İslam'da Mal ve Mal Edinmek
MsXLabs.org & İslam Ansiklopedisi
MsXLabs.org & İslam Ansiklopedisi
Sponsorlu Bağlantılar
Mal, Kur'an ve hadiste çok sık, fakat çoğunlukla menfi olarak ele alınır. Yani saptırıcı, Allah yolundan uzaklaştırıcı niteliği vurgulanır. İslâm'da mal edinmek, zengin olmak yasak değildir. Mal mülk sahibi olmaya bir sınır da konmamıştır. Ama malın insanın hırslarını tatmin aracı olarak görülmesinden, başkalarına karşı kibir, kaşıntı, hatta zulüm ve baskı sebebi yapılmasından çekinilmiştir. Bu yüzden sık sık malın mülkün geçiciliği, uçuculuğu, güvenilmezliği vurgulanmıştır. İslâm'a göre mülkün gerçek sahibi Allah'tır ve gerçek dayanılması, güvenilmesi gereken de O'dur.
"O dilerse bir kimseyi maddi ve manevi bakımdan aziz eder, dilerse yerin dibine batırır, rezil eder." (Kuran, Âl-i İmran sûresi 26).Kur'an-ı Kerim'de malın bir fitre (imtihan sebebi) olarak ele alınması da dikkat çekicidir. Buna göre sadece mal yığmanın Allah katında hiçbir değeri yoktur. Ancak onun nasıl kazanıldığı ve hangi yolda harcandığı önemlidir.
"İyi biliniz ki, mallarınız ve evlâtlarınız sizin için ancak bir fitne (imtihan)dır. En büyük mükâfat ise Allah katındadır" (Kuran, Enfal sûresi 28).Mal konusunda Peygamberimiz şu ilginç sözleri söylemiştir:
"Her ümmetin bir sapıklık konusu vardır, benim ümmetimin sapıklık konusu ise maldır."Müslümanlıkta önemli olan mal sevgisinin kalbi kaplamamasıdır. Mal insana değil, insan mala egemen olmalıdır. Onu gerektiği zaman gözünü kırpmadan harcamayı bilmelidir. Mal sahibi için en tehlikeli şey hasisliktir. Hz. Ebubekir de buna dikkati çekmiştir:
"İnsan ihtiyarlar, bedeni arıklaşır da kalbi iki şeye karşı genç kalır: Ömür uzunluğu, mal sevgisi".
"Mal, hasislerde; silah, korkaklarda; otorite zayıflarda olursa işler bozulur."Hülâsa mal, İslâm'da Allah'a ulaşmada bir vasıta olmalıdır, putlaştırılacak bir nesne değil. Malı verenin Allah olduğu gibi, alanın da O olacağının bilincinde olmak İslâmi bir tutumdur. Çalışıp kazanmak meşrudur. Kazandığını Allah için her an elinden çıkarmaya hazır olmak ise İslâmi terbiyedendir. Mala mülke kul olmamak önemlidir. Hz. Peygamber bunun için "Altına, gümüşe, kumaşa, abaya kul olan helak olmuştur" buyurmuştur.
İmâm-ı Azam'ın Mal Sahipliği
—Ya imam, gemin battı (İmanın ticari mal taşıyan gemileri mevcuttu).
İmam-ı Azam bir anlık tereddütten sonra,
—Elhamdülillah dedi.
—Yâ imam, bir yanlışlık oldu, batan gemi senin değilmiş.
İmam bu yeni habere de,
—Yâ imam, gemin battı diye haber getirdik, "Elhamdülillah" dedin. Batan geminin seninki olmadığını söyledim, yine "Elhamdülillah" dedin. Bu nasıl hamdetme böyle?
İmam-ı Azam izah etti:
—Sen gemin battı diye haber getirdiğinde iç âlemimi, kalbimi şöyle bir yokladım. Dünya malının yok olmasından, elden çıkmasından dolayı en küçük bir üzüntü yoktu. Bu nedenle Allah'a hamdettim. Batan geminin benimki olmadığı haberini getirdiğinde de aynı şeyi yaptım. Dünya malına kavuşmaktan dolayı kalbimde bir sevinç yoktu. Dünya malına karşı bu ilgisizliği bağışladığı için Allah'a şükrettim.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!