Vaginal Akıntılar

Sağlıklı bir kadında berrak (bazan beyaz, mat), çiğ yumurta beyazı gibi, kokusuz bir akıntı (günde 5 ml, bir tatlı kaşığı kadar) normal olarak kabul edilir. Adet günlerine göre akışkanlık ve rengi değişebilir. Adet kanamasını takip eden dönemde sarı-kahverenkli (parçalanmış kan hücreleri nedeniyle) olan akıntı, yumurtalık hormonlarının en yüksek olduğu iki adet ortası dönemde daha çok ve akışkandır. Bu sıvı vajina yan duvarlarından sızma ve vajina girişi ve idrar deliği kenarındaki bezlerin salgılarıyla oluşur.
Genel olarak pH asittir.Asit pH’yı vajinada hastalığa neden olmadan yaşayan ve şekeri parçalayarak laktik asit oluşturan, laktobasil denilen bakteriler sağlar. Böylece vajina içerisinde mantar sporları ve diğer bakterilerin çoğalması engellenir. Laktobasillerin şekerden asit yapmaları için yumurtalık hormonları gereklidir.
Estrojen hormonunun azaldığı menapozda vajende şeker ve laktobasiller azalarak enfeksiyona yakalanma oranı artar.Ayrıca başka organların iltihabi hastalıklarının (bademcik, mesane, ortakulak, akciğer vb) tedavisi için kullanılan antibiyotikler laktobasilleri de öldürerek vajinada mantar ve diğer bakteri enfeksiyonlarının oluşmasına yol açabilir.

Vajinal enfeksiyonlar ve bunlara bağlı akıntıların önlenmesi için en ciddi önlem vajendeki laktobasillerin korunmasıdır. Pek çok önlemin temelinde bu yatar. Anormal sayılan akıntılar;

• Kesilmiş süt gibi beyaz,
• Kanlı
• Et suyu gibi
• Sarı – yeşil renkli ve iç çamaşırda iz bırakan,
• Bol, sarı-gri köpüklü,
• Kötü kokulu (özellikle cinsel ilişkiden sonra bozulmuş balık kokusu)

şeklinde sıralanabilir. Akıntıya aşağıdaki yakınmalar da eşlik edebilir.

• Kaşıntı
• Yanma
• Ağrılı ilişki
• İdrar yaparken yanma
• Sık ve az az idrar yapma
• Kızarıklık
• Düzensiz kanama veya ilişkiden sonra kanama,

Tanı için jinekolojik muayeneyi takiben, direk akıntıdan alınan örneğin mikroskopik incelemesi,
akıntının boyanarak (Gram vb) mikroskopik incelemesi kültür alınarak mikrobun üretilmesi rahim ağzı sürüntüsü (Paptest, smear ) yapılabilir. Akıntı nedenleri;

• Mantar, Trikomonas, Gardnerella,Klamidya vb değişik mikroplarla enfeksiyon
• Rahim İçi Alet ile doğum kontrolu,
• Kanserler (özellikle kanlı akıntı veya ilişkiden sonra kanama varsa),
• Polip,
• Küçük kız çocuklarında vajina içinde yabancı cisim,
• Rahim ağzının dışa dönük olması(eversiyon ve ektopi)

olabilir. Tedavi nedene yönelik olarak yapılmalıdır. Tanı ve tedavi mutlaka bir doktor tarafından düzenlenmelidir.Ülkemizde sıklıkla “Sadece akıntım var, bir ilaç verebilirmisiniz” diyerek eczaneye gidip ilaç almak, birkaç fitil ve tedaviden sonra doktora gitmek çok yaygın , yanlış bir uygulamadır. Uygun olmayan ilaçlarla daha dirençli enfeksiyonlara neden olmak, bir kanseri ilaçla tedavi etmeye çalışırak erken tanı ve başarıyla tedavi olma şansını kaçırmak mümkündür.

Akıntılarla ilgili en önemli olan konu; normal ve anormal akıntıyı tanımak ve akıntılı hastalıklara neden olabilecek kişisel alışkanlıklar ve hijenik hatalardan kurtulmaktır. Akıntılı ( özellikle enfeksiyonlara) hastalıklara yakalanmamak için;

• İlşikiden ve adet kanaması bittikten sonra, vajina içi yıkanmamalıdır (vajinal duş). Eğer bir temizlik yapılacaksa, vajina dış kısmı ılık, duru, temiz suyla yıkanabilir. Yıkama işleminden sonra vajen girişi kurulanmalıdır.
• Tuvalette temizlik önden arkaya doğru yapılmalıdır.
• Banyo, havuz, sauna ve egzersizden sonra ıslak,terli çamaşır veya mayolar vücutta uzun süre kalmamalıdır.
• Havuz, hamam, sauna , küvet ve her gibi ortak kullanılan yerlerin temizliğinden emin olunmalıdır.
• Eğer çok eşli bir cinsel yaşam varsa , prezervatif ile korunmalıdır.
• İç çamaşırlar doğal (pamuklu , yün) maddelerden üretilmiş olmalıdır.
• Vajinal tampon ve pedler sık sık değiştirilmelidir ( en çok 6 saat).
• Koku için vajen girişinde deodoran parfüm veya sabunlar (nötral pH ‘lı ve doktor önerisyle alınanlar dışında) kullanılmamalıdır.
• Dar pantolon, sıkı iç çamaşırları veya etekler (en azından uzun süreli) kullanılmamalıdır.
• Düzenli pap-test yaptırılmalıdır.
• Şeker Hastalığı varsa kontrol altında tutulmalıdır. Tatlandırıcı kullanımına bağlı daha sık mantar enfeksiyonları olduğu ifade edilmektedir. Ancak bu sıklıkla, kullanım nedeni olan şeker hastalığına da bağlı olabilir.
  

Yaz ve tatil aylarında yukarıdaki önerilere uymak zorlaştığından, yazın vajinal akıntılara daha sık rastlanılabilir. Bu nedenle hijyenik kurallara her zaman büyük bir dikkatle uyulmalıdır.
Bir miktar akıntı mutlaka olacaktır. Unutmayın ki vajende hiç ıslaklık olmaması, kuruluk ayrı bir hastalıktır. Yani vajina kuru olamaz. Ülkemizde en çok cinsel ilişki ve adetten sonra kadınlarımızın bir kısmı, kirlendikleri gerekçesiyle “bulaşık çamaşır yıkarcasına” vajinanın içini yıkayarak, burada bulunan koruyucu asiti üreten Laktobasil’leri yok ederek, tekrarlayan mantar ve diğer mikrobik hastalıklara neden olmaktadır.

Vaginal Akıntılar

Normalde üreme çağındaki her kadında bir miktar vaginal akıntı vardır. Kadınlık hormonlarının etkisi ile rahim ağzındaki servikal bezlerden sümüksü kaygan bir sıvı salgılanır. Bu sıvının faydalarından birisi de vagen kayganlığını sağlayarak cinsel ilişkinin konforlu olmasını sağlamaktır. Menopoza giren kadınlarda bu sıvının salgılanması durduğu için vaginal kuruluk ortaya çıkmaktadır. Bu vaginal sıvıya fizyolojik vaginal akıntı da denmektedir. Akıntı adet periyodu içinde yumurtlama tarihlerine yaklaştıkça artma eğilimindedir, bazı durumlarda çamaşırı kirletecek derecede vagen dışına taşabilir. Her ne kadar aşırı miktarda olabilse de, fizyolojik akıntı renksiz, kokusuzdur, kaşıntı ve irritasyon yapmaz.

Vaginanın iltihabına vaginit denmektedir. En önemli bulgusu da artmış vaginal akıntıdır. Fizyolojik sınırlardaki vaginal akıntıdan farklı bazı özellikleri vardır. İltihaba bağlı olan akıntı bol miktardadır. Kötü rahatsız edici kokusu olabilir. Sıklıkla daha koyu bir akıntıdır. Süt kesiği kıvamında olabildiği gibi bazen bol sarı yeşil renkte bir akıntı olabilir.

Enfeksiyon dışında da bir çok kadın hastalığı vaginal akıntı yapabilir. Genital bölgede kullanılan parfümler, pedler, tamponlar veya prezervatif gibi yabancı maddeler vaginada irritasyon yaparak akıntıya neden olabilir. Bunların dışında nadiren de olsa üreme organları ile ilgili tümörler akıntı şikayeti yapabilir.

En sık karşılaşılan akıntı sebebi bakteriel vaginozistir. Gardnerella vaginalis denen mikrobik ajanın vagina içersinde aşırı çoğalması sonucu oluşmaktadır. Bol miktarda beyaz-gri hafif sarımsı vaginal akıntı vardır. Özellikle akıntının kötü kokusu belirgindir. Kötü koku cinsel ilişki sırasında artmaktadır. Tedavisinde antibakteriel ilaçlar kullanılmaktadır. Bazı durumlarda vulvada irritasyonda yapabilmektedir.

Vaginada mantar enfeksiyonu belirgin kaşıntı ve irritasyon yapan bir akıntı yapmaktadır. Sıklıkla vaginadaki enfeksiyona vulva da katılmaktadır. Bunun sonucu vulva cildinde kızarıklık ve ödem oluşmaktadır. Vaginal akıntı beyaz süt kesiği şeklindedir ve vagina duvarına yapışır. Candida adı verilen mikroskobik mantarın vaginada aşırı çoğalması sonucu oluşur. Antibiyotik kullanımım sonrasında, gebelikte ve şeker hastalarında daha sık görülmektedir. Tedavisinde vaginal yolla veya ağızdan uygulanan anti-mantar ilaçları kullanılmaktadır.

Trichomonas vaginalis de diğer bir vaginal enfeksiyon nedenidir. Cinsel ilişki ile bulaşan bir mikro-organizmadır. Çok bol miktarda yeşilimsi akıntı yapmaktadır. Akıntı irritasyon yapar. Vagina ve vulvada yanma hissi ve kaşıntı belirgindir. Tedavisinin eşle birlikte yapılması gerekmektedir.

Vaginal akıntı tümöral bir oluşum nedeni ile de olabilir, bu durumda çoğunlukla sümüksü kıvamda ve bol miktarda, üzerinde ince çizgiler halinde kan bulunan bir akıntı mevcuttur. Böyle bir akıntı varlığında üreme organları ayrıntılı olarak gözden geçirilmeli ve neden saptandıktan sonra uygun tedavi yapılmalıdır.