Arzu ile Kamber Efsanesi

Yer yer manilerin serpiştirildiği bir halk öyküsü.

Kamber, anasıyla babası hac yolunda öldürüldükleri için evlâtlık olarak verildiği evin kızıyla birlikte yetiştirilir; iki çocuğun arasında bir aşk gelişmeye başlar. Arzu'nun annesi bu aşkı engeller, Kamber dağlara düşer, Arzu da zengin bir tüccarla evlendirilir. Kocası ölünce köyüne gönderilen Arzu, yolda türkü söyleyen sevgilisinin sesini duyar, koşar, kollarına atılır, iki sevgili oracıkta ölürler. Çevrelerini bir su çevirir ve göğüslerinden birer beyaz güvercinin çıkıp uçtuğu görülür. Masalsı nitelikler taşıyan Arzu ile Kamber öyküsünün oluştuğu yüzyıl bilinmemekte, 16. yüzyıl âşık edebiyatının ürünü olduğu sanılmaktadır. Yalnız Anadolu'da değil, Rusya, İran ve Irak'taki Türk toplulukları arasında da yayılmış, ağızdan ağıza aktarılırken değişik ayrıntılarla zenginleşmiştir.

Çeşme başında geçen bir manili öykü:

Arzu:
Ben testimi doldurdum
Doldu diye kaldırdım
Yıkılası şu pınarda
Ben bileziğimi çaldırdım.

Kamber:
Ben pınara varmadım
Elimi yüzümü yumadım
Gözüm kör olsun Arzu
Ben bileziğini bulmadım.
Ama bileziği aslında almış olan Kamber cesaretlenir kıza bir beyit atar:
Evimizin önü suluk
Su çekerler tuluk tuluk
Bileziğini bulana gelin Arzum
Ne var acaba muştuluk(müjde).

Arzu da şu cevabı verir hemen:
Evimizin önü suluk
Su çekilsin tuluk tuluk
Bileziğimi sen bulduysan Kamber ağam
Arzu kız sana muştuluk.

Kamber de bileziği verir ve Arzu ile tanışırlar.

MsXLabs.org & Büyük L.

Arzu lle Kamber, XVI. yy.'da oluştuğu sanılan halk hikâyesi. Hikâyede, hac yolunda anası babası öldürülen Kamber ile, çocuğu evlat edinen ailenin kızı Arzu arasında doğan; kızın anasının engellemesi yüzünden ayrılık ve ölümle sona eren mutsuz aşk anlatılır.' Aşk badesi içip "Hak âşığı” olan Kamber, saz çalıp şiir söylemeye başlar (Leyla ve Mecnun hikâyesinde olduğu gibi), dağlara düşer (yine Leyla ve Mecnunda olduğu gibi); başka birisiyle evlendirilen Arzu, kocasını kendisine yaklaştırmaz; adam kederinden ölür. Yolda rastlaşan iki sevdalı birbirlerine sarılırlarsa da, murat alamadan ölürler. Ruhları birer beyaz güvercin olup uçar gider. Halk arasında çok yaygın olan hikâyenin çeşitli arap abecesiyle taşbaskısı ve matbaa harfleriyle yapılmış baskıları vardır. Ayrıca, karagöz oyunu haline de getirilmiştir.