Yapılarda Su Yalıtımı

Yapılarda Su Yalıtımı
MsXLabs.org

Sponsorlu Bağlantılar

İnsan doğası gereği atmosferik şartlardan her zaman için kendini korumak istemiştir. Mağaraların, hem soğuk hem de şiddetli fırtınalardan korunmak için tarihöncesi çağların şartlarında iyi bir barınak olduğu açıktır. Yağmur ve fırtınanın getirmiş olduğu olumsuzlukları önleyebilmek için, mağaralar ve daha sonra oluşturulan ilk çadırlar ile birlikte yağmur suyundan sakınılmıştır. Su yalıtımı ilk olarak yağmur suyundan korunma gerekliliği ile karsımıza çıkar. Bu ihtiyaç; mağaraların, kayaların arasına gizlenme, daha sonra çadır ve dolayısıyla çatı
kavramının ortaya çıkması sonuçlarını doğurmuştur. Sakınılması gereken yukarıdan gelecek sudur. Ancak zaman içinde, yapılardaki teknolojik gelişmeyle birlikte sakınılacak suyun yönü ve Şartları da sekil değiştirir. Artık sadece bulutlardan gelecek su değil, yeraltı suları da yasadığımız binalara zarar verebilir konumdadır.
Göçebe yasamdan yerleşik yasama geçisin bu sürece katkısı büyüktür. Ne zaman ki insanoğlu çadırları ile birlikte kıtalar boyunca gezip durmaktan yorularak, köklerini salacağı topraklara kavuşma ihtiyacı hissetti, kendi kökleri gibi bina köklerini de toprağın derinliklerine salma ihtiyacı doğdu. Artık su ile aşağıdan da mücadele edilmesi gerekiyordu.
Yapıların, uzun ömürlü, konforlu ve sağlıklı olması; ancak doğru şekilde tasarlanarak inşa edilmesi ve yapıya zarar veren dıs etkilere karsı korunması ile mümkündür. Yapılara etki eden en önemli faktörlerden biri de sudur.
Yapılar;

• Yağmur, kar gibi yağışlar,
• Toprağın nemi ve toprak tarafından emilen yağış veya kullanma suları,
• Banyo, tuvalet gibi ıslak hacimlerde su kullanımı,
• Yapının, üzerine inşa edildiği zemindeki basınçlı veya basınçsız yeraltı suları
  

nedeniyle suya maruz kalırlar.
Suyun yukarıda sayılan yollarla yapıyı ve konforu tehdit etmesi engellenemez fakat yapılara suyun girmesi izolasyon yapılarak önlenebilir. Yapıların, her yönden gelebilecek suya veya neme karsı korunmaları için, yapı kabuğunun yüzeyinde yapılan işlemlere “su yalıtımı” denir.
Yapı ömrü ve dayanıklılığı açısından en büyük tehdit “su”dur. Yapıya sızan su; yapıların taşıyıcı kısımlarındaki donatıları korozyona uğratarak, kesitlerinin azalmasına ve yük tasıma kapasitesinin ciddi miktarlarda düşmesine neden olur. Ayrıca yapı bileşeni içerisinde su, soğuk mevsimlerde donarak, sıcak mevsimlerde ise buharlaşarak beton bütünlüğünün bozulmasına ve çatlakların oluşmasına yol açar. Bunun dışında zemin rutubeti veya zemin suyu içerisinde bulunan sülfatlar, temel betonuyla kimyasal reaksiyonlara girerek beton kompozisyonununbozulmasına neden olur. Bu da yapı ömrünü ve dayanımını olumsuz yönde etkiler. Su ayrıca, binalarda insan sağlığı açısından zararlı küf, mantar vb. organik maddelerin oluşumuna da yol açar.
Zemin üstündeki yapı elemanlarını; yağış sularının ve asidik atmosfer gazlarının zararlarından; zemin altındaki yapı elemanlarını ise zemin suyu ve rutubetinin zararlı etkilerinden ve gereken ısı konforunu korumak için su ve ısı yalıtımı yapılır. Etkin bir su yalıtımı için, yalıtım uygulamasının, binanın temelinden çatısınakadar tüm yapı elemanlarını kapsaması gerekir. Zemine oturan döşemeler, balkonlar, dış duvarlar, çatılar ve temel duvarları yalıtım yapımı konusu başta gelir.
1999 yılında artarda yaşanan iki büyük depremin ardından Richter ölçeği, tsunami, zemin etüdü gibi yeni kavramlar hayatımıza girdi. Korozyon da bu kavramlardan biriydi. Depremde birçok yapının yıkılmasının nedeni korozyon, yani paslanmaydı. Korozyonun nedeni ise su yalıtımının yapılmamış olmasıydı. Yapıların suya karsı yalıtılması gerektiği ne yazık ki çok acı bir tecrübeyle dahi henüz tam olarak anlaşılamadı. Suyun yapılar üzerindeki en büyük etkisi bina ömrü ve güvenliğiyle ilgilidir.

Yapılarda SU YALITIMI

Suyun yapılara verdigi hasar, özellikle deprem tehdidinin bulundugu bölgelerde can ve mal güvenligi açısından tehdit olusturur. Herhangi bir yoldan yapı donatısına sızan su, donarak veya kimyasal tepkimelere girerek donatının özelligini yitirmesine yol açar. Donatının özelligini yitirmesi ise dayanım gücüne ve süresine olumsuz etkilerde bulunur Suyun binalarımızın dayanıklılıgına vermis oldugu zararı genellikle gözle göremeyiz, ancak sonuçlarıyla karsılastıgımızda fark edebiliriz.

• Su Yalıtımı Yapıyı Korur
• Su Yalıtımı Konfor Sağlar
• Su Yalıtımı Ekonomiye Katkıda Bulunur

Su yalıtımının önemi :

Nereden ve nasıl geldiğinin saptanmasının oldukça güç olduğu bilinen suyun yapıya ve içinde yaşayan insanlara verdiği zarar açıktır. Yapılardaki rutubet insan sağlığını olumsuz etkilemekte, sağlık problemlerine yol açmakta, konforu zedelemektedir. Su ve rutubetin etkisine maruz yapı elemanlarının mukavemetleri zayıflamaktadır. Ahşap malzemelerde çürüme, küflenme, mantarlaşma görülmekte; metal
malzemeler parlaklığını yitirmekte korozyona uğramaktadır. Su ve rutubetin etkisindeki duvarlarda
kabarma, çiçeklenme ve küflenme olmakta, bu etki temel ve parapet duvarlarında da aynen kendini göstermektedir. Döşemelerde ise kabarma ve malzeme dokusunun bozulması görülmektedir.

Bodrum Duvarlarında Su Yalıtımı Uygulaması :

Zemin rutubeti daima var olan ve kılcal yolla yapı elemanlarına etki eden su olarak tanımlanabilir.Zemin içindeki su ve rutubete karşı düşey ve yatay yapı elemanları sürme yalıtım, sıvama veya harçlıyalıtım , yalıtım örtüleri ile yapılan yalıtım, geçirimsiz şap ve ya beton ile yapılan yalıtım olarak sınıflandırılabilir.

Çatılarda Su Yalıtımı Uygulaması :

Gezilen ve gezilmeyen teras çatılarda, istenilen ısı yalıtım malzemesinin niteliğine bağlı olarak iki kat su yalıtım membranı uygulaması ile su geçirimsizlik sağlanır. Membran katlarından en az birinin polyester taşıyıcılı olması tercih edilir. Gezilmeyen çatı tiplerinde son kat membran uygulamasının arduvaz kaplı olarak yapılması, ağır hava koşullarına dayanıklılık sağlanması için faydalıdır. Tercih edilen ısı yalıtım malzemesinin türüne ve iç mekanın kullanım özelliği doğrultusunda bazı teras çatı uygulamalarında buhar kesici membran kullanmak gerekebilir.

Eğimli çatılarda üzeri arduvaz ve aliminyum kaplı membranlar son kat uygulaması için kullanılabilir. Özellikle eğimli çatılarda zor detaylar nedeniyle karşılaşılan zorluklar, polimer bitümlü membran uygulamasıyle zahmetsizce ortadan kaldırılabilir. Çatının tümünde aynı tip malzeme kullanıldığından
malzeme uyumsuzluğu ve çözümsüzlüğü yaşanmaz. %15`in üzerindeki eğimlerde tek kat 4 mm.` lik arduvazlı membran kullanılarak su yalıtımı ve çatı kaplama aynı ürünle çözülebilir.

Temellerde su yalıtımı uygulaması :

Yapıların yeraltında kalan bölümlerini su ve nem etkilerinden uzak tutmak, ana taşıyıcı konstrüksiyonu korumak için temellerde izolasyon çalışması yapılmalıdır.

Temel yalıtımlarının diğer yalıtımardan farkı; onarımın ve yanlış yapılmış bir uygulamanın düzeltilme imkanının olmamasıdır. Bu nedenle temel yalıtımı uygulamaları son derece titiz planlanmalı ve uygulamada hassasiyet gösterilmelidir.

Temellerde su yalıtımında üç değişik nedenle yalıtım yapılmaktadır. Bunlar; zemin suyu, basınçlı su ve basınçsız su yalıtımıdır. Zemin rutubetine karşı, temel perde duvarlarında uygulanabilecek 3-4 mm kalınlığındaki polimerik bitümlü yalıtım örtüsü tek kat uygulanarak yalıtım sağlanabilir. Bununla birlikte yapı çevresinde yapılacak drenaj sistemi ile yalıtım uygulaması desteklenebilir.

Yapıların toprak altında kalan bölümlerinde, tam bir su yalıtımı yapılabilmesi için oturma alanı ve yan yüzeylerin tamamen yalıtılması gerekir. Bu işlemin gerçekleştirilmesinde kullanılan yötemler dıştan ve içten bohçalamadır.

Temellerin suya karşı yalıtımında kullanılacak en sağlıklı yöntem dıştan bohçalamadır. Grobeton üzerine yapılan iki kat polyester keçe taşıyıcılı membran içeren içeren su yalıtımı, yan perdelerde toprak seviyesinin üzerine çıkacak şekilde devam ettirilir ve temel tam bir korumaya alınır

Proje aşamasında su yalıtımı uygulamasının planlanmadığı durumlarda daha sonra içten bohçalama uygulanarak suya karşı koruma sağlanabilir. Ancak içten bohçalama uygulamasında yapının taşıyıcı bölümleri olan betonarmede bir yalıtım söz konusu değildir. Bu uygulamayla, sadece iç mekan suya karşı dayanım kazandırılır.

İyi planlanmış bir drenaj sistemiyle yapıda perde duvar üzerine uygulanacak bir membran ile yapıya su girişi engellenebilir.

Her tür toprak altı uygulamalarında; membran yalıtım malzemesinin yardımcı bir ürünle agrega darbelerine karşı korunması sağlanmalıdır.

Islak hacimlerde su yalıtımı :

Nereden ve nasıl geldiğinin belirlenmesinin oldukça güç olduğu suya karşı yaşama mekanlarında bulunan
ıslak hacimlerde yalıtımın yapılması ve tesisatın döşenmesinde titizlik gösterilmesi önemlidir.
Genellikle iç mekanlarda bulunan banyo, mutfak, tuvalet gibi ıslak hacimlerde su tesisatlarında oluşan hasarlar, alt katlara su akmasına sebep olmaktadır. Bu bölümlerin zemin döşemesi üzerine polimer bitüm membranlarla yapılacak su yalıtımı tesisatta oluşacak kaçakların alt katlara geçişini engeller. Özellikle apartman dairelerinde oluşan bu durum problemlere neden olmaktadır. Polimer bitüm kaplamalarının üst yüzeyi her çeşit kaplama malzemesiyle kolay aderans sağlayacak şekilde imal edilmektedir

Gölet ve kanaletlerde su yalıtımı :

Doğal zemin üzerinde ve ya betonarme döşeme üzerinde oluşturulacak suni göletlerde polimer bitüm membranlar, su kaçaklarını engellemek amacıyla kullanılabilir. Doğal zeminde sıkıştırılmış dolgu üzerine membranların zarar görmesini engelleyecek bir ayırıcı tabakadan (Resim 14) sonra iki kat polyester keçe taşıyıcılı polimer bitüm membran birbirine tam yapıştırılarak yüzeye serbest olarak serilir. Üzerine koruyucu olarak yine ayırıcı tabakadan sonra koruma betonu dökülür. Betonarme döşeme üzerine de aynı yöntemle uygulama yapılabilir. Gölet su yalıtımlarında suyun basıncı ile membranların kaymasını engellemek amacıyla kenar hatlarda, basınç kuyuları oluşturulmalıdır. Kanaletlerde sıkıştırılmış zemin dolgusu üzerine yine iki kat polimer bitüm membran ile su yalıtımı gerçekleştirilir.

Su Yalıtımı Nasıl Yapılır?

Su yalıtımı, yapılarımıza suyun girebilecegi; temellere, toprak ile temas eden duvarlara, suyun yapı dısında birikebilecegi veya suyun basabilecegi seviyenin altındaki dıs duvarlara, balkonlara, teras ve egimli çatılara ve ıslak hacimlere yapılır. Bir yapının uzun ömürlü olabilmesi için baslangıç asamasında su yalıtımı kurallarına göre tasarlanması gerekir. Su yalıtımı yapılmadan insa edilmis binalarda, çatı ve ıslak hacimlerin su yalıtımı sonradan rahatlıkla yapılabilirken, toprak altındaki duvarların yalıtılması için binanın etrafının kazılması gereklidir. Binanın üzerine oturdugu temellerin su yalıtımının yapılabilmesi için ise yapımızın havaya kaldırılması gerekir ki, bu da henüz mümkün degildir. Bu gibi durumlarda sadece konforumuzu bozan küf ve mantar olusumu engellenebilir. Suyun yapı ömrünü etkileyen zararlarından, yapı insa edildikten sonra tam anlamıyla korunmak mümkün degildir. Temel seviyesindeki suyun drenaj (tahliye) önlemleri ile yapımızdan uzaklastırılması çogu kez yapılabilecek tek uygulamadır. Su yalıtımının bir diger uygulama alanı da, suyun içerisinde kalmasını istedigimiz; havuz, su depoları, suni göletler vb. yapılardır.

Yapılarda su yalıtımı, suyun hangi siddette, hangi halde ve nereden gelirse gelsin yapı kabugundan içeri girerek yapı elemanlarına dolayısıyla da yapıya zarar vermesini önlemek için yapılır. Temel olarak su yalıtımı yapısal ve yüzeysel su yalıtımı olarak ikiye ayrılır.


Yapısal Su Yalıtımı

Genel olarak beton elemanların imalatı sırasında imalat kolaylıgı saglamak, betonun kalitesini artırmak, istenen özelliklerin verilmesini saglamak ve su geçirimsizligi elde etmek amacıyla toz ya da sıvı halde bulunan yapı kimyasallarının katkı olarak kullanılması ile yapımıza su girisini ve etkilerini azaltıcı uygulamalar bütünüdür. Su/çimento oranını düsürerek beton içerisindeki kılcal boslukları azaltan, beton içerisindeki kapiler boslukların tıkayan vb. fonksiyonlara sahip beton katkıları ve derz malzemeleri bu gruba girer. Dıs yüzeye uygulanan derz malzemeleri: Suyun betondaki genlesme veya insaat derzlerine
girmesini engellemek için polietilen veya hypalon su tutucu bantlar kullanılır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gidecegi yolu uzatma prensibi ile çalısırlar.
Betonun bünyesine uygulanan derz malzemeleri: Dıs yüzeydeki suyun betondaki genlesme veya insaat derzlerinden geçisini engellemek için su tutucu bantlar veya su ile genlesen mastik ve profil kullanılır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gidecegi yolu uzatma prensibi ile çalısırlar.
İç yüzeye uygulanan derz malzemeleri: İç yüzeydeki suyun betondaki genlesme veya insaat derzlerinden geçisini engellemek için hypalon su tutucu bantlar kullanılır. Suyu durdurma prensibi ile çalısırlar (Sekil 1).



Yüzeysel su yalıtımı

Suyun bulunabilecegi dıs ortam ile yapı kabugu arasında su geçirimsiz katman olusturmak için yapılan islemler bütünüdür. Bu amaçla su geçirimsiz özel su yalıtım malzemeleri kullanılır. Su yalıtımı, yapılara suyun girebilecegi bölgelere dogru su yalıtım malzemelerinin uygulanması ile yapılır. Su yalıtımı uygulamalarının suyun geldigi taraftan, yani yapının dıs tarafından yapılması ilk tercih olmalıdır.

Temelde yapılacak uygulamalarda ilk adım; zemin etüdü ve varsa zemin suyunun test edilerek bu suların olası etkilerinin tespit edilmesidir. Yapılan etüt çalısmalarının ardından, mümkünse binanın toplam oturma alanından daha büyük olacak sekilde yatay olarak grobeton dökülür ve bunun üzerine su yalıtım katmanı uygulanır. Bina su yalıtımının üzerine insa edilir ve suyun etki edebilecegi seviyeden temele kadar olan düsey duvarlara da su yalıtımı uygulanır. Grobeton
üzerine yapılan su yalıtımı ile düsey duvarlara yapılan su yalıtımları üst üste bindirilerek bina
dıstan bohçalanmıs olur. Binanın oturma alanından daha genis temel çukurlarının açılamadıgı durumlarda ise yapının üzerine oturacagı bir betonarme çanak olusturulur. Bu çanagın iç tarafından su yalıtımı yapılır ve bina bu çanagın içine oturtulur. Uygulamalar, yalıtımı geçemeyen suların yapıdan uzaklastırılması amacıyla su yalıtımından daha asagı seviyede drenaj (tahliye) yapılması ile tamamlanır. (Sekil 2)

Temellerde Su Yalıtımı

Çatılarda ısı ve su yalıtımı çözümleri birbirleri ile uyumlu olmalıdır. Çatılarda yapılan ısı yalıtımı uygulamaları, enerji tasarrufunun yanı sıra, yogusmayı (terlemeyi) önlerken, su yalıtımı uygulamaları da yagıs sularının yapıya zarar vermesini engelleyerek bir bütün olusturur. Egimli
çatılarda su yalıtımı, çatı örtüsü altına su yalıtım örtüleri serilerek veya çatı örtüsü olarak günesin ultra-viyole ısınlarına dayanıklı su yalıtım malzemeleri kullanılarak yapılır. Yalıtımı asamayan su, dere ve yagmur suyu drenaj (tahliye) boruları vasıtası ile yapıdan uzaklastırılarak uygulama tamamlanır. Teras çatılarda ise suyun yönlendirilmesi için, önce bir egim betonu dökülür. Uzman firmalarca yapılan tespitlere baglı olarak su ve ısı yalıtımı uygulamaları yapılır.
Süzgeçler ve yagmur suyu drenaj (tahliye) boruları ile su yapıdan uzaklastırılır (Resim 2).

Su Yalıtım Malzemeleri

Temel olarak su geçirimsizlik saglayan malzemelere su yalıtım malzemeleri denir. Su yalıtımında kullanılan malzemeler, kullanım alanlarına ve özelliklerine göre üç ayrı baslık altında toplanırlar.

• I. Su Yalıtım Örtüleri

1. Bitümlü örtüler: Okside Bitümlü Örtüler, Polimer Bitümlü Örtüler (APP/SBS katkılı)
2. Sentetik örtüler: PVC, EPDM, TPO, ECB/ECO, vb.

• II. Sürme Esaslı Malzemeler

1. Çimento esaslı malzemeler
2. Akrilik esaslı malzemeler
3. Bitüm esaslı malzemeler
4. Poliüretan esaslı malzemeler

• III. Yapısal Su Yalıtım Malzemeleri

1. Yapı kimyasalları
2. Derz malzemeleri

Su yalıtım malzemeleri; kullanım amacı ve uygulanacak bölgeye göre; ortamdaki su basıncına,zeminin yapısına, yapıdan beklenen hareketlere, ürünün üzerine gelecek olası yüklere, iklim kosullarına ve yapıdaki detaylara göre seçilmelidir.