Kentiçi Toplu Taşımacılık

_Yağmur_

VIP VIP Üye

2 Ocak 2013 Mesaj #1

VIP VIP Üye

Tramvay
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Sponsorlu Bağlantılar

Demir raylar üzerinde işleyen bir kent içi taşıt aracı.

Önceleri atla çekilirken sonraları basınçlı hava motorlu tramvaylar kullanılmış, daha sonra da elektrikli tramvaylar yapılmıştır. Vagonları, tren vagonlarını andırır. Motoruna elektrik akımını, ya raylardan ya da havai hattan alır.

Türkiye'ye ilk tramvay 3 Eylül 1869'da Konstantin Karopano Efendi'nin kumpanyası tarafından getirilmiştir. Atla çekilen bu tramvaylar ilk hat olarak Azapkapı-Galata-Tophane-Beşiktaş hattında çalışmıştır. İstanbul'da tramvay, Rumeli yakasında 12 Ağustos 1961, Anadolu yakasında ise 14 Kasım 1967 tarihinde kaldırılmış, 1991 yılında Taksim-Tünel hattına yeniden tramvay konulmuştur.

BEĞEN Paylaş Paylaş

Bu mesajı 1 üye beğendi.

"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.

Cevapla

_Yağmur_

VIP VIP Üye

2 Ocak 2013 Mesaj #2

VIP VIP Üye

Tramvay Nedir?
Tramvay bir tür yolcu taşıtıdır.Tam bir tanım yapmak gerekirse; Özel rayların döşenmesi ile oluşturulan yollarda hareket edebilen taşıtlara Tramvay denir.TDK (Türk Dil Kurumu)’da Tramvay kelşmesinin Fransızca bir kelime olduğu bildirilmektedir.Tramvay’ın amacı şehir için trafini azaltmak için yolcu taşıması yapmaktır.

Sponsorlu Bağlantılar

Tramvay taşımacılığının kent içi trafiği açısından yol boyunca yerleştirilmiş ray ve elektrik hattı gereksinmesi gibi bazı sakıncaların olmasına karşılık, bir yandan da duman çıkartmamak ve her gün fiyatı biraz daha artan petrol ürünleri yerine elektrikle çalışmak gibi üstün yanları vardır.

Tramvay Tarihçesi
Öbür makineli taşıtlar gibi tramvay da 1800′lü yıllarda dünyanın görünüşünü değiştirmeye başlayan endüstri devriminin bir ürünüdür.

Kent içi yolcu taşımacılığında ilk raylı taşıma hattı 1832 yılında New York’un Harlem mahallesinde hizmete açıldı. Taşıtın “motoru” sadece bir çift attan oluşuyordu. Son durakta atlar aracın önünden alınarak arkasına takılıyor ve böylece taşıt ters yönde sefere çıkabiliyordu. Avrupa’da ise yine atla çekilen ilk tramvay hattı 1853′te Paris’te açıldı. Raylar sayesinde “otuz kadar yolcuyu saatte 10 km hızla taşıyabilmek için” bir çift at yetiyordu.

Ancak uygarlığın gelişimi, ilkel çekim hayvanı at ile endüstrinin bir ürünü olan demir rayların bağdaşmasına engeldi. Makine çağının hızlı gelişimine uygun başka çözüm yolları aramak gerekiyordu.

Örneğin kablolu çekim, sıkıştırılmış havalı motor ve kömürsüz buharlı motor gibi yöntemler denendi. Kabloyla çekiş Amerika Birleşik Devletleri’nde oldukça büyük ilgi gördü. Çelik bir halat, tüm hat boyunca rayların arasında bulunan kanalda kayıyordu. Halat tabii ki tramvaya bağlıydı. Son durakta bulunan sabit bir buharlı makine aracılığıyla bir çarkın üzerine sarılan çelik halat, tramvayın bir duraktan başka bir durağa çekilmesini sağlıyordu. Çelik halatla çekiş sistemi çok dik yollar için çok uygun olup bugün teleferiklerde kullanılmaktadır.

Buharlı motorlarla çekiş sisteminde en büyük sorun, çıkan duman ve kazanı ısıtmak için kullanılan kömürün kapladığı büyük yerdi. Bu sorunları çözmek için sıcak suyla çalışan lokomotifler yapıldı. Bu lokomotiflerde su, trenlerde olduğu gibi taşıtın üzerinde bulunan kazanlarda ısıtılmıyordu. Yerdeki bir kazanda kaynatılıyor, kaynar olarak kazana aktarılıyor, bu yoldan buhar elde ediliyordu. Böylece her sefer için yeni kaynar su gerekmiyordu.

1879 yılındaki Berlin sergisinde saatte 12 km hız yaparak üç küçük vagonu çekebilen bir elektrik motoru sergilendi. Ancak bu motorun da çok büyük bir sakıncası vardı. Enerjiyi motora iletmek için enerji yüklü üçüncü bir raya gereksinim vardı. Bu ray yeni bir masraf kapısı açmaktan başka, yolda yürüyen insanlar için büyük tehlike oluşturmaktaydı.

Üçüncü ray önerisi metrolarda uygulama alanı buldu. tramvaylar için başka bir çözüm üretildi. İki ana ray diğer araçların trafiğini engellememek için parke taşları arasına yerleştirildi. Elektrik akımı ise kablolardan sağlandı. Hat boyunca yerden 5 m yükseklikte kablolar gerildi. Böylece “trolley” adı verilen metal çubuklar aracılığıyla enerji kablodan tramvayın motoruna aktarılabiliyordu.

Tramvay’ın Osmanlı Devleti ve Türkiye’deki Gelişimi
30 Ağustos 1869 tarihindeki “Dersaadet’de Tramvay ve Tesis İnşaası” na dair bir sözleşmeyle İstanbul caddelerinde yolcu, eşya taşımacılığı için demiryolu yapılarak hayvanların çektiği araba işletmeciliği, 40 yıl süreyle Konstantin Krepano Efendi’nin kurduğu “Dersaadet Tramvay Şirketi” isimli şirkete verildi.

İlk atlı tramvay 1871 yılında Azapkapı-Galata, Aksaray-Yedikule, Aksaray-Topkapı ve Eminönü-Aksaray olmak üzere 4 hatta çalışmaya başladı. İlk işletme yılında 430 at kullanılarak 4,5 milyon yolcu karşılığında 53000 TL gelir elde edildi.

Daha sonraları Voyvoda’dan Kabristan sokağı-Tepebaşı-Taksim-Pangaltı-Şişli, Beyazıt-Şehzadebaşı, Fatih-Edirnekapı-Galatasaray-Tünel, Eminönü-Bahçekapı gibi hatlar açıldı.

Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde çalışmaya başlayan atlı tramvaylar daha sonra imparatorluğun büyük şehirlerinde de kurularak önce Selanik daha sonra da Şam, Bağdat, İzmir ve Konya’da işletmeye açıldı. Savunma Bakanlığı, tramvay atlarını 1912 yılında başlayan Balkan Savaşı sırasında, 30000 altın karşılığı aldı ve bu yüzden İstanbul bir yıldan fazla süreyle tramvaysız kaldı.
İstanbul’da 1869 yılında çalışmaya başlayan atlı tramvay, yerini 1914 yılında elektrikli tramvaya terk etti.

12 Haziran 1939 gün ve 3642 sayılı yasayla Hükümete devredilen Tramvay İşletmesi, daha sonra İstanbul Belediyesi’ne ve 16 Haziran 1939 gün ve 3645 sayılı yasayla da İETT`ye bağlandı.
12 Ağustos 1961 günü Avrupa yakasından, 14 Kasım 1966 tarihinde ise Anadolu yakasından kaldırılarak İstanbul’da Tramvay İşletmeciliği son buldu.

1990 yılının sonlarında Tünel-Taksim arasında tarihi tramvay tekrar işletmeye alınmış olup halen 3 motris (çekici), 2 vagonla 1640 m’lik hat üzerinde turistik bir işlev görmesinin yanında yılda 14600 sefer ve 23944 km yaparak günlük ortalama 6000 yolcu taşımaktadır.

Zeytinburnu-Kabataş arasında hizmet veren tramvay hattının, 1992 yılında Sirkeci-Aksaray-Topkapı bölümü, Mart 1994 tarihinde Topkapı-Zeytinburnu bölümü ve Nisan 1996 tarihinde Sirkeci-Eminönü bölümü hizmete açıldı. 30 Ocak 2005 tarihinde yapılan törenle hat Kabataş’a uzatıldı.

kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Bu mesajı 2 üye beğendi.

"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.

Cevapla

AndThe_BlackSky

VIP VIP Üye

3 Mayıs 2013 Mesaj #3

VIP VIP Üye

Nostaljik tramvay, şehiriçi yolcu taşımacılığına hizmet etmenin yanında tarihi dokuyu da önplana çıkararak turistik amaçlı işletilen raylı sistemlerdir. Her zaman olmamakla birlikte genellikle kâr amacı gütmeyen bu raylı sistemlerin asıl amacı geçmişte ulaşımın nasıl olduğuna dair ipuçları vererek insanlara bir tarih bilinci aşılamak ve bunun yanında da gündelik hayatın monotonluğunu bir nebze olsun kırarak tramvaya binen insanları sadece şehrin içinde değil de aynı zamanda tarihte de bir yolculuğa çıkarmaktır.

Nostaljik Tramvay fikrinin ilk tohumları muhtemelen 1950 yılında Galler yöresinde tamamen gönüllüler tarafından kurtarılan ve işletilen Talyllyn Nostaljik Treni ile atıldı. Bir grup heveslisinin attığı bu ilk adımlar geçmişin korunması hareketinin başlangıcı kabul edilmekle birlikte günümüze yüzlerce Nostaljik Tren kazandırdı.
Tohumları İngiltere’de atılsa da Nostaljik Tramvay populeritesini gercek anlamda ABD'de kazanmıştır. Pekçok şehrinde tarihi caddetramvayı olarak da tanımlayabileceğimiz bu Nostaljik Tarmvay hatları modern hafif raylı sistemlerinin yanında yerlerini almıştır. Tüm dünya da olduğu gibi Amerika'daki destekçilerinin amacı da bu çeşit basit ve guvenilir bir ulaşım formu kullanarak 50 belki de 100 yıllık bir tarihi 21. yüzyıl insanının huzuruna getirmekti. Bununla beraber, pekçok Nostaljik Tramvay hattının, daha yeni hatların maliyetinin çok küçük bir parçasıyla kurulumuyla, günümüzdeki taydaşlarından çok daha ekonomik olduğu ortaya çıktı. Fakat bir şeyi elde ederken bir şeyden de vazgeçilmek zorunda kalındı. Örnek olarak bu tip tramvaylar, çoğu daha sonraları modifiye edildiyse de, özürlü kullanımına uygun değildi.

Bu sistemler ABD'de yirmiden fazla şehirde başarıyla işliyorlar. Bunlara ek olarak plan ve yapım aşamasında olan kırk tane daha var. Şuanda işleyen Nostaljik Tramvay sistemeleri arasında Little Rock, Arkansas, Memphis, Tennessee, New Orleans, Louisiana, Philadelphia, PA ve Tampa, Florida en büyükleri arasındadır. Bir nostaljik hat da bugünlerde Charlotte, Kuzey Karolina'da tamamlandı ve şehrin yeni ulaşım sisteminin bir parçası olmak üzere.
Hong Kong’daki Hong Kong Tramvayları da Hong Kong mirasının bir parçası olarak görülmeketedirler.

İngiltere’deki tarihi tramvay hatlarinin çok büyük bir kısmı Nostalji Hareketi başlamadan önce kaldırılmıştı. Raylar ve tramvaylar çoktan hurdaya çıkarılmıştı. Şimdi tramvaylar İngiltere şehirlerine geri dönüyor olmasına rağmen bunlar tarihi tramvaylar değil modern tramvaylardır.

Nostaljik Tramvay (Heritage Trolley ya da Vintage Trolley) terimi yaklaşık 1900-1950 yılları arasında tasarlanmış ve kullanılmış tramvayların günümüzdeki nostaljik kullanımını ifade eder. Bu tramvaylar 20 .yüzyılın ilk yarısına ait eski tramvayların görünümünü ve teknik özelliklerini bozmadan günümüzde yapılan taklitleri olduğu gibi o günlerden kalan gercek tramvayların restore edilmiş biçimleri de olabilirler. Bazı alanlarda Nostaljik Tramvay (Vintage Trolley) günümüzde düzenli servis yapan orijinal vagon, Nostaljik Tramvay (Heritage Trolley) ise kopya ya da taklit tramvay olarak kullanılsa da coğu zaman aynı anlamı ifade ederler.

Bu tramvaylar küçük, tekli vagon tasarımı (vagon govdesine kendi etrafında dönmeyecek şekilde sabitlenmiş iki aks olarak) ve daha geniş çiftli vagon tasarımı (dört akslı, heriki vagonda da bir aks kendi etrafında dönecek bir aks da sabit olacak şekilde) olarak ikiye ayrılır. Tekli olanların uzunluğu genellikle 9 metreden azdır ve 25-30 koltuk kapasitelidir. Caddetramvayları 1890 yıllarındaki orijinal elektrifikasyon modellerinden, yaklaşık bir on yıl sonra çiftli modellerinin geliştirilmesine kadar tekli vagon olarak kullanılmıştır. 20. yüzyılın başlarında pekçoğu ya kaybolmuştur ya da önemini yitirmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında Birney Safety Car sunumuyla birlikte daha modern, daha hafif ve tek kişinin kullanabileceği (önceleri makinist ve konduktor olmak üzere iki kişilik mürettebatı vardı) modelleriyle tekrar popüler oldular ve küçük kasabalarda yıllarca kullanılmaya devam ettiler. Çiftli modelleri ise genellikle 10- 15 metre uzunluğunda olup 45-70 koltuk kapasitelidir ve 20. yüzyıl boyunca kullanılan tramvayların atası olarak kabul edilirler.

Tramvaylar tepelerinden geçen tellerden aldıkları 600 voltluk elektrik ile calışırlar. Doğru akımlı bu elektriğin güç merkezine geri dönüşü raylar aracılığı ile olur.Bu tramvaylar eski modellerde akslara paralel ve yeni modellerde akslara dik olarak monte edilmiş iki ya da dört motora sahiptirler. Fren sistemeleri basınçlı havayla çalışır. Ffrenlemeyi sağlayacak basınçlı hava elektrikli kompresörlerle elde edilir.

Ülkemizde hizmet vermekte olan Nostaljik Tramvaylar’a örnek olarak 37 yıl aradan sonra tekrar hizmete giren Kadıköy-Moda Tramvayı’nı ve Beyoğlu'ndaki Tünel-Taksim Tramvayı'nı gösterebiliriz. Bu tramvaylara ait bazı bilgiler şöyledir:
1 Kasım 2003 tarihinde hizmete giren Kadıköy-Moda Tramvayı'nda 2.6 km'lik sistemde 10 istasyon yer almaktadır. 4 adet tramvay aracının çalıştığı Kadıköy-Moda tramvayı; Kadıköy meydanından hareket edip, otobüs özel yolu ve Bahariye Caddesi'ni takip ederek Moda Caddesi üzerinden tekrar Kadıköy Meydanı'na gelmektedir.

Hat uzunluğu: 2.6
kmİstasyon sayısı: 10
Araç sayısı: 4
Tur süresi 205 dakika
İşletme saatleri: 07:00 / 20:00
Günlük yolcu sayısı: 2.000 (gün)
Günlük sefer sayısı: 81

1990 yılının sonlarında Tünel-Taksim arasında tarihi tramvay tekrar işletmeye alınmış olup halen 3 motris (çekici), 2 vagon ile 1640 m'lik hat üzerinde turistik bir işlev görmesinin yanında yılda 14.600 sefer ve 23.944 km yaparak günlük ortalama 6,000 yolcu taşımaktadır.

kaynak: Vikipedi

BEĞEN Paylaş Paylaş

Bu mesajı 1 üye beğendi.

Cevapla

Kentiçi Toplu Taşımacılık - Tramvay

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

Kentiçi Toplu Taşımacılık - Tramvay

Benzer Konular

Benzer Konular