Demans Nedir? Demans Hakkında

Bu Konuya Puan Verin:

Güncelleme: 27 Nisan 2013 Gösterim: 13.202 Cevap: 1

firstlady

Ziyaretçi

6 Şubat 2008 Mesaj #1

Ziyaretçi

DEMANS:
Bilinçte bozulma olmaksızın bilişsel işlevlerde bozulmayla seyreden bir sendromdur. Demansta etkilenen bilişsel işlevler bellek, zeka, öğrenme, problem çözme, dil, yönelim, algı, dikkat, konsantrasyon, yargılama, görsel uzamsal ve algısal motor becerilerdir. Zaman içinde kişilik değişimi ve sosyal becerilerde de azalma gösteren, ilerleyici bir biçimde kötüleşen klinik bir tablodur.

Sponsorlu Bağlantılar

Epidemiyoloji:
65 yaş üzerindeki insanların %5-15’inde, 80 yaş üzerindekilerin %20’sinde değişen derecelerde demansif belirtiler gözlenebilir.
Etiyoloji:
Demans hastalarının %50-60’ı Alzheimer tipi demans, %15-30’u vasküler demans, %10-15’i hem alzheimer hem vasküler demanstır. Geriye kalan hastalarda demans Parkinson hastalığına, Hungtington hastalığına, kafa içi kitleye, normal basınçlı hidrosefaliye, kronik alkol kullanımına veya kafa travmasına bağlı olarak gelişir.
Alzheimer Tipi Demans: Beyindeki klasik nöroanatomik değişiklikler düzleşmiş kortikal sulkuslar, diffüz atrofi ve genişlemiş serebral ventriküllerdir. Klasik mikroskobik patognomonik bulgular:
- Senil plaklar (amiloid plaklar)
- Nörofibriler yumaklar
- Nöron kaybı (özellikle korteks ve hipokam)
- Sinaptik kayıp
- Nöronlarda granülo vaskuler dejenerasyondur.
Nörotransmitter olarak özellikle asetil kolin ve norepinefrinin azalması mevcuttur.
Vasküler Demans: Multiple serebral vasküler hastalığa sekonder olarak gelişir. Özellikle öyküde hipertansiyon veya diğer kardiyovasküler risk faktörleri olan erkek hastalarda yaygındır. Serebrovasküler hastalığı düşündürecek fokal nörolojik bulgular bulunabilir. Bilişsel işlevlerde basamak tipi bozulma dikkat çeker. Alzheimer tipi demansa göre daha ani başlangıçlıdır.

Demansta görülen psikiyatrik belirtiler:
Başlangıç dönemi: Psikiyatrik belirtiler çok daha ön plandadır. Uyku bozuklukları, somatik yakınmalar, anksiyete ve depresif belirtiler olabilir. kayba bağlı katastrofik reaksiyonlar, akşamları huzursuzluğun artması ile karakterize güneş batması fenomeni olabilir.
Orta dönem: Konuşmada perseverasyon, teğetsellik ve çevresellik görülebilir.
İleri dönem: Yer, zaman, kişi yönelimi bozulur. Amnestik füg, sistematize olmamış paranoid-persekütif hezeyanlar, sosyal geri çekilme, beslenme ve bakım bozuklukları, görsel halusinasyonlar olabilir.

Laboratuar testleri:
Demans tanısı için önerilen rutin laboratuar testleri tam kan sayımı, sedimentasyon, tiroid fonksiyon testleri, B12, folik asit, elektrolitler, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, antifosfolipid antikorlar, HIV antikorları, sfiliz testleri ve serum çinko düzeyidir. Uyanıklık EEG’si istenebilir. Görüntüleme yöntemi olarak BT ve MR uygulanabilir.

Ayırıcı tanı:
Depresyona bağlı pseudodemans: Depresyonun diğer belirtilerinin de eşlik etmesi, başlangıcının demansa göre daha belirgin olması, nokturnal değişiklik göstermemesi, hastanın bellek kaybından sıkıntı duyması ve bunun üzerinde durması, sorulara çoğunlukla “bilmiyorum” şeklinde cevap vermesi ile demanstan ayrılır.
Deliryum: Daha ani başlaması, kısa sürmesi, gün boyunca dalgalanmaların göstermesi ve ana belirtinin bilinç bulanıklığı olması ile demanstan ayrılır.
Şizofreni: farklı düzeylerde bilişsel bozukluklar şizofrenide de görülebilir fakat düşünce bozuklukları daha ön plandadır.
Normal yaşlanma: Yaşlılıkta paralel olarak düşük düzeyde bellek sorunu izlenebilir. Ancak bunlar demanstaki kadar kişinin sosyal hayatını ve kişiler arası ilişkilerini bozmaz.

Tedavi:
Demansın nörolojik tedavisinde Donapezil (AriceptR) 5-10 mg/gün ve Rivastigmin (ExelonR) 3-12 mg/gün gibi kolin esteraz inhibitörleri kullanılmaktadır. Eşlik eden psikiyatrik bozuklukların tedavisinde ilaç seçimi için, bu yaş grubunun bazı yan etkilere duyarlılığı göz önüne alınmalıdır. Antidepresanlar içinde kardiyak yan etkileri ve antikolinerjik yan etkilerinden dolayı trisiklik antidepresanlar iyi bir seçim değildir. SSRI, Venlafaksin (hipertansiyon yoksa), Mianserin, Moklobemid, Trazadon gibi ilaçlar düşük dozlarda verilebilir. Eşlik eden uyku bozuklukları tedavisinde benzodiazepinler gündüz sedasyona yol açabilmeleri, bellek bozukluğunu arttırabilmeleri, bağımlılık ve tolerans gelişimi riski, kesim sonrası “rebound uykusuzluk” yapabilmelerinden dolayı tercih edilmezler, mutlaka başlamak gerekiyorsa lorezepam ve alprozolam gibi kısa etkililer tercih edilmelidir. Psikotik belirtiler için antipsikotik seçerken de hipotansiyon yapabilen ve antikolinerjik etkileri yüksek olan düşük potens antipsikotiklerden kaçınmak gerekir.
Demanslı bir hastanın fiziksel ve sosyal çevresinin düzenlenmesi tedavide önemli bir noktadır. Demanslı hastanın olabildiği ölçüde aynı mekan ve olanak varsa aynı kişilerle teması sağlanmalıdır. Hasta aşırı uyarandan korunmalı, ancak uyaran yoksunluğu da olmamasına dikkat edilmelidir. Evin içinde hastanın zayıflayan belleğini desteklemek amacıyla ipuçları konulmalıdır. Tuvaletin banyonun yanında olması ya da yatak odasının yerini belirlemek üzere koridora koltuk konulması örneklerinde olduğu gibi, hastaların günlük yaşam aktiviteleri sırasında evin içinde rahat ve yardımsız dolaşabilmelerini sağlayan işaretlemeler yapılabilir. Evdeki eşyalar ve düzenekler, elektrik ve ısıtma tesisatları hastanın kullanımını kolaylaştırıcı ve yaralanmasını önleyici şekilde olmalıdır. Hastanın evden habersiz uzaklaşmasını önleyici emniyet tedbirleri alınabilir. Bunun için, hastayı korkutmayacak şekilde çalışan alarm tesisatı kurulabilir. Evdeki eşyalar ve duvar renkleri, hastada ajitasyona neden olmayacak şeklide, örneğin pastel tonlarda seçilmelidir.
Demanslı hastalarda ailenin de tedavinin içine aktif katılımı önemlidir. Hastanın tanısı ve bakımı konusunda bakıcılar eğitilmelidir. Ayrıca hastaya bakım veren kişilerde tükenmişlik, depresyon ve uyum sorunları sıktır. Eskiden tanıyıp sevdikleri insanın kişiliğinde ve becerilerinde olan değişimler, hasta yakınlarında “kaybedilen” kişiyle ilgili yas tepkilerini başlatabilir. Bakım veren kişiler bu açıdan gözlenmeli, gerektiğinde psikiyatrik danışmanlık ve tedavi verilmelidir

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

sanar

Kayıtlı Üye

27 Nisan 2013 Mesaj #2

Kayıtlı Üye

Demansın Doğası

Sponsorlu Bağlantılar

Demanslı kişi ne şekilde değişecek? Ne kadar kısa sürede? Gelecekte nasıl davranışlarla karşılaşacağız? Altına kaçıracak mı? Kendimiz mi onu besleyeceğiz? Ailesini ve arkadaşlarını tanımayacak mı?

Demanslı kişilerin yaşadıkları problemler ve kötüleşme süreleri birbirinden farklıdır. Bu durum sadece demansların farklı olmasından değil aynı zamanda demanslı her kişinin birbirinden farklı kişilikleri olmasından kaynaklanmaktadır. En azından bazı problemler kişinin düşünme ve hatırlama becerilerinin çökmesiyle başa çıkmaya çalışmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca, kişilerin fiziksel kondisyonları da değişimin ne kadar kısa sürede ve ne şekilde yaşanacağını belirler.

Sonuç olarak, vakalar arasında büyük ölçüde değişkenlik görülmektedir. Gelecekte yaşanacaklar konusunda kesin bir cevap vermek mümkün değildir. Kişinin becerileri, yorgunluğu, kaygıyı ya da daha önce ayakta geçirecekleri hastalıkları atlatacak yeterli güçleri olmadığından günden güne ve hatta aynı gün içinde değişebilir. Kesin olan şudur ki, kişi gittikçe kötüleşecektir. Bu kötüleşmenin hızı herkeste farklıdır. Kimilerinde birkaç ay içinde ciddi bir yıkım görülür kimilerinde de bu yıkım birkaç yıl alabilir.

Kötüleşme ve farklılık gösterme hastalığın kesin olan yönleridir. Aşağıda farklı seviyelerde demansa sahip olan kişilerin sahip oldukları özelliklerin bir listesini bulacaksınız. Bu özellikler demans hastası olan herkeste görülmeyeceği gibi her demans hastası bu aşamalardan geçmez hatta bazı hastalarda burada belirtilmeyen sorunlar ortaya çıkar. Burada belirtilen en ağır problemler mutlaka yaşanacak değildir ancak hastalığın ne kadar kötüleşebileceği hakkında bilgi vererek kendilerini en kötüsüne hazırlamayı seçenlerin işine yarayabilirler.

Hafif Evre Demans
Bu aşama ancak geri dönülüp bakıldığında göze çarpar. Bu belirtiler gözden kaçırılmış ya da yaşlılığa, çok çalışmaya ya da tembelliğe bağlanmış olabilir. Alzheimer hastalığı yavaş yavaş başlar ve kesin olarak ne zaman başladığını belirlemek mümkün değildir. Kişi şu tip davranışlar sergileyebilir:

İlgisiz görünebilir.
Uğraş ya da işlerine daha az ilgi gösterebilir.
Yeni şeyler deneme konusunda isteksiz olabilir.
Değişikliklere uyum sağlamakta zorlanabilir.
Karar verme ve plan yapma konusunda sorunlar yaşayabilir.
Karmaşık fikirleri anlama konusunda yavaşlayabilir.
Diğerlerini kayıp eşyalarını çaldıklarını söyleyerek suçlayabilir.
Bencilleşebilir ve başkalarının düşünceleri ya da duygularıyla ilgilenmeyebilir.
Yakın tarihte yaşanmış olayların detaylarını unutabilir.
Söylediklerini tekrar edebilir ve unutabilirler.
Bir konuda başarısız olduklarında sinirli ve üzgün olabilirler.

Orta Evre Demans
Bu aşamada sorunlar daha görünür hale gelir ve kişiyi daha da yetersizleştirebilir. Kişi şu tip davranışlar sergileyebilir:

Kişi yakın tarihte yaşanan olayları daha fazla unutur. Uzak geçmişteki olayları daha iyi hatırlar ama bazı ayrıntıları unutabilir ve karıştırabilir.
Zamanı ve yerleri karıştırabilir. Gece yarısı alışverişe çıkmaya karar verebilir.
Son derece bağımlı hale gelebilir.
Bildiği yerlerde kaybolabilir.
Aile üyelerinin ve arkadaşlarının isimlerini unutabilir ya da bir akrabasını diğeriyle karıştırabilir.
Yemekleri ya da çaydanlığı ateşte unutabilir ya da ocağı söndürmeyi unutabilir.
Bazen geceleri sokakta amaçsızca dolaşmaya çıkabilir, hatta tamamen kaybolabilir.
Garip davranışlar sergileyebilir. Örneğin pijamalarıyla dışarı çıkabilir.
Olmayan şeyleri duyabilir ya da görebilir.
Daha tekrarcı olabilir.
Hijyen ya da yemek yeme konusunda daha ihmalkar davranabilir. Örneğin yapmamış olduğu halde banyo yaptığını ya da yemediği halde yemek yediğini söyleyebilir.
Çok çabuk kızabilir, üzülebilir ya da huzursuz olabilir.

Geç Evre Demans
Bu aşamada kişi son derece yetersizleşir ve büyük ölçüde yardıma ihtiyaç duyar. Kişi şu tip davranışlar sergileyebilir:

Yolunu bulamayabilir.
Birkaç dakika içinde yemek yediğini unutabilir.
Bazı sesleri ya da cümleleri sürekli tekrarlayabilir.
Altına kaçırabilir.
Arkadaşlarını ve akrabalarını tanımayabilir.
Giyinme, yemek yeme, duş yapma, yıkanma ve tuvalete gitme konularında yardıma ya da gözetime ihtiyaç duyabilir.
Yanlış zamanda ya da topluluk içinde soyunabilir.
Günlük eşyaları tanımayabilir.
Söyleneni anlamakta güçlük çekebilir. Konuşmalar anlamsız gelebilir.
Geceleri uyuyamayabilir.
Huzursuz olabilir, uzun zaman önce vefat etmiş bir akrabasını ya da artık büyümüş bir çocuğu arayabilir.
Özellikle korktuğunda ya da kapalı kaldığında saldırgan davranabilir.
İstemsiz hareketler yapabilir.
Sonunda tekerlekli iskemleye bağlı kalabilecek şekilde yürüme zorluğu yaşayabilir.

Demanslı kişilerin bu problemlerin hepsini yaşamayabileceğini tekrar vurgulamalıyız. Bu liste, bakıcıların ileride karşılaşabilecekleri problemlere örnekler vermektedir.

Demansın kişilik üzerindeki etkileri kişiden kişiye değişir. Bazıları daha önceki kişiliklerini biraz abartılı bir şekilde bile olsa korurlar. Daha önceleri sinirli , inatçı ve huysuz kişiler yine böyle kalabilirler. Cana yakın, şefkatli ve herkes hakkında en iyisini düşünen kişiler de yine sevecen ve nazik olmaya devam edebilirler. Çok azı ise karakterine tamamen zıt davranışlar göstererek her yönüyle değişebilirler. Örneğin sessiz ve sakin bir eş saldırgan davranmaya ve hakaret etmeye başlayabilir ya da hoşsohbet bir hanım küfür etmeye başlayabilir.

Bu değişimlerin ve problemlerin büyük bir bölümü demans sırasında gerçekleşir. Görüldüğü gibi, demanslı kişileri en yaygın şekilde etkileyen temel problem zeka ve hafızanın giderek kaybıdır. Diğer problemlerin çoğu doğrudan ya da dolaylı olarak bu kayıplar yüzünden ortaya çıkar. Bu sorunların etkileri ise kişiden kişiye değişir.

Kaynak :http://www.alz.org.tr/biyard%C4%B1mklavuzu.aspx?biyId=3

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Demans Nedir? Demans Hakkında

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

Demans Nedir? Demans Hakkında

Benzer Konular

Benzer Konular