Antlaşmalar - Prut Antlaşması

Prut Antlaşması

Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Prut Savaşı sonunda imzalanan barış antlaşması (21 Temmuz 1711).

Baltacı Mehmed Paşa, Prut Savaşı’nda yeniçeriler arasında baş gösteren düzensizliğin de etkisiyle, Kırım hanı II. Devlet Giray ile İsveç elçisi Poniatovvski’nin karşı çıkmalarına karşın Rusların barış önerisini kabul etti. İki gün sonra yapılan Prut Antlaşması’na göre, Karlofça Antlaşmasının da (1699) bir gereği olarak, Azak Kalesi OsmanlIlara bırakılacak, Rusların Karlofça Antlaşmasına aykırı biçimde yaptıkları Taygan, Kamanke, Yenikale istihkâm ve kaleleri yıkılarak buralardaki savaş araçları OsmanlIlara teslim edilecekti. Rusya Lehistan (Polonya) işlerine karışmayacak, Poltava Çarpışmasında (1709) Ruslara yenilerek OsmanlIlara sığınmış olan İsveç kralı XII. Karl’ın ülkesine dönmesine engel olmayacak, Osmanlı topraklarında tüccarların dışında uyruk ve temsilci bulunduramayacak ve Kırım hanına eskiden beri ödediği vergiyi ödemeyi sürdürecekti.

Prut Antlaşması İstanbul’daki Divanı Hümayun’un gündemine alındı. Tartışmalarda sadrazama ve Osmanlı delegelerine, rüşvet alma başta olmak üzere birçok suçlama ve eleştiri yöneltildi. Bu durum III. Ahmed’in antlaşmayı onaylamasını geciktirdi. Baltacı Mehmed Paşa’nın sadrazamlıktan uzaklaştırılması, Osmanlı delegelerinin tutuklanması gibi nedenlerle antlaşmanın askıda kalmasından yararlanan I. Petro, Azak Kalesi’ni OsmanlIlara teslim etmediği gibi, Taygan Kalesi’ni de yıktırmadı, Lehistan’a müdahalesini de artırarak sürdürdü.

Bunun üzerine Osmanlı Devleti 1712’de Rusya’ya yeniden sefer düzenlenmesine karar verdi. Bu gelişmeden cesareti kırılan I. Petro Azak Kalesi’ni OsmanlIlara teslim etti, Kamanke Kalesi’ni de yıktırdı. İngiltere ve Felemenk elçilerinin araya girmesiyle 16 Nisan 1712’de Rusya antlaşma hükümlerine tümüyle uymayı kabul etti. Ama gene Lehistan’ı boşaltmayınca, III. Ahmed yeni bir sefere karar verdi. Bunun üzerine I. Petro’ nun başlattığı diplomatik girişimler sonucunda 24 Haziran 1713’te Edirne Antlaşması imzalanarak iki devlet arasındaki sürtüşmelere son verildi.

Prut Antlaşması

Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında yapılan antlaşma (21 Temmuz 1711)

Antlaşmanın başlıca koşulları şunlardı:

• Azak Kalesi 1699 Karlofça Antlaşması'nın koşullarına uygun olarak Osmanlı Devleti'ne geri verilecektir.
• Antlaşmalara aykırı olarak, Azak Kalesi yakınlarında yapılmış olan Taygan Kalesi, Dinyeper Irmağı üzerindeki Kamenka Kalesi ve Samara Kalesi yıkılacak ve bundan sonra o bölgelerde yeni kale yapılmayacaktır.
• Ruslar, Lehistan işlerine ve Barabaş, Potkalı ve Kırım Hanlığı'na bağlı kazakların işlerine hiçbir şekilde karışmayacaklardır.
• Ruslar İsveç Kralı XII. Karl'ın memleketine gitmesine karışmayacaklar ve krala saldırmayacaklardır.
• Osmanlı topraklarına gelip giden Rus tüccarlarından başka Osmanlı İmparatorluğu topraklarında Rus elçisi bulunmayacaktır.
• Osmanlı Devleti Rus uyruklarını, Çarlık Rusyası da Osmanlı uyruklarını kendi devletine karşı tahrik etmeyecektir.
• Çarlık Rusyası eskiden olduğu gibi Kırım Hanlığı'na vergi verecektir.
  

Antlaşma koşulları, I. Petro'nun ve Çarlık Rusyası ordusunun Prut Seferi sırasında düştüğü umutsuz durum göz önünde tutulursa, Çarlık Rusyası için çok uygun ve elverişliydi. Bu elverişli koşulların elde edilmesinde Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa'nın ve bazı yakın adamlarının rüşvet aldıkları ileri sürüldü ve bunlar ağır şekilde cezalandırıldılar.

• Ruslarla - Osmanlılar arasında imzalanmıştır.
• Rusya, İstanbul'da devamlı bir elçi bulunduramayacaktır.
• Osmanlı Devleti 18 yy. ilk yarısında Avrupalı bir devleti yenebilecek güçteydi.
• Rusya'nın 1700 İstanbul Antlaşması ile aldığı yerleri Osmanlılar geri aldı.
• Rusya İstanbul'dan çekildi.