Balkan Savaşları
Ziyaretçi
Balkan Savaşları,
Osmanlıların Balkanlardaki son topraklarını da yitirmesiyle sonuçlanan iki evreli savaş
Sponsorlu Bağlantılar
Osmanlı Devleti’ni önemli ölçüde Balkanların dışında bırakan Berlin Antlaşması (1878) bu topraklar üzerindeki paylaşım mücadelesini durdurmaya yetmemiş, tersine daha da hızlandırmıştı. Balkan devletleri birbirleri aleyhine topraklarını genişletme çabasına girdiler. Sırbistan, Bulgaristan’a bırakılan Makedonya üzerinde hak ileri sürüyor, Yunanistan aynı amaçlarla kuzeye doğru genişlemeye çalışıyordu. Ama bu arada Rusya’nın Balkanlar’da nüfuz kazanmasını önlemeye çalışan Avusturya-Macaristan’ın Bosna-Hersek’i ilhak etmesi, Balkan devletleri arasında birleşme eğilimlerini artırdı. Rusya da Balkan devletlerinin birleşmesinin hem Avusturya-Macaristan’ın yayılmasına bir engel oluşturacağını düşünerek, hem de Osmanlıların elindeki toprakların paylaşılmasında çıkarı olduğu için bu birleşmeyi teşvik ediyordu. 13 Mart 1912’de Sırbistan-Bulgaristan, 29 Mayıs 1912’de Bulgaristan-Yunanistan, Ağustos 1912’de Karadağ-Bulgaristan (sözlü antlaşma) ve 6 Ekim 1912’de de Karadağ- Sırbistan arasında ittifak antlaşmaları yapıldı. Bu antlaşmalarla Balkan devletleri Osmanlı Devleti’ne karşı bir birlik oluşturdular.
Eylül 1912’de seferberlik ilan eden müttefik Balkan devletleri, Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp Savaşı ile uğraşmasından ve ülkedeki siyasal çekişmelerden yararlanarak savaşa hazırlandılar.
Balkan Savaşları, Karadağ’ın 8 Ekim 1912’de Osmanlı Devleti’ne savaş ilanıyla başladı. Bunu öteki devletlerin de savaş ilan etmesi izledi.
Hazırlıksız yakalanan Osmanlı orduları, ikmal düzeninin işlememesi, komutanlar arasındaki anlaşmazlıklar ve kötü yönetim nedeniyle, büyük bir yenilgiye uğradı. Doğu ve Batı orduları Bulgar, Sırp ve Yunan güçleri karşısında ağır kayıplar verdi ve Osmanlılar Yanya (İoannia), Edirne ile İşkodra dışında Batı Trakya’dan çekilmek zorunda kaldı. Çekilmenin ardından oluşan siyasal boşluk, Balkan devletlerini kısa sürede birbirine düşürdü. 28 Kasım 1912’de Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti. Balkan devletleri birbirlerine girmek üzereyken, Avrupa devletleri duruma müdahale ederek 17 Aralık 1912’de Londra’da bir konferans düzenlenmesini sağladılar. Bu arada, Bulgaristan da müttefiklerinden ayrı olarak, Osmanlı hükümetinin daha önce önerdiği ateşkesi kabul etmişti.
30 Mayıs 1913’te imzalanan barış antlaşmasıyla Midye-Enez hattı sınır kabul edilerek Edirne Bulgaristan’a, Selanik, Güney Makedonya ve Girit Yunanistan’a, Silistre Romanya’ya bırakılıyor, Amavutluk’un bağımsızlığı da tanınıyordu. Ama antlaşmayla istediği toprakları alamadığını düşünen Bulgaristan, 29/30 Haziran gecesi Yunanistan ve Sırbistan’a aniden saldırınca, II. Balkan Savaşı başladı. Savaş Bulgaristan’ın umduğu gibi gitmedi. Bulgaristan, Yunanistan ile Romanya’ya karşı başarısızlığa uğradı. Bu arada Osmanlı Devleti de durumdan yararlanarak Londra Antlaşması ile yitirdiği Edirne’yi geri aldı.
II. Balkan Savaşı,
Balkan devletlerinin 10 Ağustos 1913’te kendi aralarında imzaladıkları Bükreş Antlaşması ve Osmanlı Devleti ile imzaladıkları 29 Eylül 1913 tarihli İstanbul Antlaşması ile sona erdi. Son antlaşmayla, Dimetoka Osmanlı sınırları içinde kalmak üzere, Meriç Irmağı Bulgaristan ile Osmanlı Devleti arasında sınır kabul edildi. Oniki Adalar sorununun çözümünde çıkan zorluklar nedeniyle Yunanistan’la barış daha sonra, 14 Kasım 1913’teki Atina Antlaşması ile gerçekleşti. Adalar konusunda son çözüme ise, Londra’daki Büyükelçiler Konferansı’nda (Şubat 1914) varıldı. Buna göre, Meis dışında İtalya’nın işgal ettiği adalar İtalyanlara, İmroz ve Bozcaada dışında Yunanistan’ın işgal ettiği adalar da Yunanlılara bırakıldı.
Bulgarlarla yapılan antlaşmanın bir maddesi, Bulgaristan sınırları içinde yaşayan Türklerin dört yıl içinde Osmanlı topraklarına göç etmesine olanak tanıyordu. Bulgaristan’da kalmayı seçen Türkler ise, her türlü din ve mezhep özgürlüğünden yararlanacaklardı.
Balkan İttifakı
(1912-13), I. Balkan Savaşı’nda (1912-13) Osmanlılara karşı birlikte savaşan Bulgaristan, Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan’ın oluşturduğu ittifak. Başlangıçta Avusturya’nın Balkanlar’da giderek artan gücünü sınırlama amacını güden ittifak, Sırbistan ve Bulgaristan’ın girişimiyle ve Rus diplomasisinin yardımıyla kuruldu. 1912’de Avusturya’dan çok Osmanlı karşıtı bir nitelik kazanan ittifakın üyeleri, Osmanlıları Balkanlar’dan çıkarmak umuduyla Ekim 1912’de bu ülkeye savaş açtılar. Savaşı kazanmalarına karşın, ele geçirdikleri toprakların paylaşılması konusunda birbirlerine düştüklerinden, ittifak dağıldı. Bu anlaşmazlık 1913’te Bulgaristan’a karşı II. Balkan Savaşı’nın açılmasına neden oldu {bak. Balkan Savaşları).
Balkan İttifakı terimi, 1866-68 yıllarında Sırp prensi III. Mihailo (Obrenoviç) tarafından kurulan birlik için de kullanılır. Sırbistan, Karadağ, Romanya ve Yunanistan ile Bulgaristan’daki ihtilalci bir örgütü içine alan bu ittifak, Osmanlıları Balkanlar’dan çıkarmayı ve Güney Slavlarını tek bir devlet altında birleştirmeyi amaçlıyordu. İttifak, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı ortak bir ayaklanma planladıysa da, 10 Haziran 1868’de Prens Mihailo’nun bir suikast sonucu öldürülmesiyle bu planı uygulayamadı ve dağıldı.
kaynak: Ana Britannica
Son düzenleyen NeutralizeR; 17 Ekim 2016 01:52
