Vivaldi

VİVALDİ (Antonio), İl Prete rosso (Kızıl papaz) da denilen İtalyan besteci (Venedik 1678 - Viyana 1741). Bir kemancı olan babasının ve Legrenzi’nin yönetmenliği altında çalıştığı söylenir. 1703'te papaz oldu, ancak, bozuk sağlığı görevini tam anlamıyla yerine getirmesini engelledi ve aynı yıl kentin yetim ya da terk edilmiş kızlarını toplamak ve onlara müziğin büyük bir yer tuttuğu bir eğitim vermek için açılan kurumlardan biri olan Venedik Ospedale della Pietâ’ya ilkin maestro di violino, ardından maestro di coro olarak atandı. Vivaldi, sonat ve konçertolarının bir bölümünü işte bu amatör, ama ünlü çalgıcılar için besteledi. Kemancı, orkestra yöneticisi ya da operalarının emprezaryosu olarak İtalya, Almanya ve Hollanda'da sık sık yaptığı yolculuklardan doğan kesintiler dışında, 1740'a kadar Ospedale'deki görevinde çalıştı.
Vivaldi'nin zengin bir yapıt dağarcığı vardır. Dinsel vokal alanda bu yapıt missa ya da missa parçalarından (Gloria), mezamirlerden (Beatus vir, Dixit Dominus, Nişi Dominus), motetlerden ve oratoryolardan (Juditha triumphans, 1716); dinsel olmayan vokal alandaysa, solocular için kantatlardan, serenadlardan (La Sena festeggiante, 1729), özellikle Venedik, Roma ve Floransa’daki karnaval mevsimleri için bestelenen operalardan oluşur. Yirmi kadarı bize ulaşan ve genellikle pasticcio (daha önceki yapıtlardan alınan parçaların yeniden kullanılması) yapıtlar olan bu operaların sayısının elli dolayında olduğu sanılır. Bu operalardan bazıları (Orlando [furioso], 1727; La Fida Ninfa, 1732) başarı da kazanmıştır.
Ancak "Prete rosso” ünü, özellikle 750 yapıt numarasına ulaşan büyük çalgı müziği yapıtlarından gelir. Bu yapıtlar, solocu, üçlü ya da birkaç çalgı için sonatlar ve bir ya da birkaç solocu için konçertolardan oluşur (Alla rustica; La Tempesta di mare; Per la Solennitâ di S. Lorenzo; La Notte), bu konçertoların bazıları derleme biçiminde bir araya getirilmiştir (L'Estro armonico, 1712; La Stravaganza, 1712-13'e doğr.; "Dört Mevsim" konçertolarını içeren il Çimento dell’armonia, 1725'e doğr.; La Cetra, 1727). Kemanların egemen olduğu orkestrası, bazan pastoral nitelikte solocu çalgılar (piccolo, flüt, obua) ya da daha az alışılmış çalgılarla (lavta, viola, mandolin, viyolonsel, korno, trompet) zenginleşir.
Vivaldi’nin çalgı müziği, Avrupa’da çok büyük bir etki yaptı. Solocu için konçertonun yapısını besteci, üç bölüm (allegro, adagio, allegro) biçiminde kesin olarak saptadı ve bu konçertoyu, belirgin temaların, baskın ritmin, lirik öğelerin, solo tutti karşıtlığının yaratıcısı gibi görünebilecek derecede dönüşüme uğrattı. Konçertolarının onunu J. S. Bach, org için, klavsen için ya da dört klavsen için düzenledi. Son olarak, opera uvertürleri ve 50 Concerti ripieni'siyle, klasiköncesi senfoni biçiminin habercisi durumuna geldi.