Sinop Baskını

Sinop Baskını
Vikipedi, özgür ansiklopedi

• Tarih
  • 30 Kasım 1853
• Bölge
  
  • Sinop, Kuzey Türkiye
• Sonuç
  • Rus zaferi
• Taraflar
  
  • Rusya İmparatorluğu
  • Osmanlı İmparatorluğu
• Kumandanlar
  • Pavel Nahimov
  • Patrona Osman Paşa
• Güçler
  • 6 savaş gemisiRusya İmparatorluğu
  • 2 fırkateynRusya İmparatorluğu
  • 3 buharlı gemiRusya İmparatorluğu
  • 7 fırkateyn Osmanlı İmparatorluğu
  • 5 korvet Osmanlı İmparatorluğu
• Kayıplar
  
  • 7 fırkateyn battı Osmanlı İmparatorluğu
  • 4 korvet battı Osmanlı İmparatorluğu

Sinop Baskını (30 Kasım 1853), Kırım Savaşının önemli çarpışmalarından biri olan baskın. Bu baskında Rus Karadeniz donanması, Sinop'ta Osmanlı donanmasına ağır bir darbe indirdi. Yelkenli ahşap gemilerin çarpıştığı son muharebe ve gülle yerine patlayıcı mermilerin (humbara) kullanıldığı ilk deniz muharebesi olarak, dünya deniz savaşları tarihinde Sinop Baskını'nın özel bir yeri vardır.

Nedenleri

Osmanlı ve Rus orduları bir süredir Kırım Savaşı'nın Kafkas cephesinde çarpışıyorlardı. Kafkaslardaki Osmanlı güçlerinin ikmal yolu Trabzon ve Batum limanlarıydı. Deniz yolunu korumak amacıyla Patrona (Oramiral) Osman Paşa komutasında Sinop'ta bir filotilla üslenmişti.

Gelişimi

Ana üssü Sivastopol olan Rus Karadeniz donanmasının başında ise Amiral Nahimov vardı. Sivastopol Sinop'a sadece 180 deniz mili uzaklıktadır. Sürpriz bir baskında filotillanın 280 deniz mili uzaktaki İstanbul'dan yardım alamayacağını hesaplayan Nahimov, 30 Kasım 1853 Cuma günü ateş gücü çok üstün gemilerle ve sis sayesinde tam bir baskın etkisi ile Sinop limanına girdi. Rus filosu 7 saffı harp gemisi (612 top), 2 Yelkenli Korvet (98 top) ve 3 buharlıdan (12 top) oluşuyordu. Kale toplarının hazırlıksız, Osmanlı bahriyelilerinin eğitimsiz olması gibi faktörler de Rusların lehindeydi. Rus gemileri limanda demirli Osmanlı gemilerinin karşısına dizilerek patlayıcı mermi atan toplarıyla saldırıya geçtiler.
Günün sonunda 7 yelkenli fırkateyn, 3 yelkenli korvet ve 2 buharlı gemiden oluşan Osmanlı filotillasının tümü imha oldu. Yanan gemilerde bulunan ve denize dökülen 4.000'in üzerinde asker şehit oldu. Patrona Osman Paşa esir düştü, yardımcısı Riyale (Tümamiral) Bozcaadalı Hüseyin Paşa ise şehit oldu.

Kaybedilen Osmanlı gemileri (top sayıları) şöyledir:

Yelkenli Fırkateynler

• Avnullah (44),
• Fazlullah (44) (Orij. adı Rafail: 1829'da Ruslardan ele geçirilmişti),
• Nizamiye (62),
• Nesîm-i Zafer (60),
• Nâvek-i Bahrî (58),
• Dimyad (56) (Mısır Donanması)
• Kaaid-i Zafer (54).

Yelkenli Korvetler

• Necm-Efşân (24),
• Feyz-i Mâbûd (24),
• Gül-i Sefîd (22).

Vapurlar

• Ereğli(10),
• Pervaz-ı Bahrî (?) [Mısır Donanması].

Toplam: 12 parça gemi ve yaklaşık 470 top. Süratli bir vapur olan ve baskından kaçmayı başaran Taif felaketten iki gün sonra haberi İstanbul'a ulaştırdı.
Sonuçları

Gözlemciler Sinop baskını'nda denk olmayan kuvvetlerin karşı karşıya gelmesini büyük haksızlık olarak gördüler. Görgü tanıkları denize dökülen bahriyelilere Rusların merhamet etmediğini söylüyorlardı. Muharebe Avrupa kamuoyuna bir Rus hunharlığı şeklinde yansıdı ve İngiltere ile Fransa'yı Osmanlı İmparatorluğu yanında Kırım Savaşı'na girmeye iten dönüm noktalarından biri oldu. Baskının hemen ardından İngiliz ve Fransız donanmaları Karadeniz'e girdiler. Ayrıca Pire ve Atina belli bir süre Fransız işgali altında kaldı. Avusturya'nın notası sonucunda Rusya barış yapma durumunda kaldı ve Paris Antlaşması imzalandı. (30 Mart 1856)
Sinop'ta baskının acı anısını yaşatan bir şehitlik, bir de şehitlerin üzerinden çıkan paralarla yaptırılan "Şehitler Çeşmesi" vardır.

Sinop Deniz Savaşı
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Kırım Savaşı'nın başlarında Osmanlı filosuyla Çarlık Rusyası filosu arasında yapılan ve Osmanlıların yenilgisiyle sonuçlanan deniz savaşı (30 Kasım 1853).

Kasım 1853'te Karadeniz'e açılan ve daha çok hafif gemilerden oluşan bir Osmanlı filosu fırtına nedeniyle Sinop limanına sığınmak zorunda kaldı. Rusya'nın Karadeniz donanması başkomutanı Amiral Nahimov'un yönetimindeki Rus filosu da 30 Kasım'da Sinop limanına girdi. Rus filosu Osmanlı filosuna göre çok kuvvetliydi. Ayrıca Osmanlı filosu komutanı Patrona Osman Paşa'ya, Rus filosu ateş etmeden, ateş açmaması emredilmişti. Osman Paşa ateş emri vermedi; ancak Osmanlı filosunun ikinci komutanı Piyale Hasan Paşa, kendi gemisinin iki düşman gemisi arasında kaldığını görünce, emir beklemeden gemisine ateş emri verdi. Ondan sonra da Osmanlı gemilerinin hepsi ateşe başladı. Osmanlı gemilerinin çoğu yara aldı. Bir buçuk saat süren savaşın sonunda 2.700 Osmanlı askerî öldü. Donanma Amirali Patrona Osman Paşa ile 6 subay ve 150 er esir oldu.