ve teftişi GAMB (Göncer Ayalp Engineering Company) tarafından yapıldı. Beşinci Galata Köprüsü 490 metre uzunluğunda ve 80 metrelik kısmı açılabilen bir baskül köprüdür. Köprünün yüzeyi 42 metre genişliğindedir ve her yöne doğru 3 şeritli bir yol ve bir yaya yolu bulunmaktadır. Tramvay hattının Kabataş'a kadar uzatılması sonucu, köprünün ortasındaki iki şerit tramvay yoluna ayrılmıştır. Bu köprü, Norwich'deki Trowse Köprüsü ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki birkaç köprünün yanı sıra, dünyada üzerinden tramvay geçen ender baskül köprülerden biridir.
Ancak köprünün böyle bir eklentiye uygun olarak tasarlanmaması nedeniyle, tramvay yolu inşaatı birçok soruna neden oldu. Kapakları açılıp kapandığında, hatların birbirine tam olarak değmemesi bu sorunların başında geliyordu. Köprünün altındaki lokanta ve market kısmı 2003'de açıldı.
Galata Köprüsü
Galata Bridge
Akşam vakti Galata Köprüsü
Galatakoprusu

Kültür
Bugün İstanbul'un geleneksel ikonlarından biri haline gelmiş Galata Köprüsü, Yeni İstanbul (Karaköy, Beyoğlu, Harbiye) ve Eski İstanbul'u (Sultanahmet, Fatih, Eminönü) birbirine bağladığı için "iki kültürü birbirine bağlayan köprü" simgeselliğini taşımaktadır.
Peyami Safa'nın romanı "Fatih Harbiye" de, Fatih ilçesi'nden Harbiye'ye köprü yolu ile giden bir kimse farklı uygarlık ve farklı kültürü ayaklarına yerleştirir der. Galata Köprüsü tasarım olarak başka köprülerden pek farklı olmasa da (hatta örneğin Paris ya da Budapeşte'nin köprülerine göre oldukça sıkıcı bir tasarıma sahip olsa da) kültürel değeri nedeniyle pek çok edebiyatçı, ressam, yönetmen ve oymacıya konu olmuştur.
Galata Köprüsünde bir balıkçı
800px YalnC4B1z balC4B1lC3A7C4B1
Galata Köprüsü ve Boğaziçi
800px Galata KC3B6prC3BCsC3BC ve BoC49FaziC3A7i
Galata Kulesi, Galata Köprüsü, Haliç
800px PanoramaofhaliC3A7galatakulesivekC3B6prC3BCsC3BC

BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 2 üye beğendi.
🌘 🚀
Jumong - avatarı
Jumong
VIP VIP Üye
2 Ağustos 2011       Mesaj #2
Jumong - avatarı
VIP VIP Üye
Galata Köprüsü

Sponsorlu Bağlantılar
İstanbul'da Karaköy ve Eminönü semtlerini birleştiren köprü. İstanbul yakasını Galata'ya bireştirmek için ilk girişimler II. Bayezit zamanında oldu. Nihayet 1827 yılında 500 m. uzunluğunda, dubalar üstüne oturtulan bir köprü yapıldı. 18 yıl kullanılan bu köprüden sonra, III. Napoléon'un İstanbul'u ziyareti dolayısıyla Abdülaziz döneminde ikinci bir köprü hizmete açıldı (1863). 12 yıl sonra bu köprü, şimdiki Unkapanı Köprüsü'nün yerine çekildi.

İngiltere'ye ısmarlanan üçüncü Galata Köprüsü 1875'te bitirildi. Bu köprü, 480 m. uzunluğunda ve 14 m. genişliğindeydi. 1912 yılına kadar kullanılan bu köprüden sonra, 462 m. uzunluğunda ve 25 m. genişliğindeki köprü hizmete sokuldu. 1987'de bu köprünün Haliç tarafında, onun yerini alacak yeni bir köprünün temeli atıldı. Her biri 80 m. boyunda 200 kazık üzerine oturtuldu. 484 m. uzunluğunda, 42. m genişliğinde, 6 şeritli olan köprü 1992'de hizmete girdi. Eski dubalı köprü de Hasköy-Balat arasına kuruldu ve Eski Galata Köprüsü adını aldı.


Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs.org



BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
🌘 🚀

Benzer Konular

2 Ağustos 2011 / ThinkerBeLL Mimarlık