-Y- Harfi İle Başlayan Kelimeler - Sayfa 9

YÂRNÂME a. (fars. yar ve name den yâr-nâme). Esk.
1. Adı hayırla, iyilikle anılma, iyi ün sahibi olma.
2. Bir kimsenin iyi özelliklerini, hayırlı işlerini yazıya geçirme.

YARPUZ a. Sulak çayırlarda ve dere kenarlarında yetişen, az ya da çok tüylü yapraklı, yaprakların koltuğunda toplu bulunan leylak rengi çiçekli, 10-40 cm boyunda, çokyıllık otsu bitki. (Bil. a. Menthapulegium; ballıbabagiller familyası.) [Yöresel olarak filiskin, pülüskün adlarıyla da anılır.)

—ANSİKL Yarpuz, Anadolu'nun her tarafında yetişen ve Antikçağ'dan beri tanınıp kullanılan bir bitkidir. Akdeniz bölgesi kasabalarında pazarlarda "nane" yerine satılır, Doğu Anadolu'da kurutularak kışın bile nane yerine kullanılır. Halk hekimliğin de sindirimi kolaylaştırıcı, balgam söktü rücü ve âdet getirici etkilerinden yararlanmak için toprak üstü kısımlarından hazırlanan infusyon günde 2-3 bardak içilir. Türkiye'de yarpuzdan filiskin yağı adıyla bilinen ve bitkiyle aynı tıbbi özellikleri taşıyan uçucu bir yağ elde edilir ve bir parça şekere 2-10 damla damlatılarak kullanılır.

YARUB, Hud peygamberin torunu Yemendeki Himyeri krallarının atası olduğu kabul edilir inanışa göre Âd kavmini yendi, Seba krallığı’nı kurdu. Babası Kahtan Şam’ın ilkel dilini konuşuyordu; Yarub bu kökten türeyen arapçayı ilk konuşan insanoğlu sayılır.

YASLANMA a. Yaslanmak eylemi.

—Dy. Yaslanma rayı,bir kruvazmanın iç bölümüne yerleştirilen dirsekli ray.

YASLI sıt. Yas tutan, yasta olan kimse için kullanılır; matemli: Yaslı bir ana.

YASMAK g. t. Esk
1. Bir yayı yasmak, yayın kirişini gevşetmek: Kız yayını yasdı ve gereği gibi sındı. . (Ferec Ba d-eş Şid- de, XV yy.)
2. Bir şeyi yasmak, onu düz duruma getirmek.

YASUB a. (ar. yacsOb). Esk.
1. Arıbeyi.
2. Reis, başkan.

YAŞARMA a. Patol. Taşan gözyaşlarının yanaklardan akması. (Gözyaşları, çoğunlukla burun-gözyaşı kanalının tıkanması ya da alt gözkapağı ektropiyonu yüzünden, gözyaşı yollarıyla burun boşluklarına akı- tılmadığı için yaşarma meydana gelir.) /ese gözleri yaşarıyordu.

♦yaşartmak ettirg. f.
1. Bir şeyi yaşartmak, onun ıslanmasına, nemlenmesine neden olmak.
2. Bir kimsenin gözlerini yaşartmak, gözlerinin yaşla dolmasına neden olmak.